×

Interview

27 mei 2018

Antonio Castrignanò; Tarantella uit Zuid-Italië

Geschreven door: Rik van Boeckel

Label: Puglia Sounds

antonio-castrignanoDe Italiaanse zanger/percussionist/gitarist Antonio Castrignanò bracht onlangs met zijn groep de tarantella muziek uit Zuid-Italië naar Nederland. De tarantella is dans en muziek uit Salento, een streek in het zuiden van Italië in de ‘hak van de laars’. De dans ontstond omdat men dacht dat de beet van een tarantula-spin dodelijk was, maar het dansen op het snelle 6/8 ritme zou door veel zweten en hallucineren het gif uit het lichaam verdrijven. Castrignanò is afkomstig uit  Salento en wordt gezien als een belangrijke vernieuwer van het genre. Hij heeft een bijzondere stem en bespeelt vol verve de tamburello, de Italiaanse tamboerijn die onontbeerlijk is voor de tarantella. En hij tilt deze eeuwenoude muziek naar het heden.

img-3966

Zijn laatste album Fomenta, kwam uit in 2013.  Het album werd mede geproduceerd door de Turkse klankmagiër Mercan Dede. Onlangs trad Antonio Castrignanò in Nederland op oa bij Vrije Geluiden Live en op de Music Meeting in Nijmegen. De line-up was: Giuseppe Spedicato (bas, tuba), Gianluca Longo (mandola- een grote mandoline), Luigi Moro (viool), Maurizio Pellizari (gitaar), Rocco Nigro (accordeon, darbouka) en Giovanni Gelao (fluit, doedelzak, bouzouki). Zijn optreden tijdens het pinksterweekeinde op de Music Meeting in Nijmegen was zeer enerverend, bijna niemand kon stil blijven staan. Written in Music sprak daar kort met Castrignanò voordat hij en zijn groep het podium opgingen.

WiM: Hoe oud is de tarantella stijl?
Het is niet duidelijk wanneer deze muziek ontstaan is. Er zijn verschillende lijnen die je kan volgen in de loop van de geschiedenis. Het is waarschijnlijk ook gelinkt met Dionysos rituelen die lang geleden werden uitgevoerd.

WiM: Bij Dionysos denk ik aan Griekenland. Ik zie dat er ook een bouzouki wordt gespeeld. Klopt die relatie met Griekenland?
Natuurlijk is er een relatie tussen Griekenland en Salento. Mijn geboorteplaats heet Calimera en dat betekent goedemorgen in het Grieks. En in de streek Salento is er een gebied waar Griko wordt gesproken. Dat is een dialect van het Grieks, met oude elementen van die taal, die nog door weinig mensen wordt gesproken maar wel in mijn familie.

WiM: Wat kunt u vertellen over de ritmes van de tarantella? En over de tamburello?
Het element dat doorslaggevend is in deze muziek is het feit dat deze ritmes intact gebleven zijn, met kleine verschillen. Er zijn geen oude opnames van, maar we hebben wel beelden van de oude Grieken en Romeinen waarop deze tamboerijn te zien is. Die zijn ontdekt in grotten bij Salento. Er is op een schildering een dansende god te zien met zo’n tamboerijn in zijn handen. Men schat dat deze beelden 2000 tot 4000 jaar oud zijn.

Antonio Castrignanò

WiM: Hoe staat tarantella in verhouding tot andere Italiaanse muziek?
Dat is een belangrijke vraag. Tarantella is een familie van muziek, dans en zang in het zuiden van Italië. Er zijn verschillende tarantella’s, het is als een familie. De laatste 2 decennia heeft de pizzica taranta, een volksdans uit Salento, meer aandacht gekregen. Maar even belangrijk als de pizzica zijn andere vormen van tarantella: uit Abruzzo, het gebied rond Napels of Calabrië en Sicilië. Dat zijn andere takken van dezelfde familie. Maar wat heel uniek is aan de pizzica van Salento is het feit dat het in de loop van de eeuwen een genezend ritueel was bij de boeren op het platteland. Als die psychische stoornissen of depressies hadden, gingen muzikanten naar hen toe om te spelen tot zij weer hersteld waren. Dat van die giftige spin is een bijgeloof. De meeste mensen herstelden wel, misschien door het placebo effect. Dit ritueel vond in de jaren tachtig voor ‘t laatst plaats, nu niet meer.

Concertfoto’s Music Meeting: Rik van Boeckel