×

Recensie

World

21 maart 2015

Tigran Hamasyan

Mockroot

Geschreven door: Henning Bolte

Mockroot Tigran Hamasyan World 4.5 Tigran Hamasyan – Mockroot Written in Music https://writteninmusic.com

Dynamische wisselingen tussen elegische passages en snelle ritmische, heftig rockende elementen rondom veel breaks in de stukken. En dat alles onstuimig, gevoelig, virtuoos en intelligent. Het soort heftige dynamische wisselingen zijn inmiddels een soort handelsmerk van pianist Tigran Hamasyan geworden. Na Shadow Theatre (2013) (zie Written In Music HIER stormt Hamasyan door met wederom een opvallende opvolger, tegelijk zijn debuut op het vermaarde Nonesuch label.

Qua naam en melodieus karakter duidelijk herkenbaar van Armeense afkomst heeft Hamasyan de afgelopen jaren in rap tempo de podia veroverd. De heftige wisselingen die op het eerste gehoor als tegenstelling ervaren kunnen worden – met name in zijn live-concerten waar de groep vol jeugdige overmoed flink over de top kan gaan – is in feite een contrast die ook in zijn Armeense muzikale roots zelf zit. De overbekende sabeldans van componist Khachaturian (1903-1978) is een voorbeeld van de heftige ritmes, stukken van Gurdjieff (1866-1949) een bekend voorbeeld van de andere, elegische kant. Op het hoogste niveau verenigd is het allemaal in het werk van de diepste Armeense muzikale geest, Komitas (1869-1935). Hamasyan is in dezelfde stad geboren en opgegroeid als Gurdjieff, in Gyumri, het voormalige Alexandropol. Gurdjieff daarentegen groeide op in Kars.

De Armeense identiteit is er één van grensgangers, grensgangers tussen Oost en West, tussen Osmanen, Arabieren en Russen, tussen Christendom en Islam. Het diepst zetelt deze identiteit in hun belijdenis van het christelijke geloof – zij waren het eerste volk dat zich tot het christendom bekeerde – en in hun muziek, zowel de volksmuziek als de kerk- en kunstmuziek.

Mockroots is muzikaal van hoog niveau en Hamasyan heeft als eigentijdse grensganger echt iets te vertellen. Als iemand die zich verdiept in de muzikale erfenis van zijn thuis-cultuur en de muzikale middelen IMG_3269die de wereld van nu hem te bieden heeft. En ook als iemand die de uitwerkingen van een tragische geschiedenis met zich mee draagt – getuige het aangrijpende Kars op dit album. Kars is de naam van de stad die tot aan de genocide in 1915 het thuis van Armeniërs was waaronder zijn voorouders. Kars ligt nu aan de nog steeds gesloten Armeens-Turkse grens aan Turkse kant vlak bij Gyumri dat op Armeens grondgebied ligt.

Hamasyan is vol van briljante ideeen die hij in het album overvloedig, gedreven en indrukwekkend tot uitvoering brengt. Hij spant een enorme boog met een grote verscheidenheid aan middelen, van piano-preparaties tot white noise, van pompende en vette bassen tot krijsende elektronica en vooral ook vaak een sterk percussief gebruik van de piano. Maar allereerst is er en rijke verzameling thema’s met sterke onderlinge samenhangen waardoor er sprake is van een grote vorm. To Love en To Negate, gebaseerd op poezie van de dichter Petros Duvian (1851-1872) vormen als tegenstelling een samenhang, Kars 1 en Kars 2 (Wounds Of the Centuries), baserend op de Armeense volksmelodie Yaman Yar, horen bij elkaar. Hiermee verbonden is ook Song For Melan & Rafik – met vocaliste Areni Sam-Minaie-Tigran-Hamasya-012Agbabian en saxofonist Ben Wendel in een gastrol – dat door Hamayans grootouders geïnspireerd is. Ook The Apple Orchard in Saghmosavang refereert aan een reële plaats en een beroemd oud klooster in Armenie vlak bij de hoofdstad Yerevan. The Grid en Out of the Grid met daarin nog een hidden track tenslotte vormen een heuse suite. The Grid heeft bij vlagen iets weg van Armeense Kef-muziek. Naast de poëzie van Petros Duvian hoort ook poëzie van Hayk-Artyom Yesayan en de twee grote Russische dichters Marina Tsvetayeva en Josif Brodsky tot de belangrijke muzikale inspiratiebronnen van Hamasyan.

Veelvuldig uitgaand van Armeense folk-themas en folk-bronnen kiest hij bepaalde elementen uit andere muziekculturen (zoals India) of eigentijdse middelen (zoals metal) in eerste instantie omdat er sterke en versterkende overeenkomsten met de Armeense folk-themas zijn. Qua tempo, dynamiek en volume worden de folkmelodieën daarbij wel flink opgevoerd maar andersom wordt het gebruik van eigentijdse instrumenten door specifieke keuzes en speelwijzen alsmede preparaties aan de folk-sfeer aangepast. In Entertain Me en in To Negate bijvoorbeeld worden de pianosnaren gedempt waardoor het als een Oosterse kanun of santur klinkt en in Kars 2 speelt drummer Arthur Hnatek een snare en een laag gestemde basdrum op een manier die lijkt op de kader trommel uit de Armeense volksmuziek. Dubbelstructuren als in Double Faced waar 4/4e maat door 5/16e maat geschaduwd wordt en metamorfosis zoals in The Apple Orchard in Saghmosavang waar een intiem begin van stem en piano naar white noise leidt of Kars 1 dat in een soort dub-step eindigt. Ook kan de werkwijze een nog verderreikender effect sorteren. De zwevende pianolijnen in To Negate roepen samen met Hamasyans hoge zang onverwacht een Zuid-Amerikaanse sfeer op (Braziliaans of Argentijns). Hamasyan blijft heen en weer gaan. Het muzikale gebeuren blijft ongestreken en als gevolg daarvan doorgaans ‘onrustig’, verrassend, ook voor de luisteraar flink uitdagend.

kars2-still-900x470

VIDEO KARS 2

VIDEO APPLE ORCHARD

VIDEO ENTERTAIN ME

Track Listing Mockroot

  1. To Love
  2. Song for Melan and Rafik
  3. Kars 1
  4. Double-Faced
  5. The Roads That Bring Me Closer to You
  6. Lilac
  7. Entertain Me
  8. The Apple Orchard in Saghmosavanq
  9. Kars 2 (Wounds of the Centuries)
  10. To Negate
  11. The Grid
  12. Out of the Grid

fotos Tigran Hamasyan ©FoBo_HenningBolte



  1. To Love
  2. Song for Melan and Rafik
  3. Kars 1
  4. Double-Faced
  5. The Roads That Bring Me Closer to You
  6. Lilac
  7. Entertain Me
  8. The Apple Orchard in Saghmosavanq
  9. Kars 2 (Wounds of the Centuries)
  10. To Negate
  11. The Grid
  12. Out of The Grid