×

Recensie

Soul / Hiphop

01 september 2016

Frank Ocean

Blonde

Geschreven door: Edgar Kruize

Uitgebracht in eigen beheer

Blonde Frank Ocean Soul / Hiphop 4 Frank Ocean – Blonde Written in Music https://writteninmusic.com

Het moeten onzekere tijden zijn voor artiesten. Van cd-verkoop hoef je het allang niet meer te hebben. Iedereen praat wel over de renaissance van vinyl, maar ook die omzet blijft relatief marginaal. Streaming? Het lijkt er op dat Spotify de marges weer verder gaat afknijpen. Andere diensten? Tsja… doen die er toe?

Frank Ocean is in alle opzichten een product van zijn tijd. Hij realiseert zich dat juist in deze tijden een traditionele platenmaatschappij weinig meerwaarde kan bieden voor een ‘lastige’ artiest zoals hij. Want hoewel zijn vorige album Channel Orange uit 2012 aan alle kanten lovend werd onthaald, de échte massa is met het werk dat Ocean maakt maar lastig te bereiken. Hij is zacht gezegd geen ‘hitartiest’ en dan kom je met cd-verkoop al snel niet meer uit. Hij is echter wel een uitermate creatief ingesteld persoon en hij heeft begrepen dat je met de juiste online hype heel veel zelf kan doen. Zodoende is Blonde (of is het nou blond?) volledig in eigen beheer uitgebracht en uiteindelijk (vooralsnog) alleen via iTunes te koop of te beluisteren via Apple Music.

Al zijn er ook fysieke exemplaren. De release van blond is omlijst door een zorgvuldig opgebouwde hype die maanden terug al startte toen werd aangekondigd dat een nieuw album, dat naar verluidt Boys Don’t Cry zou gaan heten, voor juli gepland stond. Juli kwam en ging, maar geen album. Toen was er begin deze maand ineens een livestream te zien, of tenminste zo leek het. Je zag Ocean een beetje klussen in de ruimte, maar verder gebeurde er niets. Frustratie alom op de sociale media en de hype groeide gestaag verder. Anderhalve week geleden week verscheen opeens het ‘visual album’ Endless, wat is opgebouwd uit flarden van nummers die op beeld zijn gezet. Was dit dan de nieuwe Frank Ocean? Welnee, die volgde weer een paar dagen later. blond verscheen op Apple Music en in iTunes, maar er doken ook een viertal pop-up stores op (drie in de Verenigde Staten, eentje in Londen) waar gratis tijdschriften werden uitgedeeld met daarin cd’s. Titel van het tijdschrift; Boys Don’t Cry, de cd die daarin zat verpakt Blonde. Juist ja, met een ‘e’ er achter, waar de digitale versie het zonder die ‘e’ doet, maar wel gewoon als Blonde uitgesproken wordt. Bent u daar nog?

De fysieke en de digitale versie verschillen inhoudelijk ook nog eens iets van elkaar, maar bij deze pakken we de meest gangbare op. En dat is er eentje die moet groeien. Dat maakt dat het nu, tien dagen na de release, nog steeds niet alles heeft prijsgegeven wat erin verstopt zit. Dat is lovenswaardig. Ocean heeft een opvallend album gemaakt dat de grenzen van genres aftast en deze bewust vervaagt. Is het soul of hiphop? Niet echt meer. Is het electro? Bij vlagen. Is het pop? Nee, maar soms wel poppy. Maar zodra het te toegankelijk wordt buigt Blonde zich weer een onmogelijke hoek in. Opvallend is dat het gros van de tracks niet van een beat is voorzien. Sterker nog, het gros van de nummers is niet eens van een heel heldere melodielijn voorzien. Blonde laat een Frank Ocean horen die bijna letterlijk in het moment aan het musiceren is, waarbij zijn teksten aanvoelen als een ‘stream of consciousness’ tijdens een droom. Muzikaal minimalistisch (je hoort de invloeden van een James Blake, die zelf ook her en der meedoet, er aan alle kanten doorheen), bij vlagen onheilspellend en vooral instekend op de sfeer, die meerdere malen volledig en doelbewust omslaat.

Je zou het bijna afdoen als een volledig geïmproviseerd album, ware het niet dat er belachelijk veel zorg is besteed aan de afwerking van het geheel. Geluidjes hier, sampletjes daar, gastbijdragen die minimaal soms niet eens hoorbaar zijn (Beyoncé op Pink +White bijvoorbeeld, of Kendrick Lamar op Skyline To) en invloeden uit de volledige muziekgeschiedenis. Van de geest van Brian Eno tot die van The Beatles en Burt Bacharach, ze waren allemaal rond op Blonde. Waarbij Oceans oog en oor voor detail bewonderenswaardig is, al wordt het soms wel érg meta. Close To You is een electrosoulclash-bewerking van het gelijknamige nummer van The Carpenters, maar leunt vervolgens inhoudelijk weer zwaar op de cover die Stevie Wonder daar al eens van maakte. De cover is dus een herinterpretatie van een reeds bestaande cover. Wederom, bent u daar nog?

Door dit soort fratsen kan je niets anders dan bewondering opbrengen voor het vakmanschap waarmee Blonde in elkaar is gezet. Het is een album dat daardoor echter met name in het eerste deel vooral het hoofd weet te raken, maar amper het hart. Dat bewaart Ocean pas voor het laatste segment en ook hier speelt hij met samples om dit te bewerkstelligen. Zo zal de meeste aandacht uitgaan naar White Ferrari, waarin een overduidelijke buiging richting The Beatles’ Here, There and Everywhere zit. Subtieler is echter de sample van het instrumentale Beatles-nummer Flying, één van de schaarse nummers die door alle Beatles gezamenlijk werd geschreven. Ocean kent zijn klassiekers en koppelt laatstgenoemde sample op zijn nummer Siegfried aan zowel een sample van Elliott Smiths A Fond Farewell als aan een zeer persoonlijke tekst en een draaikolk aan geluidjes en langsrazende sfeerschetsen. Het is een onweerlegbaar hoogtepunt op het album, dat de luisteraar samen met de uitvoerende steeds verder kopje onder trekt. Daar is eindelijk het kippenvel waar je op dat moment al een nummer op 14 op zit te wachten.

Waarmee de vraag opdoemt hoe goed Blonde nu eigenlijk is. Zo’n anderhalve week na de release blijft dat nog steeds moeilijk inschatten. Technisch gezien is het in ieder geval een machtig en imposant werkstuk. Hier kan je nog jarenlang met een koptelefoon in verdwijnen en er van alles in ontdekken. Emotioneel raakt het echter pas in de slotfase, dus is het ook een album waarnaar je als luisteraar vaker teruggrijpt om die ontdekkingstocht aan te gaan? De tijd zal het leren.

Frank Ocean – Blonde

  1. Nikes
  2. Ivy
  3. Pink + White
  4. Be Yourself
  5. Solo
  6. Skyline To
  7. Self Control
  8. Good Guy
  9. Nights
  10. Solo [reprise]
  11. Pretty Sweet
  12. Facebook Story
  13. Close To You
  14. White Ferrari
  15. Seigfried
  16. Godspeed
  17. Futura Free