×

Recensie

Rock

25 februari 2015

Led Zeppelin

Physical Graffiti

Geschreven door: Richard Verbrugge

Uitgebracht door: Swan Song, Atlantic

Physical Graffiti Led Zeppelin Rock 5 Led Zeppelin – Physical Graffiti Written in Music https://writteninmusic.com

Dit album wordt in rockkringen beschouwd als de klassieker onder de klassiekers. Led Zeppelin was destijds de grootste rockband op de planeet en dit album onderstreepte die status nog maar eens. De geschiedenis van dit album is bijzonder omdat de band oorspronkelijk helemaal niet de intentie had om een dubbel album uit te gaan brengen. Begin 1974 begon men aan de opnamen in Ronnie Lane’s mobiele studio onder toezicht van Ron Nevison. Page, Plant, Jones en Bonham namen acht nummers op waardoor het swingende Trampled Underfoot, Custard Pie en het epische In My Time Of Dying. Laatstgenoemde was eerder door Bob Dylan opgenomen, maar werd door Led Zeppelin opnieuw gearrangeerd. Hoogtepunt van die sessies vormde Kashmir, een nummer met een klassieke riff en een meesterlijke arrangement van drummer Bonham en bassist Jones waarin de oosterse invloeden van de band het best tot haar recht kwamen. Diezelfde oosterse sfeer vindt je zelfs terug in de vocale overdracht van Plant. Na de opnamen had men 54 minuten muziek en dat plaatste de band voor een dilemma. 54 minuten muziek paste in die tijd niet op een elpee. Na veel overleg besloot men zogenaamde left-over nummers van eerdere albumsessies te bewerken en een dubbel lp uit te brengen. Keith Harwood ging in de Olympic Studios in Londen aan de slag met zeven nog niet uitgebrachte nummers zoals Down By The Seaside en Black Country Woman dat eerder in de achtertuin van Mick Jagger werd opgenomen. Opmerkelijk genoeg zat ook het nummer Houses Of The Holy bij die opnamen. Het titelnummer van het vijfde album verscheen dus later op Physical Graffiti.

De band was intussen bezig met hun film The Song Remains The Same waardoor het album maar liefst zes maanden na voltooiing, in februari 1975 werd uitgebracht. Logischerwijs belandde het dubbelalbum meteen op de eerste plek in zowel de Amerikaanse als Engelse charts.

Veertig jaar later staat Physical Graffiti fier overeind als mijlpaal in het rockgenre. In retrospectief is het een prestatie die Plant, Page, Jones en Bonham nooit meer zouden evenaren laat staan overtreffen. En niet alleen die vier illustere kerels, maar de hele rockgemeenschap. Natuurlijk verschenen er nog tal van geweldige albums van bands als Pink Floyd, Rolling Stones, Black Sabbath, Van Halen, Metallica, Guns N’ Roses, Pearl Jam, Nirvana en Radiohead maar geen van die albums haalt het bij Physical Graffiti. Het muzikale meesterschap, de variatie, de sfeer, de grootsheid van de composities, de reikwijdte van het emotionele spectrum, Led Zeppelin bleef onovertroffen.

Net als bij de eerdere uitgaven in deze reeks bevat dit album ook een zogenaamde Companion Disc met daarop alternatieve mixen en vroege versies van de nummers op het album. Eerlijk gezegd valt er weinig nieuws te ontdekken al is de rauwe versie van Sick Again wel vermakelijk en is het grappig om Everybody Makes It Through (een vroege versie van In The Light) te horen als een kinderslaapliedje.

Het lijdt geen enkele twijfel dat de geluidskwaliteit van deze remaster superieur is aan die van het origineel uit 1975. De kwaliteitsverschillen met de eerdere remaster uit 1994 zijn al een stuk kleiner en voor de verschillen met de Japanse cd box uit 2003 heb je waarschijnlijk high end audio-apparatuur en nauwkeurige meetapparatuur nodig. Deze remaster is voorzien van het originele artwork van Peter Corriston (op basis van twee gebouwen in St. Mark’s Place in New York) met foto’s van de bandleden en andere historische figuren als Lee Harvey Oswald, Neil Armstrong, koningin Elizabeth, Stan Laurel en Oliver Hardy. Gek genoeg bevat het boekje louter foto’s uit de opnameperiode en concerten, maar geen liner notes en ook geen teksten. Da’s toch vreemd gezien de tijd en energie die met name Jimmy Page in deze heruitgaven heeft gestoken.

Concluderend kunnen we stellen dat geen enkele rockcollectie compleet is zonder Physical Graffiti.

Tracklisting Physical Graffiti

  1. Custard Pie
  2. The Rover
  3. In My Time Of Dying
  4. Houses Of The Holy
  5. Trampled Under Foot
  6. Kashmir
  7. In The Light
  8. Bron-Yr-Aur
  9. Down By The Seaside
  10. Ten Years Gone
  11. Night Flight
  12. The Wanton Song
  13. Boogie With Stu
  14. Black Country Woman
  15. Sick Again

Companion Disc

  1. Brandy & Coke (Trampled Under Foot) (Initial / Rough Mix)
  2. Sick Again (Early Version)
  3. In My Time Of Dying (Initial / Rough Mix)
  4. Houses Of The Holy (Rough Mix With Overdubs)
  5. Everybody Makes It Through (In The Light) (Early Version / In Transit)
  6. Boogie With Stu (Sunset Sound Mix)
  7. Driving Through Kashmir (Kashmir Rough Orchestra Mix)


  1. Custard Pie
  2. The Rover
  3. In My Time Of Dying
  4. Houses Of The Holy
  5. Trampled Under Foot
  6. Kashmir
  7. In The Light
  8. Bron-Yr-Aur
  9. Down By The Seaside
  10. Ten Years Gone
  11. Night Flight
  12. The Wanton Song
  13. Boogie With Stu
  14. Black Country Woman