×

Concert

29 mei 2017

Bitori hoogtepunt Africadelic in Paradiso

Geschreven door: Rik van Boeckel

Wereldwijd werd 25 mei de Internationale Dag van Afrika gevierd. Africadelic vierde dit in Paradiso met optredens van Rajae, Bitori, Koffie en Batida. Met vier programma’s vierde Africadelic de culturele rijkdom van Afrika. Tijdens De Staat van het Continent vonden er presentaties plaats over Afrika van nu op politiek en maatschappelijk vlak, over kunst en muziek. Written was aanwezig bij de concerten: van Maghreb soul (Rajae) naar Kaapverdische funaná (Bitori), de release van Huntu- het nieuwe album van Koffie en de combi van 70s afro-groove met elektronische muziek.

De Marokkaans/Algerijns/Nederlandse Rajae El Mouhandiz beet in de grote zaal de spits af. Op dit moment tourt ze met de voorstelling Thuis.Ontheemd door Nederland. Met deze voorstelling geeft ze de toeschouwers een dieper inzicht in hoe het is te leven tussen twee culturen: de Nederlandse en de Noord-Afrikaanse.

rajaeIn de voorstelling ligt de nadruk op haar verhaal, aangevuld met live muziek en songs in het Arabisch, Engels en Nederlands. In Paradiso ontpopte ze zich veel meer als een goede zangeres die muzikaal balanceert tussen haar muzikale Maghreb roots en soul, pop en jazz. Ze heeft een sterke band om zich heen onder leiding van saxofonist/klarinettist Efraïm Trujillo. Maar ook toetsenist Mark Milan, gitarist Stanley Clementina en met name percussionist Salex C’qadir zorgden voor een stevige basis. De darbuka beats van Salex waren zeer stuwend, vooral in de song waarin Rajae verwees naar hiphopproducer en MC J.Dilla.

africadelic-dans

Na Rajae volgde een Afrikaanse dansuitvoering, deels begeleid door een djembéspeler. En toen kwam  Bitori. In de jaren 50 tijdens de Portugese overheersing stond de nu 78-jarige accordeonist aan de wieg van de razendsnelle funaná, een van de meest Afrikaanse stijlen van Kaapverdië. De funaná heeft een swingend dansbaar ritme en wordt traditioneel gespeeld op de gaita, een accordeon, en de ferrinho, een ijzeren staaf. De Portugezen verboden de funaná vanwege de maatschappijkritische teksten. Zijn meesterwerk Bitori Nha Bibinha, in 1997 opgenomen in Rotterdam, werd in 2016 opnieuw uitgebracht door Analog Africa.

Op het album en ook live wordt Bitori begeleid door Chando Graciosa die zingt en de ferrinho bespeelt, en door bassist en producer Danilo Tavares die in zijn Rotterdamse studio veel muziek van Kaapverdische artiesten opneemt. Live zorgen drummer Toy Paris en percussionist Miroca Paris samen met Danilo Tavares voor de spectaculaire ritmische basis. Op het album is dat Grace Evora, bekend van de Kaapverdisch/Rotterdamse band Splash. Miroca Paris speelde onder andere met Cesária Évora en Sara Tavares.

bitori-danilo-tavares-chando-graciosa

Bitori begon alleen met die mooie sfeervolle gaita sound waardoor je je als luisteraar bij wijze van spreken meteen op een van de Kaapverdische eilanden waant. En vanaf het moment dat de band zich bij hem voegde, kon niemand meer stil blijven staan. Het funaná ritme is zo opzwepend dat de grote zaal van Paradiso in een vrolijke kolkende massa veranderde. ‘Zijn jullie al moe,’ vroeg Chando het publiek. Een luidkeels Nee volgde en daarop de snelle melodie van de gaita, de stuwende bas, percussie en drumpatronen. Het was heerlijke muziek om op te dansen.

Helaas was een groot deel van de release van Huntu in de kleine zaal van Paradiso gelijktijdig met het optreden van Bitori geprogrammeerd. Dus maakte ik maar een klein deel van het optreden van Koffie mee. De mix van afrobeat, pop, funk en jazz van de band was net zo pakkend als Bitori’s funaná. Totaal anders maar zo sterk groovend, vooral door de percussie van Steven Brezet en Vernon Chatlein.

Tot slot de snoeiharde elektronische afro-grooves van Batida, het geesteskind van de uit Angola en Portugal afkomstige Pedro Coquenâo. Interessant om te zien vanwege de combi van live samples, MC’s en visuals. Die visuals waren een belangrijk onderdeel van de muzikale reis door Afrika in de grote zaal. Bij Rajae werden oriëntaalse motieven geprojecteerd en bij Bitori beelden van Kaapverdië. Al met al was Africadelic in Paradiso een kleurrijke ontmoeting van traditionele en moderne Afrikaanse stijlen.