×

Concert

23 juli 2017

Festival Músicas do Mundo; Portugees feest van wereldmuziek

Geschreven door: Rik van Boeckel

Het Festival Músicas do Mundo vindt elk jaar plaats in de Portugese badplaatsen Porto Covo en Sines. Written in Music bezocht in Porto Covo de eerste twee avonden van dit wereldmuziekfestival dat plaatsvindt van 21 t/m 29 juli.

Het is 20 minuten rijden van Sines naar het zuidelijker gelegen Porto Covo. Een mooie rit langs zand- en rotsstranden. Porto Covo is een badplaats, vooral bezocht door Portugese toeristen. Het festival is in dit stadje gratis, in Sines niet. Het vindt plaats op de centraal gelegen Largo Marquês de Pombal.

Als ik na veel zoeken een parkeerplaats heb gevonden, is men nog bezig met de soundcheck. Het eerste optreden begint om zeven uur. Het publiek zit deels op stoelen, deels in het zonnetje in het gras. Overal zijn drank- en eetstandjes, er is op een naburig plein een markt met allerhande waar. In de straten die uitkomen op het optreedplein zijn talloze restaurants. Het is een gezellige drukte met vooral Portugees publiek, jong en oud, hip en casual.

André Baptista

De eerste twee optredens zijn vrijdagavond van Portugese artiesten. André Baptista uit Sines is een jonge fado zanger die in Portugal wordt gezien als een veelbelovende zanger van de nieuwe generatie fadista’s. In 2014 ontving hij van de Fundacão Amália Rodrigues de prijs voor de beste nieuwkomer. En dat liet hij, begeleid door drie musici, ook horen. In een zwart ouderwets pak gekleed was hij als een zanger uit het fado verleden. Associaties met fado legende wijlen Alfredo Manceneiro kwamen bovendrijven. Sommige fado’s werden meegezongen door het publiek. Zijn stem leent zich uitermate goed voor de traditionele fado.

Uiteraard was een bespeler van de Portugese gitaar, onontbeerlijk bij fado, zijn begeleider. Een goede jonge speler. Na Baptista betrad António Chainho met zijn groep podium. Een bespeler van de Portugese gitaar van de oude generatie. Hij liet de schoonheid van dit instrument horen, onder andere in een lied over Parijs. Chainho speelde met K.D Lang, José Carreras en Paco de Lucia. Hij wisselde snelle en ingetogen stukken met elkaar af, gaf zijn begeleiders de ruimte om te soleren. De drummer gebruikte de cajón als snaredrum, had een darbuka in een standaard staan en soleerde magnifiek. Soms kreeg Chainho’s spel een lichte flamenco touch. De sprankeling droop van zijn vingers.

Mohammad Reza Mortazavi

Over vingertechniek gesproken, daar wist de in Duitsland wonende Iraanse percussionist Mohammad Reza Mortazavi helemaal raad mee. Op Iraanse drums als de tonbak en de daf (een framedrum die veel in het Midden Oosten voorkomt) toverde hij met een enorme virtuositeit onnavolgbare ritmes tevoorschijn terwijl het begon te schemeren en het donkerder werd. Met zijn rechterhand cq vuist gaf hij op het midden van de daf de groove aan, met zijn linkerhand cq vingers speelde hij aan de bovenkant van het instrument ingewikkelde patronen. Het leek wel of er zes in plaats van twee handen aan het spelen waren. Als percussionist likte ik mijn vingers er bij af. Het publiek reageerde razend enthousiast.

Leyla McCalla

Van een heel andere orde was het optreden van Leyla McCalla. Zij zingt, speelt cello en banjo, is geboren in New York uit Haïtiaanse ouders. In 2010 verhuisde ze naar New Orleans, waar ze haar familieband met Haïti begon te onderzoeken, zeker ook in haar muziek. Ze zingt in het Engels, Frans en Haïtiaans-Creools. In Porto Covo werd ze begeleid door een violiste en een muzikant die afwisselend gitaar, banjo en triangel speelde. Luisterend naar haar breekbare en mooie songs waande ik me soms op een lokaal festival in het zuiden van VS, even vergetend dat ik in Portugal was. Ze bouwde heel rustig haar set op, het publiek luisterde aandachtig, een van haar laatste songs was wat bluegrass-achtig.

BaretoDe vrijdagavond werd feestelijk afgesloten door Bareto uit Peru. Ik had al kennis gemaakt met hun aanstekelijke mix van cumbia, merengue, reggae en psychedelica tijdens de Womex eind oktober 2016 in Santiago de Compostela. Hun maatschappijkritische teksten gingen enigszins verloren in de brei van geluid. Er werd volop gedanst, het was een Latijns Amerikaans feest in Porto Covo!

De zaterdagavond begon met 2 gitaristen/zangers uit Mozambique: Costa Neto en João Afonso. Zij wonen al lang in Portugal. Vooral Costa Neto staat bekend als een musicus die in Europa het beste de muziek van Mozambique vertegenwoordigt. Zijn lyrische poëtische stijl met een zweem van melancholie was in combinatie met Afonso zeer aangenaam om te horen. Ze speelden akoestisch, zongen elkaars composities. Met liederen over Mozambique, Sodom en Gomorra en Maria Magdalena wisten zij het publiek aan zich te binden. Soms was het lichtvoetig swingend, elk nummer was op zich al heel mooi en het akoestische gitaarspel schitterend, vooral als Costa Neto melodische accenten speelde. Dit duo zou erg goed op het Afrika Hertme passen en verdient het om door het wereldmuziekpubliek in Nederland gehoord te worden. Ze eindigden met een gedicht van Portugal’s beroemdste dichter Fernando Pessoa. En zongen daarvoor nog een grappig lied over een fiets.

Gustavito & A Bicicleta

En toen volgde Gustavito & A Bicicleta uit Belo Horizonte, Brazilië. Zijn soms experimentele versie van MPB (Musica Popular Brasileira) was moeilijk te volgen. Met 2 zangeressen, gitarist en drummer mixte de eveneens gitaarspelende Gustavito de AfroBraziliaanse Ijexá ritmes met invloeden uit India. Een vreemde zweverige mix die niet altijd even sterk boeide.

Maar in Portugal hoor je op festivals (wereld)muziek die Nederland wellicht niet zal bereiken. Dat was vorige zomer al mijn ervaring op het O Sol de Caparica festival vlakbij Lissabon. Ik was daar vanwege een interview met fadozangeres Ana Moura en pikte Portugese versies van pop, rock, hiphop en wereldmuziek mee. En je kunt genieten van de vaak prachtige omgeving. Zo was ik in Porto Covo tussen de optredens door getuige van een adembenemende zonsondergang.

Zonsondergang Porto Covo

De uit Angola afkomstige zanger/gitarist Waldemar Bastos is een icoon in de Portugeestalige muziekwereld. Dat was zeker te merken door de drukte bij zijn optreden. Maar ook door zijn muziek. Hij werkte samen met David Byrne, incorporeert ook de muziek uit Brazilië, Portugal en Kaapverdië in zijn songs. Begeleid door ‘n gitarist en een drummer/percussionist liet hij horen wat hij met zijn stem kan, van zachtmoedig zacht tot mooie en hoge vocale uithalen. Hij is als een maestro die af en toe opstond uit zijn stoel om het meezingende publiek te dirigeren.

Mabang

Tot slot muziek uit een totaal andere wereld. Mabang uit China sloot de zaterdagavond af met een opzienbarende mix van Chinese muziek, pop, reggae en ska. Soms kreeg ik associaties met die andere Chinese wereldmuziekband Hanggai. Maar in de eerste plaats is de zang heel anders, het is geen boventoonzang. En Mabang komt uit Guangxi, een regio gelegen in Zuidwest China tegen Vietnam aan. En niet uit Binnen Mongolië zoals Hanggai. De met een veren hoed getooide zanger Ye Honggang zingt in het lokale Chinese dialect: het Guiliuhua. De andere bandleden Fan Feng (Chinese percussie), A Fei ( fluit en Chinese trompet) en drummer Xiao Dao voegden hun bijzondere klank en ritme idioom met precisie toe aan de bezwerende zang van Ye Honggang. Aan de 2 zijkanten van het podium voegden 2 vaandelzwaaiers ook nog een visueel element toe aan de show terwijl op het scherm achter het podium Chinese tekens werden geprojecteerd met vertalingen oa in het Engels, Duits en zelfs Nederlands. Met andere woorden dat was wel een heel bijzonder optreden dat het heel goed zou doen op Nederlandse wereldmuziekfestivals als Music Meeting en Amsterdam Roots.

Al met al is dit Portugese wereldmuziekfestival zeer de moeite waard. Overdag naar het strand en ‘s avonds naar goede live muziek luisteren, dat is een mooie combi. Ook de sfeer is zeer gemoedelijk!

Het festival in het kasteel van Sines is zeker ook aan te raden met oa optredens van Lura, Oumou Sangaré, Fatoumata Diawara, Boi Akih uit Nederland, Cristina Branco, Richard Bona Mandekan Cubano, La Mambanegra, Aurelio, Orlando Julius & Bixiga 70.