×

Concert

15 november 2015

Literatuur en muziek weer in evenwicht op Crossing Border

Geschreven door: Edwin Wendt

De literatuur was de afgelopen jaren enigszins overstemd door de pop- en rockmuziek op Crossing Border. Het festival had uitverkochte editie na uitverkochte editie, met drommen bezoekers die voor een paar ‘hotte’ namen kwamen (Fleet Foxes, The National, Thurston Moore) en in de slipstream nog ‘wat literatuur’ meepakten.

Op de editie 2015 zijn beide disciplines weer wat meer in evenwicht. Echte publiekstrekkers bij de bands zijn er niet, programmeur Michel Behre (zoon van oprichter Louis) lijkt vooral op zoek naar ‘the best you’ve never heard’. Jonathan Jeremiah, afsluiter op de eerste avond en al eerder aanwezig op het festival is een uitzondering en vult de grote zaal van de Koninklijke Schouwburg dan ook goeddeels. Niet helemaal overigens, want CB 2015 is niet uitverkocht.

Wij recenseren in eerste instantie de muziek, maar bij Crossing Border is de scheidslijn soms dun. Ook de muzikanten worden immers mede geselecteerd op hun taalgevoel en taalvaardigheid. Frans van Deursen, primair een musicalster, maar aanhanger van het motto ‘waarom zou je je beperken tot één kunstje’, bracht in het voorjaar een cd uit waarop hij werk van de dichter Leo Vroman (1915-2014) uitbracht op muziek van onder anderen Henk Hofstede, Bertolf en Wouter Planteijdt. Voor Van Deursen Zingt Vroman bleek de grote Schouwburgzaal helaas drie maten te groot, al was het wel bij uitstek een zitconcert. Meindert Talma, naast muzikant ook auteur, zorgt voor een van de weinige ‘sorry, het is vol’-optredens op de vrijdagavond. Dat is jammer, dit ongemak hoort (hoorde?) wel een beetje bij Crossing Border.

Dat een zitconcert op CB ook in een intiemere setting kan worden vormgegeven, bewijst Jan Willem Roy. Hij bracht onlangs na tien Nederlandstalige jaren weer een Engelstalig album uit. Dry Goods & Groceries is diep in de Americana gedrenkt. Roy had een van de zalen in het NT een kroegsfeer gegeven, met ronde houten tafeltjes waar de stoelen omheen stonden en de band op een podium van een halve meter hoog. Roy heeft met zijn nieuwe album al bewezen dat hij uit zijn bezoeken aan de VS –afgelopen voorjaar nog- meer heeft meegenomen dan alleen de sfeer en het gevoel van De Nieuwe Wereld. Brabander Roy ‘ademt’ Americana. Zijn nieuwe album is op vinyl los te koop, maar wie de cd wil hebben, ‘moet’ ook het kloeke boek kopen dat erbij hoort en dat vol verhalen over Amerika en Americana staat, geschreven door mensen als Jan Donkers, Mart Smeets, Fré Spigt en andere ‘usual suspects’ op dit terrein. Voor de hand liggende namen, maar wel namen die garant staan voor mooi proza.

Leon Verdonschot is één van hen. Hij is mee op tour met de band van Roy en draagt verhalen voor. Zo op ook Crossing Border. Hij vertelt beeldend over zijn ontmoetingen met of reflecties over John Hiatt of Ryan Adams. Hiatt die bij Keith Bakker op bezoek kwam in de door hem bestierde afkickkliniek en alle aanwezigen diep ontroerde met zijn muziek en verhalen. Verdonschot was erbij omdat hij al een tijd tevergeefs probeerde Bakker’s eigen verhaal op te tekenen. Die hield de boot steeds af, maar noodde Verdonschot wel bij de sessie met Hiatt.

Dit bijzonder sfeervolle optreden sloot de vrijdag af die rond zevenen was begonnen met de mooie samenzang van Beau. Twee meiden van 20 en 21 die zingen over bohemiens en verloren liefdes. Hun nummer Oceans kondigen ze aan als ‘one of our classics’, wat vooral slaat op de onnoemelijk lange tijd geleden dat ze het schreven: zeven jaar geleden maar liefst: toen waren ze immers pas 13 en 14.

De Noorse Jenny Hval vraagt in de grote Schouwburgzaal even wat doorzettingsvermogen van de toeschouwer. Haar performance zou in eerste instantie wat ingestudeerd over te kunnen komen, maar gaandeweg haar optreden ‘stript’; ze zichzelf letterlijk en figuurlijk: kledingstukken gaan uit en als ook de blonde pruik af is, zien we een breekbare vrouw, van wie de teksten over eenzaamheid beslist geloofwaardig overkomen.

The Babe Rainbow is goed op z’n plaats in Heaven, de bovenzaal in de Koninklijke Schouwburg (logische benaming, het zijn écht veel traptreden). De muziek van zingende drummer Angus Dowling, zijn broer op gitaar en de bassist die de bezetting completeert is diep in de seventies geworteld, ver voordat de vroege twintigers werden geboren. Maar de boodschap van The Allman Brothers Band en T-Rex is hoorbaar overgekomen. Het resultaat klinkt aangenaam voor die van dit repertoire houdt, maar is niet heel bijzonder. Zanger Angus klinkt enigszins als Stuart Murdoch van Belle & Sebastian.

Nog meer namen dan maar? Shilpa Ray wordt aangekondigd als ‘de favoriete zangeres van Nick Cave’. Helaas konden wij deze aanprijzing niet bij Cave zelf bevestigd krijgen. Feit is wel dat Ray zeker in de wat snellere songs een stemgebruik laat horen dat aan Cave doet denken. Maar dan klinkt Cave meer als een inspiratie dan als iemand van wie Cave nu helemaal –muzikaal- ondersteboven zal zijn. Wel apart is de combinatie van het harmonium dat Shilpa speelt met de pedal steel van een van haar bandleden.

Dan nog Jonathan Jeremiah. Min of meer teruggehaald op Crossing Border als de Verloren Zoon, nadat hij dankzij veelvuldige radio-airplay in Nederland een flinke following opbouwde. Zijn soulvolle stem is zondermeer apart, het repertoire misstaat tegelijkertijd ook niet op Sky Radio. Als dit nu de afsluiter in de grote zaal van de Schouwburg moet zijn, is niet voor het Grote Avontuur gekozen. Maar dat is een uitzondering in het verder wel verrassende, maar niet altijd overtuigende vrijdagprogramma van Crossing Border 2015.

Foto JW Roy: Jaap Reedijk