Deel 23 in de reeks Postpunk Nederland, een serie artikelen over interessante Nederlandse bands die opkwamen na de punkgolf van 1977, 1978. Eigenzinnige, vaak ondergewaardeerde bands die blijvend applaus verdienen. Deze week: Kobus Gaat Naar Appelscha en Weekend at Waikiki.

Kobus Gaat Naar Appelscha wordt in 1984 opgericht en komt voort uit Pin-Baskets en Piles of Debris. De eerste opnamen – waaronder het nummer Stront, Kots En Moederkoek – komen in het najaar uit op demo. Stront, Kots En Moederkoek is een authentiek klinkende postpunknummer over experimentele kunst, dat in het refrein omschakelt naar een meezinger.

In juni 1985 bereikt Kobus Gaat Naar Appelscha de finale van de talentenjacht De Kleine Prijs van Sneek. De band laat hiermee 23 andere Friese bands achter zich. Kobus Gaat Naar Appelscha maakt direct gebruik van deze plotseling bekendheid en neemt met producer Allard Jolles, zanger van L’Attentat het debuut Leave This World op. De plaat verschijnt al in oktober van hetzelfde jaar op het nieuwe label Sound & Vision van Wobbe van Seijen en bevat twaalf felle, poppy punksongs, allen Engelstalig. De geluidskwaliteit van Leave This World is teleurstellend, wat echter niet verhult dat de Friezen een aantal sterke songs hebben afgeleverd: opener Life of Birds & Roses knalt er lekker in met een straf ritme, meerstemmige zang en sterke gitaarpartijen. Op In These Days benadert Menno Bakker bijna het maniakele van Dead Kennedy’s Jello Biafra. De band weet echter maat te houden en overtuigt met rustigere nummers als het It Must Be Heaven en …So Much Fun waar akoestische gitaar en distortion fraai gecombineerd worden. Op Final Truth brengen ragfijne gitaarlijnen de new wave in herinnering, terwijl de punky pop appeal hoogtij viert op What Went Wrong.

Kobus Gaat Naar Appelscha houdt de vaart erin: al in het voor jaar van 1986 verschijnt de tweede plaat, de mini-lp All Smooth Faces in a Fantasy World. De plaat klinkt beter dan het debuut, al is het geluid vergeleken met de live-sound nu weer wat gepolijst. Het titelnummer is een puike punky popsong die de plaat sterk opent. Met Summerville laat de band horen niet terug te deinzen voor een rustig nummer van vijf minuten. Het afsluitende A Last Hurrah is een minuscuul folkliedje. Opvallend is de aanstekelijke cover van Les Poppys: Non Non Rien N’a Changé. Het nummer verhoogt de feestvreugde bij de optredens, die op zijn zachtst gezegd toch al uitbundig zijn.

De recensent van Vinyl is echter nog niet overtuigd: “De grote kracht van de vijf Leeuwarders lijkt voorlopig op het podium te liggen. ’t Is wat eendimensionaal, deze plaat. Een plaat waaraan KGNA’s ‘live’-dimensies ontbreken.” Die live-dimensies bestaan niet alleen uit een ruwer geluid maar ook uit het in de zaal jagen van cornflakes en verse makreel. Hoewel de wilde optredens meestal goed aflopen, moet Menno Bakker in Hoogkarspel met een bebloed hoofd het podium verlaten.

Drummer Gilbert Terpstra voor omroep Friesland in 2007: “We speelden gewoon ontzettend snel. We speelden echt belachelijk snel… En je zat mekaar op te fokken… En Menno die probeert zijn tekst dan maar in de muziek te prakken…”

Meer dan punk alleen

Slagvaardigheid kan de band niet ontzegd worden want in januari 1987 volgt alweer een nieuwe release: de single Frantic Romantic. Pianogehuppel opent het nummer, iets wat toch opvallend is. Het nummer is vrij beheerst, zelfs wat melancholisch: “You wonder why the birds don’t sing / You just don’t fit in this world”. Om de plaat luister bij te zetten doet de band een presentatie in de stationshal van Leeuwarden. Staand op sinaasappelkisten, tussen de reizigers. Frantic Romantic (met op de B-kant een knipoog naar Kobus live: Cornflakes) is de voorbode van de nieuwe elpee All The World And His Wife, die twee maanden later verschijnt. Deze nieuwe plaat blijkt een prima album vol pit en vaart. Kobus vliegt nergens uit de bocht, zelfs niet als er af en toe nog wat hardcore elementen opduiken, zoals het tweekwartsgehak van Love Is All Around en St. Brelades Bay en in het poppy Tried To Understand You.

Kobus Gaat Naar Appelscha opereert echter niet alleen vanuit de (hardcore) punkgedachte, zoveel was al langer duidelijk. New Diseases laat naast scherpe gitaren ook nog achtergrondzang horen. De openingsklanken van Something About A Restless Mind zijn atmosferisch en ruimtelijk en zelfs het doorhakkende Entertained By Fear laat een fris geluid horen met ruimte voor lekker baswerk en gitaarlijntjes die wezenlijk verrijken, een beetje in de stijl van de Amerikaanse tijdgenoten Moving Targets. Let’s All Party laat punkrefreinen horen met daaromheen fijnmazig gitaarwerk. Ook de stuwende ballad Red Is White laat een andere benadering horen: damesachtergrondzang en een puike, op dikke baslijnen gestutte, gitaarsolo.

Vinyl schrijft: “Voor het eerst zijn ze er in geslaagd om het live spektakel goed op vinyl te krijgen, de gitaren scheuren je boxen uit en Bakkers stem klinkt eindelijk helder zodat je kunt horen dat hij langzamerhand een van de beste zangers van ons land is. Undertones, Buzzcocks, Ramones-niveau.”

In hetzelfde jaar nog verschijnt een twelve inch met daarop een cover van The Rolling Stones. De bluesballad Cocksucker Blues betekent een stijlbreuk maar is tegelijkertijd ook een confronterend pareltje.

The World According To vormt in 1988 het levende bewijs van de vitaliteit en inspiratie in de Kobusgelederen. Bakker noemt zichzelf nu Menno Hatzmann. De plaat bevat een aantal leuke muzikale uitstapjes zoals de beat/sixtiespop van In So Many Ways, de stevige pop van Then I’m Glad I Got You en de folky punkpop van Mountains Of Gold. Er zijn meer opvallende nummers te bespeuren, nummers die laten horen dat Kobus wel meer noten op zijn zang heeft dan snelle punky pop: het wat logge, door orgel opgesierde When All Logics Die en Dedicated To Frank, waarin uitgebreid de tijd wordt genomen voor een prima gitaarsolo. De Friezen doen waar ze zin in hebben op The World According To, dus is er ook ruimte voor de vrolijke, stuiterende pop van Love Song en de rockabilly van de single Dames Delight.

Met nummers als Still I Wonder en de authentieke poppunk van You Work For Me klinkt Kobus weer wat vertrouwder, met dien vestande dat ook hier blijkt dat de band verder gegroeid is. Die groei blijkt ook uit Rhine-Gold waar het welhaast mystieke intro omslaat in een gierende storm en de volvette rock van afsluiter Uncle R: een lekkere bas en een scala aan gitaren.

Optreden in het buitenland, daar is Kobus wel aan toe volgens een aantal bandleden. Een nieuwe koers lijkt op zijn plaats. Helaas komen de bandleden er onderling niet uit en blijkt het einde van de band ineens nabij. Geen buitenlandse toer, geen toekomst meer samen. En dan gaat het snel: in januari 1989 geven de Friezen hun afscheidsconcert. Gitaristen Sytse Hama en Jan Seunnenga duiken later op in Pigmeat, terwijl Menno Bakker/Hatzmann terugkomt met Trio Hell.

Weekend at Waikiki

Weekend at Waikiki uit Wolvega wordt opgericht in 1983. De bandleden, die elkaar kennen van de middelbare school delen een liefde voor onder meer David Bowie en Roxy Music. De naam Weekend at Waikiki werd gevonden in een oud Amerikaans tijdschrift.

In 1984 schopt Weekend at Waikiki het tot de halve finale van de Grote Prijs van Nederland en in april 1986 neemt de band in de Spitsbergen Studio zes nummers op die samen de mini-elpee Perfect Punishment vormen. De plaat verschijnt op Top Hole en laat een krachtig, bijna bombastisch geluid horen dat hier en daar doet denken aan David Bowie, The Call en T.C. Matic. Wat opvalt is het gebruik van marimba. Love In The Most Peculiar Way is de eerste single van de plaat, een groots opgezette popsong met gedreven zang, die zich mag verheugen in radio-airplay. Dat geldt zeker ook voor de tweede single van het album, No Way To Go, een pakkende track met een simpel maar doeltreffend refrein. De zang van Thijs Helfrich zit prominent in de mix, zonder dat dit afbreuk doet aan de instrumentale kracht van het nummer. De toetsen van Wijnand Helfrich geven het nummer nog een extra dimensie.

Hoewel het grootse geluid van Weekend at Waikiki niet overal leidt tot overtuigende songs vormt de plaat een goed visitekaartje. De band heeft zeker een eigen geluid, zonder zich blind te staren. De afsluitende track Kling Around….. Desk is een dansbare track met samples, sequences en een lang sax-intermezzo, terwijl afsluiter The Night een strakke kadans mengt met een scheut melancholie, ondersteund door marimba. Snake Attack is zwanger van onheil. Zonder climax blijft gedurende 4 minuten blijft de boog toch gespannen.

Villa

Weekend at Waikiki wordt niet alleen op de radio gedraaid, de groep maakt ookt een clip voor het tv-programma Jonge Helden, van cameraman Rogier Dijkman en presentatoren Daan en Willem Ekkel. De band treedt ook nog eens veel op – regelmatig met Blue Murder – waaronder op Noorderslag 1987 en is hierdoor een van meest bekende exponenten van de recente golf aan interessante Friese bands, ook wel aangeduid als de ‘Friese Bries’. Later in het jaar verschijnt op Top Hole de tweede mini-elpee: Villa. De titel verwijst naar het voormalig kraakpand Villa Volonté in Groningen, dat de band voor een prikje in gebruik heeft. Het nadeel van deze goedkope verblijfplaats annex studio is overigens wel dat de band er ieder moment uitgezet kan worden. Op Villa maakt Weekend at Waikiki gebruik van de Fairlight van producer Attie Bauw. Deze exclusieve synthesizer was ontworpen in 1979 en werd met name bekend doordat producer Trevor Horn er driftig gebruik van maakte voor Frankie Goes To Hollywood. In Nederland zijn er maar enkele exemplaren van in gebruik.

Op Villa trekt de band het geluid van Perfect Punishment voort. The Shore en Never Understand zijn sfeervolle nummers, die zonder memorabele melodielijnen de aandacht weten vast te houden. De band combineert straffe ritmes met subtiele details. The Valley is krachtige pop met echo’s uit de new wave en net de juiste bombast, een logische single. Het rijke instrumentarium en de ruime bezetting van Weekend at Waikiki betaalt zich hier uit. Veel posities in de band zijn in feite dubbel bezet.

Vinyl, dat goed te spreken was over de debuutplaat is deze keer echter wat gereserveerder: “…alle elementen zijn samengebracht om indrukwekkende muziek te maken. De vraag is alleen: laat het ook een indruk achter? Eentje die langer duurt dan de laatste toon van het slotakkoord.”

Inmiddels heeft Top Hole een distributiedeal gesloten met platenmaatschappij Dureco. De platen van Weekend at Waikiki zijn hierdoor beter verkrijgbaar al zit de band niet direct op een hit te azen. Thijs Helfrich in een interview met journalist Jacob Haagsma : “Dan zouden we ook in vreselijke programma’s als Los Vast moeten spelen zeker. Ik moet er niet aan denken.”

Met Casa komt in 1988 de nodige vernieuwing. Weekend at Waikiki klinkt in een aantal nummers, zoals Your Smile aanmerkelijk ingetogener. In The World domineren de straffe ritmes en het grotere gebaar weer. Love And Hate is meer rockgeoriënteerd, al geven marimba en toetsen het nummer weer een typisch Weekend at Waikiki-stempel. In The Dark Red Sky raakt de band de juiste snaar: een prangend basgeluid, losse drums, akoestische gitaren, effectieve percussie en trompet. Hier komt het wat klassiek dramatische stemgeluid van Thijs Helfrich goed tot zijn recht. Ook Eyes is geslaagd: een funky ritmebasis met percussieve details, een verrassend vluchtige zanglijn, onderbroken door een afgemeten gitaarsolo.

Van Terschelling tot Togliatti

Gitarist Han Raggers verlaat de band en wordt vervangen door de jonge Tom Holkenborg. In 1988 verschijnt ook de de compilatie-cd Casa Grande met daar op werk van de eerste drie platen, opnieuw opgenomen nummers en nieuw materiaal, waaronder een funky cover van Crazy Horses van The Osmonds, dat ook op single uitkomt maar flopt, ondanks een positieve bespreking in OOR.

Een ander opvallend nieuw nummer is You Could Be Mine, een ouderwets staaltje ‘big music’ maar vooral een sterke, opzwepende song die niet had misstaan op een plaat van Simple Minds in de eerste helft van de jaren tachtig. De band staat weer in de belangstelling en speelt tijdens het Oerol Festival op Terschelling. Een mooie gelegenheid om een clip voor You Could Be Mine op te nemen. Die klus wordt geklaard door Rogier van der Ploeg, van het bevriende Blue Murder. Van der Ploeg schiet beelden op het strand en op het podium met een 16mm-camera. De crew weet door middel van bakjes patat met mayonaise een groep meeuwen te lokken en die hierdoor op de achtergrond in de clip te laten figureren.

Weekend At Waikiki speelt veel live, in de zomer doorgaans in het buitenland. Gedurende de rest van het jaar wordt het Nederlandse clubcircuit aangedaan. De band toert onder meer langs een aantal steden in Polen en komt ook in steden als Tallinn en Leningrad. In de lente van 1990 geeft de band maar liefst tien optredens in Rusland in het kader van een lange reis over de Wolga van Moskou tot aan de Kaspische zee. Dit alles in het kader van Rock for Clear Water. De Wolga is op vele plekken verworden tot een open riool en hier dient iets aan gedaan te worden. De band speelt op sommige plaatsen voor tienduizend man. In Togliatti staan de Waikiki’s op een grote kar in het stadscentrum, elders speelt de band zelfs in een voetbalstadion of ‘slechts’ in een gammel zaaltje.

Na een aantal drukke jaren beginnen andere zaken de aandacht op te eisen bij de bandleden. Dit zorgt voor een aantal rustigere jaren en leidt onder meer ook tot het vertrek van Tom Holkenborg, die eerder al de vrijgekomen plaats achter het drumstel had ingenomen. Holkenborg richt zich nu op zijn band Nerve, en zal later als Junkie XL internationaal doorbreken.

Eindelijk, in 1994 verschijnt een nieuwe plaat: Sputnik. Met deze plaat weet Weekend at Waikiki qua sound verrassend gemakkelijk de aansluiting bij de pop en de alternatieve rock van de jaren negentig te vinden. Op een aantal nummers waait de wind zelfs uit de metal- of industrialhoek. De Villa is inmiddels gesloopt en de band opereert vanuit een boerderij in Kierwindeweel. Sputnik wordt goed ontvangen en de band treedt weer veel op. Het lukt de bandleden echter niet dit momentum vast te houden en de activiteiten van Weekend at Waikiki worden op een steeds lager pitje gezet. Hoewel de band nooit officieel is opgeheven is Weekend at Waikiki jarenlang niet actief. Pas bij het vijfentwintigjarig bestaan van de band zijn er weer optredens, waaronder een succesvol concert in Simplon te Groningen.

Volgende artikel Postpunk Nederland: Neon, The Gentry, de Artsen
Voorgaande aflevering Postpunk Nederland: Ensemble Pittoresque, Vice