Als groot Beatles-bewonderaar en – volger kijk ik reikhalzend uit naar de luxe box die uitkomt naar aanleiding van ’50 jaar Sgt. Pepper’. Die speciale 5.1-mix die er bij zit, is een sensatie, zo werd de aanwezigen van de luistersessie in het Ketelhuis in Amsterdam beloofd. Horen konden ze hem niet, want daar zag de platenmaatschappij ‘last minute’ van af. Wel werden enkele nieuwe stereomixen (gemaakt door de zoon van Beatles-produces George Martin, Giles Martin) gedraaid en een handvol van de 33 outtakes die aan de box zijn toegevoegd.

Geluid interesseert me in principe geen zak (Twist And Shout klinkt het beste op mijn originele EP’tje uit 1963), maar het verhaal over de toenmalige limiet van 4 sporen, die in ’67 allang niet meer genoeg was voor de vele ideeën van -vooral- Paul McCartney spreekt me wel aan. In 2017 kunnen die volgeprakte sporen worden uitgepakt en komen al die instrumenten – drie pianopartijen, allerhande blazers, dubbel opgenomen vocalen – apart te staan. Giles Martin is niet zomaar een nono. Hij lijkt echt de ‘oren van zijn pa’ te hebben en heeft nu de gelegenheid -met de goedkeuring van McCartney en met pa die toekijkt ‘In The Sky’ – alles opnieuw in het geluidsbeeld te plaatsen op een manier zoals dat in ’67 niet kon, maar die wel past bij een tijdloze plaat als ‘Pepper’.

De norm als het om Sgt. Pepper gaat is voor de doorsnee van het hedendaagse publiek de stereoversie. Die is al een jaar of 45 gangbaar en was ook de basis van de allereerste cd-release van ‘Pepper’ op 1 juni ’87, verschenen toen het album twintig jaar oud was.

De originele stereomix is echter in ’67 op een achternamiddag in elkaar gepleurd. Het ging The Beatles, zoals bij alle platen tot dan toe, om de monoversie. Nou hebben de Beatles-freaks die wel in huis, maar veruit de meeste mensen kennen de stereoversie. Terwijl – zoals Lennon zei – ‘The only way to listen to Sgt. Pepper is in mono’. Pas in ’68 zijn The Beatles zich voor stereo gaan interesseren.
Die monoversie van Pepper zit nu – naast de nieuwe stereomix van Giles, in de box. Die bevat daarnaast 33 outtakes en twee dvd’s.

Over die nieuwe stereomix is Giles Martin zelf laaiend enthousiast, blijkt uit een video-interview dat de aanwezigen in het Ketelhuis te zien kregen. Vrijwel tegelijk hield hij hetzelfde verhaal voor een ander groepje select publiek in Londen, maar dan ‘live’. Martin heeft naar eigen zeggen het oude album bij wijze van spreken uit een denkbeeldige doos gehaald waar het al sinds 1967 verstopt zat. In die doos zat een Pepper die was gelimiteerd door de beperkingen van de tijd: alle ideeën gecomprimeerd tot vier spoortjes. Martin junior kon eindelijk doen wat in ’67 nog niet mogelijk was: elk instrument zijn eigen plek geven in het stereobeeld en niet, zoals op veel Beatles-stereoplaten, de zang links en de instrumenten rechts.

Hoe dat nieuwe beeld klinkt, werd op de luistersessie geïllustreerd aan de hand van vijf tracks: Sgt. Pepper’s Lonely Hearts Club Band, A Little Help From My Friends, Lucy In The Sky With Diamonds, She’s Leaving Home en A Day In the Life. O, en ook de nieuwe stereoversie van Strawberry Fields Forever. Dat stond weliswaar niet op het originele album, het komt wel op de ‘bonusdisc’ van Pepper. Misschien is het toeval dat McCartney en Starr de enige nog levende Beatles zijn die hun goedkeuring over deze heruitgave hebben uitgesproken, feit is dat het ‘laag’ in de nieuwe mixen veel voller klinkt: de baspartijen en de drums knaller er in vergelijking met de oude versie uit.  Bij A Day In The Life klinkt het middenstuk (‘Woke Up, Fell Out Of Bed’) in de oorspronkelijke mix vrij dof in vergelijking tot de rest, in de nieuwe versie is dat niet zo. Ook de finale van dit gedeelte, (McCartney die ‘aaaaaahaaaahaaaa’ zingt, barst als het ware open, inclusief de orkestpartijen die hem daarbij begeleiden.

Van de 33 outtakes die binnen deze heruitgave de ‘heilige graal’ vormen voor de fanatieke fans, kreeg het Ketelhuis er twee te horen: A Little Help From My Friends (take 1 en 2) – een instrumentale versie, nog zonder bas omdat Paul piano speelt en vanzelfsprekend een nog ‘schoon’ intro omdat de uitloop van het titelnummer Sgt. Pepper’s Lonely Hearts Club Band er nog niet doorheen zit. Voor het overige leek hier, los van de nog toe te voegen zang van Ringo, nog weinig aan toe te voegen. Bij take 1 van ‘Lucy’ is in de coupletten de bassdrum van Ringo vrij prominent te horen, terwijl de drums in de uitgebrachte versie alleen in de refreinen te horen zijn. Ook ‘meandert’ de stem van Lennon hier wat meer dan op de uitgebrachte versie. Het is niet direct hoorbaar dat het een proefvocaal is. Wellicht ging men er, ook binnen de viersporenlimiet, van uit dat ook take 1 zomaar de perfecte vocal take kon bevatten.

In de box set zit van elke Pepper-song ten minste één complete take van elke wezenlijk andere versie van het nummer. Sommige nummers hebben zich immers nogal ontwikkeld in het opnameproces, wat zo’n vijf maanden duurde, voor die tijd enorm lang.
De Anthology-serie uit 1995/’96 bevatte Pepper-tracks waarin verschillende outtakes van één nummer aaneengesmeed waren (‘outfakes’ noemen ze dat inmiddels ook zelf in het Beatleskamp). Dat wil de fan dus niet, weet men intussen.

Hoewel de single Penny Lane / Strawberry Fields Forever niet op Pepper staat, worden de opnamen ervan wel beschouwd als onderdeel van de sessies. Dat zijn ze ook. De reden dat de single destijds vier maanden voor het album uitkwam, was dat Amerika vrij dwingend vroeg om nieuw ‘product’. The Beatles hadden, zeker naar de normen van die tijd, al belachelijk lang niet van zich laten horen en gaven gehoor aan het verzoek. George Martin beschouwde het als zijn duurste fout ooit om de single niet alsnog op het album te zetten. Velen waren het met hem eens en wisten ook precies te vertellen welke nummers hiervoor in de plaats van het album weggelaten hadden kunnen worden. Die vergeten dat het in die tijd zeer gebruikelijk was om albums en singles als volstrekt aparte entiteiten te beschouwen. Er werd weleens een single van een album gehaald, maar bij The Beatles niet vaak. Een al uitgebrachte single alsnog op een album zetten, werd sowieso als zeer goedkoop gezien. Dat deden The Beatles slechts twee keer: Love Me Do op het debuutalbum in 1963 en Ticket To Ride op Help (1965). Nadat ze feitelijk al uit elkaar waren, deed Phil Spector het in 1970 nog een keer met Get Back (zij het in een andere versie dan de single uit ‘69).

‘Fields’ en ‘Lane’ staan dus niet op Pepper, ook niet op de cd (en LP) met de nieuwe stereomix, maar wel op de ‘bonusdisc’. Ook zijn de ‘outtakes’ van beide nummers meegenomen. Vooral het verhaal van Strawberry Fields Forever is een boek waard, begonnen met een akoestische versie met alleen Lennon op gitaar, vervolgens een dromerige langzame versie en daarna een zeer psychedelische snelle. Producer George Martin mocht zich, na een terloopse opmerking van Lennon, buigen over het aan elkaar mixen van de snelle en langzame versie, waarbij hij merkte dat ze in een verschillende toonsoort stonden. ‘You’ll fix it’, zei Lennon en daar kon Martin het mee doen. Uiteindelijk resulteerde het in een meesterlijke single. ‘Fields’ is ook het schoolvoorbeeld van een nummer waarvan verschillende outtakes naast elkaar bestaansrecht hebben, er staan er dan ook meerdere op de box.

Aan de box toegevoegd is een documentaire uit 1992, toen ‘Pepper’ dus het 25-jarig bestaan vierde. Op YouTube zijn wel gedigitaliseerde video’s van particulieren terug te vinden, zo scherp en helder als de docu nu weer wordt uitgebracht, is die nooit meer te zien geweest. Het Ketelhuis kreeg de eerste tien minuten te zien, met een nog opmerkelijk jongere McCartney en Starr, met Harrison en Martin die nog zelf hun herinneringen konden delen. Een waardevolle toevoeging aan de box set.

Níet toegevoegd aan de box is Carnival Of Light, een psychedelisch werkstuk uit 1967, door McCartney gemaakt voor The Million Vault Light And Sound Rave, een opvoering in het Roundhouse Theatre. Hoewel opgenomen ten tijde van de Pepper-sessies (5 januari 1967) maakt het volgens Guy Haynes, namens Universal aanwezig in Het Ketelhuis, geen deel uit van Pepper. Hij heeft het werkstuk gehoord en voegde desgevraagd toe dat het bootlegmateriaal dat onder de titel Carnival Of Light circuleert niet overeenkomt met wat hij heeft gehoord. Er wordt nagedacht over manieren om het alsnog uit te brengen in de toekomst.

Met de aanstaande release van een Pepper-box kwam ook het witte dubbelalbum ter sprake. Dat bestaat volgend jaar een halve eeuw. Er is zeker een box set omheen te fabriceren. Denk alleen al aan de Esher demo’s, de akoestische versies van een flink aantal White Album-tracks uit mei ’68. Of The White Album ook zo groot wordt gevierd, is allerminst zeker. Bedenk wel dat Pepper de allereerste Beatlesplaat is die zo groot wordt gereleased. Na Anthology (alweer meer dan 20 jaar geleden) zijn de kluizen dicht gebleven. Zoals recensenten het bij de release van Anthology al zeiden: deze uitgave toont aan dat The Beatles meesters waren in het bepalen van wat ze wel, maar ook van wat ze niet moesten uitbrengen.

Tracklisting Sgt. Pepper’s Lonely Hearts Club Band Reissue:

CD (Sgt. Pepper 2017 Stereo Mix):

1. Sgt. Pepper’s Lonely Hearts Club Band
2. With A Little Help From My Friends
3. Lucy In The Sky With Diamonds
4. Getting Better
5. Fixing A Hole
6. She’s Leaving Home
7. Being For The Benefit Of Mr. Kite!
8. Within You Without You
9. When I’m Sixty-Four
10. Lovely Rita
11. Good Morning Good Morning
12. Sgt. Pepper’s Lonely Hearts Club Band (Reprise)
13. A Day In The Life

Deluxe [2CD, digital]:

CD 1:

• Sgt. Pepper 2017 Stereo Mix

CD 2 (Sgt. Pepper’s Lonely Hearts Club Band [Take 9])

1. With A Little Help From My Friends [Take 1 – False Start And Take 2 – Instrumental]
2. Lucy In The Sky With Diamonds [Take 1]
3. Getting Better [Take 1 – Instrumental And Speech At The End]
4. Fixing A Hole [Speech And Take 3]
5. She’s Leaving Home [Take 1 – Instrumental]
6. Being For The Benefit Of Mr. Kite! [Take 4]
7. Within You Without You [Take 1 – Indian Instruments]
8. When I’m Sixty-Four [Take 2]
9. Lovely Rita [Speech And Take 9]
10. Good Morning Good Morning [Take 8]
11. Sgt. Pepper’s Lonely Hearts Club Band (Reprise) [Take 8]
12. A Day In The Life [Take 1 With Hummed Last Chord]
13. Strawberry Fields Forever [Take 7]
14. Strawberry Fields Forever [Take 26]
15. Strawberry Fields Forever [Stereo Mix – 2015]
16. Penny Lane [Take 6 – Instrumental]
17. Penny Lane [Stereo Mix – 2017]

Deluxe Vinyl:

LP 1:

• Sgt. Pepper 2017 Stereo Mix

LP 2 (Complete early takes from the sessions in the same sequence as the album):

Side A:

1. Sgt. Pepper’s Lonely Hearts Club Band [Take 9 And Speech]
2. With A Little Help From My Friends [Take 1 – False Start And Take 2 – Instrumental]
3. Lucy In The Sky With Diamonds [Take 1]
4. Getting Better [Take 1 – Instrumental And Speech At The End]
5. Fixing A Hole [Speech And Take 3]
6. She’s Leaving Home [Take 1 – Instrumental]
7. Being For The Benefit Of Mr. Kite! [Take 4]

Side B1. Within You Without You [Take 1 – Indian Instruments]:

1. When I’m Sixty-Four [Take 2]
2. Lovely Rita [Speech And Take 9]
3. Good Morning Good Morning [Take 8]
4. Sgt. Pepper’s Lonely Hearts Club Band (Reprise) [Take 8]
5. A Day In The Life [Take 1 With Hummed Last Chord]

Super Deluxe [4CD/DVD/Blu-ray box set]:

CD 1:

• Sgt. Pepper 2017 Stereo Mix

CD 2 (Complete early takes from the sessions, sequenced in chronological order of their first recording dates)

1. Strawberry Fields Forever [Take 1]
2. Strawberry Fields Forever [Take 4]
3. Strawberry Fields Forever [Take 7]
4. Strawberry Fields Forever [Take 26]
5. Strawberry Fields Forever [Stereo Mix – 2015]
6. When I’m Sixty-Four [Take 2]
7. Penny Lane [Take 6 – Instrumental]
8. Penny Lane [Vocal Overdubs And Speech]
9. Penny Lane [Stereo Mix – 2017]
10. A Day In The Life [Take 1]
11. A Day In The Life [Take 2]
12. A Day In The Life [Orchestra Overdub]
13. A Day In The Life (Hummed Last Chord) [Takes 8, 9, 10 and 11]
14. A Day In The Life (The Last Chord)
15. Sgt. Pepper’s Lonely Hearts Club Band [Take 1 – Instrumental]
16. Sgt. Pepper’s Lonely Hearts Club Band [Take 9 And Speech]
17. Good Morning Good Morning [Take 1 – Instrumental, Breakdown]
18. Good Morning Good Morning [Take 8]

CD 3 (Complete early takes from the sessions, sequenced in chronological order of their first recording dates):

1. Fixing A Hole [Take 1]
2. Fixing A Hole [Speech And Take 3]
3. Being For The Benefit Of Mr. Kite! [Speech From Before Take 1; Take 4 And Speech At End]
4. Being For The Benefit Of Mr. Kite! [Take 7]
5. Lovely Rita [Speech And Take 9]
6. Lucy In The Sky With Diamonds [Take 1 And Speech At The End]
7. Lucy In The Sky With Diamonds [Speech, False Start And Take 5]
8. Getting Better [Take 1 – Instrumental And Speech At The End]
9. Getting Better [Take 12]
10. Within You Without You [Take 1 – Indian Instruments Only]
11. Within You Without You [George Coaching The Musicians]
12. She’s Leaving Home [Take 1 – Instrumental]
13. She’s Leaving Home [Take 6 – Instrumental]
14. With A Little Help From My Friends [Take 1 – False Start And Take 2 – Instrumental]
15. Sgt. Pepper’s Lonely Hearts Club Band (Reprise) [Speech And Take 8]

CD 4 (Sgt. Pepper and bonus tracks in Mono):

1. Sgt. Pepper’s Lonely Hearts Club Band [Original Mono Mix]
2. With A Little Help From My Friends [Original Mono Mix]
3. Lucy In The Sky With Diamonds [Original Mono Mix]
4. Getting Better [Original Mono Mix]
5. Fixing A Hole [Original Mono Mix]
6. She’s Leaving Home [Original Mono Mix]
7. Being For The Benefit Of Mr. Kite! [Original Mono Mix]
8. Within You Without You [Original Mono Mix]
9. When I’m Sixty-Four [Original Mono Mix]
10. Lovely Rita [Original Mono Mix]
11. Good Morning Good Morning [Original Mono Mix]
12. Sgt. Pepper’s Lonely Hearts Club Band (Reprise) [Original Mono Mix]
13. A Day In The Life [Original Mono Mix]
14. Strawberry Fields Forever [Original Mono Mix]
15. Penny Lane [Original Mono Mix]
16. A Day In The Life [Unreleased First Mono Mix]
17. Lucy In The Sky With Diamonds [Unreleased Mono Mix – No. 11]
18. She’s Leaving Home [Unreleased First Mono Mix]
19. Penny Lane [Capitol Records U.S. Promo Single – Mono Mix]

DISCS 5 & 6 (Blu-ray & DVD):

Audio Features (both discs):

• New 5.1 Surround Audio mixes of ‘Sgt. Pepper’ album and “Penny Lane”, plus 2015 5.1 Surround mix of “Strawberry Fields Forever” (Blu-ray: DTS HD Master Audio 5.1, Dolby True HD 5.1 / DVD: DTS Dolby Digital 5.1)
• High Resolution Audio versions of 2017 ‘Sgt. Pepper’ stereo mix and 2017 “Penny Lane” stereo mix, plus 2015 “Strawberry Fields Forever” hi-res stereo mix (Blu-ray: LPCM Stereo 96KHz/24bit / DVD: LPCM Stereo)

Video Features (both discs):

• The Making of Sgt. Pepper [restored 1992 documentary film, previously unreleased]
• Promotional Films: A Day In The Life; Strawberry Fields Forever; Penny Lane [4K restored]