×

Recensie

Rock

14 mei 2015

Colin Stetson/Sarah Neufeld

Never were the way she was

Geschreven door: Henning Bolte

Never were the way she was Stetson/Neufeld Rock 4 Colin Stetson/Sarah Neufeld – Never Were The Way She Was Written in Music https://writteninmusic.com

Saxofonist Stetson en violiste Neufeld maken beiden deel uit van de Canadese indie rock band Arcade Fire uit Montreal. Daarnaast heeft Stetson een carriere als solo-artiest en gespecialiseerd studio-musicus. Beiden begonnen vanaf 2012 als duo te werken en steeds meer op cutting edge festivals op te treden en komen nu met hun eerste gemeenschappelijke album.

Deel 1

Stetson maakte vooral furore door zijn spectaculaire sound op de (contra)bas-saxofoon en de contrabas-clarinet. Beide instrumenten hebben op zich al een mighty sound maar als je deze instrumenten dan ook nog simultaan multifonisch, percussief en begeleidend met je stem weet te gebruiken, krijg je fascinerende en machtige nieuwe sounds die een hoop mogelijkheden bieden. Op zich zijn deze sounds niet zo nieuw. Ze werden in de Eigentijdse muziek en de Free Jazz al decennia geleden door middel van zogenaamde extended techniques tot ontwikkeling gebracht. Bekende voorbeeld en zijn de Italiaanse componisten Luciano Berio en Luigi Nono of de saxofonisten Evan Parker, Peter Brötzmann of John Butcher.

‘Multifoon’ houdt in dat je niet één enkele zuivere toon op een blaasinstrument voortbrengt maar een heel spectrum van klank dat ook nog binnen een bepaalde bandbreedte kan verschuiven. Bovendien kun je ook nog met je stem in het instrument zingen en er zo nog een klankdimensies aan toe voegen. Tenslotte kun je het geluid van kleppen en de ploffen van diepe tonen als percussie inzetten. Deze simultaneïteit eist een hoge beheersing van het klankspectrum en een ononderbroken soepele klankflow over langere periodes. Het laatste bereik je door circulaire ademhaling wat inhoudt dat je tegelijk blaast en inademt. De techniek van de circulaire ademhaling is al heel oud en is in allerlei volksmuziek terug te vinden. Bijvoorbeeld het spelen van de Armeense hobo, de doedoek, of het Sardijnse dubbelriet-instrument, de Launeddas, vereist circulaire ademhaling. Multifonie is met alle instrumenten en, zoals bij boventoonzingen, ook met de stem mogelijk.

IMG_4738Vanwege zijn instrument en de gebruikte technieken wordt hij door sommigen als jazz-musicus beschouwd wat hij niet is of wil zijn. Stetson ontwikkelde deze sounds met daarbij behorende technieken gericht verder om ze in rock- en popmuziek in te kunnen zetten. Dat kan een ‘verfraaiende’ functie hebben of als dieperliggend muzikaal bestanddeel fungeren, zoals bijvoorbeeld bij Tom Waits. Een ander toepassingsgebied is ook de filmmuziek. In feite trekken musici als Stetson en Neufeld de nieuwe lijn nog veel verder door in de rock- en popmuziek. Deze wordt qua sound voor een groot deel beheerst door de distortion van elektrische gitaren, pompende elektrische basgitaren en beukende drums. Musici als Stetson stellen daar een machtige en veel dynamischer multifonische sound tegenover. Het maakt zin en is aantrekkelijk voor de musicus en natuurlijk de rockbands waarmee hij werkt(e). Het publiek wordt daarbij vergast op een spectaculaire nieuwe sound-sensatie. Inmiddels trekken musici als Stetson de lijn nog verder door en spelen nu zelf een vorm van rockmuziek die wezenlijk op deze sounds en repetitieve, cirkelende patronen gebaseerd is. Dit gebied heeft in andere landen een langere traditie en wordt als experimentele rock-/popmuziek aangeduid. Festivals als Rewire en anderen laten zien dat het gebied ook hier eindelijk meer tot ontwikkeling komt. De sounds die Stetson/Neufeld als duo creëren, zijn behoorlijk indrukwekkend en kunnen bij hun publiek door het eenvoud van de gebruikte repetitieve structuren ten volste binnenkomen en hun eigen schoonheid ontvouwen.

Deel 2

20150428_jazz-001De opener The sun roars into view met zijn achtbaan-gevoel trekt de luisteraar flink naar binnen. Het moet meteen vermeld worden dat er geen overdubbing, sampling, snijden of plakken aan de pas is gekomen. Alles is real time in hun zolder- studio in landelijke omgeving in Vermont door Hans Bernard opgenomen en door Mark Lawson van Arcade Fire afgewerkt. Won’t be a thing to become, de tweede track is sterk visueel met een duidelijk Koyaanisqatsi-gevoel (de bekende filmmuziek van Philip Glass). In track 3, In the Vespers, is de viool leidend en worden steeds complexere lagen opgebouwd. De volgende twee stukken zijn duidelijk anders van aard, temperament en temperatuur: langzaam, bijna balladachtig.

And still they move is spectraal maar heeft tegelijk ook een Renaissance feeling. With the dark hug of time heeft onmiskenbaar een goede portie drama in zich. Monsterachtge beesten maken daar hun opwachting. In The rest of kun je – zeer ruimtelijk – het geluid van een grote kudde bizons horen die over het grasland jaagt. Track 7, het titelstuk, met zijn Noordelijke folk feel is het hopgtepunt van het album – zachte multifonie en drones uit de bassaxofoon. Het verwaait allemaal met het korte slot dat als een subarctische Field Recording klinkt. Het album heeft met zijn repetitieve en spectraliserende aanpak een behoorlijke muzikale bandbreedte.

foto Stetson ©FoBo_HenningBolte

foto Stetson/Neufeld ©Bruno Bollaert



  1. The Sun Roars Into View
  2. Won't Be a Thing to Become
  3. In the Vespers
  4. And Still They Move
  5. With the Dark Hug of Time
  6. The Rest of Us
  7. Never Were the Way She Was
  8. Flight