“Het is tamelijk wrang dat in diverse media Leonard Cohen al dood wordt verklaard voor hij het werkelijk is”, zo schreven we hier enkele weken geleden. Nu blijkt dat het duistere meesterwerk You Want It Darker toch de zwanenzang van Leonard Cohen is. De Canadese singer/songwriter/poëet is op 82-jarige leeftijd overleden.

Cohen kwakkelde naar verluidt al enige tijd met zijn gezondheid, de familie die zijn overlijden in een Facebook-post wereldkundig heeft gemaakt, vraagt om privacy op dit moment.

De in 1934 in Montreal geboren Cohen is van oorsprong schrijver/dichter. Hij debuteerde in 1956 met zijn dichtbundel Let Us Compare Mythologies. In de jaren zestig verblijft hij enkele jaren op het Griekse eiland Hydra, waar hij onder meer het boek Beautiful Losers heeft geschreven. Nu was dat wel een succes, toch wist hij als schrijver nooit écht volledig voet aan de grond te krijgen en door gebrek aan inkomsten als auteur, verschoof zijn werkveld naar de muziek. Aanvankelijk als schrijver voor anderen, hij werd een figuur dat rond Andy Warhols Factory zwierf en in de New Yorkse folkscene naam maakte. Nadat zangeres Judy Collins een hit scoorde met zijn liedje Suzanne, besloot Cohen ook zelf zijn werk op te nemen. Het debuut Songs Of Leonard Cohen met onder meer zijn eigen uitvoering van Suzanne, de klassieker So Long, Marianne en iconisch werk als Hey, That’s No Way To Say Goodbye, Winter Lady en Sisters of Mercy.

Het bijzondere aan de carrière van Leonard Cohen is dat deze zich in golfbewegingen heeft voltrokken. Eind jaren zestig, begin jaren zeventig beleeft hij een piekperiode, die ruwweg wordt afgesloten met de compilatie The Best of Leonard Cohen uit 1976. Vervolgens zwalkt zijn carrière enigszins tot 1988, waarin het album I’m Your Man uitkomt, met naast de titeltrack ook nummers als First We Take Manhattan en Ain’t No Cure For Love. Cohens inmiddels klassiek geworden Hallelujah stamt uit de periode daarvoor en staat op het maar matig ontvangen Various Positions uit 1984, waarop ook Dance Me To The End of Love. Hallelujah krijgt pas een groter publiek als in 1991 het album I’m Your Fan verschijnt, waarop artiesten als R.E.M., Pixies en Nick Cave een eerbetoon brengen aan de meester en waarop John Cale Hallelujah onder handen neemt. Cale’s versie is de basis waarop Jeff Buckley zijn uitvoering bouwt, waarop vrijwel elke andere van de vele covers die volgen zijn gebaseerd én zelfs de meest recente live-uitvoeringen van Cohen zelf beïnvloedde.

Na de piek eind jaren tachtig, begin jaren negentig verdwijnt Cohen weer enigszins, een zelfverkozen ballingschap daar hij zich in een boeddhistisch klooster heeft teruggetrokken. Het zen boeddhisme helpt Cohen naar eigen zeggen van zijn depressie af. Op hoogbejaarde leeftijd heeft hij weer een creatieve piek, al is die ook enigszins noodzakelijk. Zijn voormalige manager blijkt hem dusdanig te hebben misleid, dat hij in 2004 zo goed als blut is. Cohen is puur financieel gezien genoodzaakt om vanaf 2008 weer op tournee te gaan en dat maakt dat hij de afgelopen jaren meer dan ooit in Nederland te zien was, met optredens in Ahoy, het Westerpark, Ziggo Dome en het Olympisch Stadion. De optredens leidden ook tot een creatieve spurt met fraai nieuw werk, dat net als zijn oudere werk weer bol staat met poëtische teksten over liefde, verraad, innerlijke onrust, de bijbel en de betekenis van het mens zijn. Juist dat laatste maakt het werk van Cohen zo interessant, omdat het verzamelde werk daardoor ook daadwerkelijk een kroniek van een mensenleven is. Met alle vrolijkheid, verdriet, bitterheid en relativerende humor die daar bij horen. Van de hemelbestormende dadendrang en romantiek van een jong mens in de jaren zestig, tot de berustende, bijna broze duisternis van het laatste werk dat eind vorig maand verscheen en uiteindelijk een stijlvol adieu bleek.