×

Recensie

Pop

08 december 2018

Boudewijn de Groot – A- en B-kanten

BoA- en B-kanten 1964-1980

Geschreven door: Edwin Wendt

Uitgebracht door: Universal

BoA- en B-kanten 1964-1980 Boudewijn de Groot Pop 4.5 Boudewijn de Groot – A- en B-kanten 1964-1980 Written in Music https://writteninmusic.com

De serie Golden Years of Dutch Pop Music is inmiddels uitgedijd tot omvang waarvan mag worden verwacht dat de modale muziekconsument ze bij lange na niet allemaal zal hebben aangeschaft. Daarvoor is niet alleen het aantal te groot, genrematig loopt het aanbod ook zover uiteen dat het vrijwel ondenkbaar is dat iemand alle vertegenwoordigde acts genoeg kan waarderen om tot aanschaf over te gaan. Immers: wie houdt er én van Pussycat én van Groep 1850? Van Supersister én The George Baker Selection? Hooguit zijn er mensen die het leuk vinden om een verzameling als deze compleet te hebben en dan uit verzameloogpunt die ene ‘lelijke eend’ ook maar aan te schaffen.

De samenstellers kunnen tegelijkertijd worden geprezen om hun brede blik: zowat elke relevante act is inmiddels vertegenwoordigd. Meer dan dat trouwens, want in het voorbije jaar leek de repertoirekeuze uit te wijzen dat de bodem was bereikt: met alle respect, Kadanz is ondanks een paar mooie hitjes begin jaren tachtig moeilijk te verkopen als vertegenwoordiger van de ‘Gouden jaren van de Nederlandse popmuziek’. Op zijn best liftte dit gezelschap mee op de Nederlandstalige hausse onder aanvoering van Doe Maar. Met de nieuwste ‘worp’ evenwel is Universal ‘back on track’: van The Cats verscheen terecht een tweede deel, Boudewijn de Groot, Rob de Nijs en Peter Koelewijn behoren zondermeer tot de A-namen die tot nu toe in de serie ontbraken.

boudewijn

Nadat Peter Koelewijn in 1960 de aftrap had gegeven voor de rock ‘n’ roll in de Nederlandse taal, was het vijf jaar later tijd voor iemand die de tweede generatie naoorlogse jongerencultuur een stem gaf. The Beatles en The Stones stonden op punt van doorbreken, de ‘Indorock’ liep op de laatste benen. Toch zag het er in mei 1964 nog niet naar uit dat Haarlemmer Boudewijn de Groot die stem zal worden. Zelf kind van moeder die in 1945 bezwijkt in een interneringskamp in Nederlands Indië, een jaar na Boudewijns geboorte, heeft hij een toekomst in de filmwereld voor zich als hij via connecties in de Phonogram-studio belandt en vier liedjes mag opnemen die hij met studievriend Lennaert Nijgh heeft geschreven. De nummers eindigen op twee geflopte singles en laten vooral inspiratie van Jaap Fischer horen. Nadat ‘Noordzee’ evenmin veel indruk wekt, wordt in het najaar van ’65 een vertaling van Aznavour’s Une Enfant voorzien van een stevige beat. Het wordt (daarom?) zijn eerste hit. Dankzij deze hit trekt de eerste, titelloze LP de aandacht. Daarop covers van The Kinks, Donovan en Simon & Garfunkel naast eigen werk van het tweetal. Welterusten Meneer De President bezorgt De Groot behalve zijn eerste Top-10 hit ook het onterechte imago van protestzanger, dat decennia later nog altijd aan hem wordt gekoppeld. Het tweede album Voor De Overlevenden bevat begin ’67 uitsluitend eigen werk. Het is met nummers als Naast Jou, Verdronken Vlinder en het titelnummer een van de beste Nederpopalbums aller tijden. Ken Je Dat Land maakt als single geen indruk, maar het in de carnavalstijd van ’67 uitgebrachte Land Van Maas en Waal wordt een nummer 1-hit. Voordat het derde album verschijnt, brengt De Groot een losse single uit die vaak over het hoofd wordt gezien, maar tot zijn allerbeste werk behoort: Onder Ons veroordeelt in niet mis te verstane bewoordingen de huichelachtigheid waarmee families elkaar in (met name) plattelandsgemeenschappen de hand boven het hoofd houden.

Het is een stad, het is een dorp

Het is een plaats of een gehucht

En je moet er niet te gek doen

Anders ben je zo berucht

Waar je dag zegt tegen melkboer

Kruidenier en oom agent

Die je nooit een bon zal geven

Omdat hij je vader kent

Voor het derde album Picknick geldt Sgt Pepper van The Beatles als voorbeeld, maar De Groot en (vooral) Nijgh geven een volstrekt eigen draai aan wat er binnen de psychedelica allemaal mogelijk is. Verwijzingen naar Hieronymus Bosch in de teksten en gebruik van rockvreemde instrumenten als de sitar kenmerken dit bijzondere werkstuk. Op deze compilatie de singles Picknick (een paar maanden voor het album al uitgebracht en een kleine hit in september ’67) en nummer 1-hit Prikkebeen, dat De Groot samen met Elly Nieman zingt. Op de B-kant van Prikkebeen (en dus ook op deze verzamelaar) staat een van de mooiste nummers van Nijgh en De Groot, het op Bosch geïnspireerde Eva.

Net als na Voor De Overlevenden brengt De Groot ook na Picknick een losse single uit. Waterdrager/ Als De Rook Om Je Hoofd Is Verdwenen. Het kan nauwelijks worden gezien als opmaat voor album vier, het spookachtige Nacht en Ontij. De bonussingle die bij dat album zit, is op deze compilatie toegevoegd: Aeneas Nu/ Wie Kan Me Nog Vertellen. Dit album (en deze single maakt De Groot voor het eerst zonder Nijgh. In diezelfde periode maakt hij wat Engelstalig werk met de groep Tower) en met Session (met Rick van der Linden van Ekseption). In 1970 verschijnt nog één single met muziek van het duo De Groot/ Nijgh, De Nachtwacht. De Groot is in dat jaar, na een korte periode in een commune te hebben geleefd, als producer in dienst getreden bij Phonogram. In het jaar dat hij terugkeert als platenartiest – met het album Hoe Sterk Is De Eenzame Fietser en de single Jimmy – ook een bepalende rol spelen in de comeback van Rob de Nijs. De Groot en Nijgh schrijven het album In de Uren van de Middag, dat in ’74 verschijnt. Jan Klaassen de Trompetter en Dag Zuster Ursula zijn ouderwetse De Nijgh/ De Groot-hits. Boudewijn zelf scoort in ’73 weer met Jimmy en met Tante Julia en in ’74 met Ik Ben Ik. Op dit door Boudewijn De Groot zelf samengestelde overzicht is Tante Julia overigens weggelaten. Zowel in de solo-albumversie als in de carnavaleske hitversie samen met Nico Haak. Wel ruim vertegenwoordigd is het tweede album dat De Groot zonder Nijgh maakt, het in 1975 verschenen Waar Ik Woon En Wie Ik Ben. Behalve de twee singles en hun B-kanten is ook het nummer Calypso opgenomen. Dit verscheen in 1981 in een live-versie op single en zou dus binnen de formule ‘A- en B-kanten 1964-1980’ passen. In plaats daarvan heeft De Groot (of de platenmaatschappij) voor de studioversie gekozen.

Bijzondere vermelding verdienen de twee ‘murder ballads’ die in 1977 op single verschijnen. Kinderballade, op tekst van Gerrit Komrij, komt uit een project van Ad ‘Toppop’ Visser, die in het kader van de Boekenweek schrijvers had gekoppeld aan popmuzikanten. Ook op de B-kant van het singletje wordt gemoord. Waar in de Kinderballade vijf minuten wordt gedaan over het poëtisch beschrijven van één moord, zijn in De Dominee Van Amersfoort in de eerste dertig seconden al drie doden gevallen. Het nummer duurt dan ook minder dan twee minuten.

In ’80 werken De Groot en Nijgh weer samen. Een Tip Van De Sluier wordt geen hit. Wel wordt de single vaak op de Nederlandse radio gedraaid.

De compilatie eindigt in 1980, voor de langste pauze die De Groot ooit in zijn platencarrière nam. Hij zou wel op het podium staan, als acteur in de musical Tsjechov. Pas in 1994 zou het album Een Nieuwe Herfst zijn terugkeer op de plaat markeren. Singles verschijnen dan niet meer. Een nummer van deze plaat, in 1974 nog aan Rob de Nijs gegeven voor diens comebackplaat – wordt in de versie van Boudewijn de Groot een kraker in de Top 2000 en staat zelfs een keer op nummer 1. Maar dat valt dus buiten deze compilatie.

Boudewijn de Groot valt te prijzen voor zijn (bijna-) volledigheid op deze compilatie, die positief afsteekt bij de nieuwe uitgave over Peter Koelewijn. Waar daar is gekozen om het Engelstalige werk weg te laten (en niet bij het afgeronde Rockets-verhaal passende nummers uit 1977 wel toe te voegen) heeft De Groot terecht gekozen voor toevoeging van Tower en Session. Jammer is dan wel dat hij die superzeldzame Engelstalige single die in 1967 verscheen van Het Land Van Maas en Waal (‘Land At Rainbow’s End) achterwege heeft gelaten. Een detail. Die twee bonustacks, thuisopnamen uit 2013, zijn dan wel weer leuke toevoegingen.

Tracklisting A- en B-kanten 1964-1980:

CD 1:

  1. Strand
  2. Elegie Prenatale
  3. De Dominee Van Amersfoort
  4. Een Meisje Van Zestien
  5. De Eeuwige Soldaat
  6. Noordzee
  7. Apocalyps
  8. Welterusten Mijnheer De President
  9. Vrijgezel
  10. Ken Je Dat Land
  11. De Vrienden Van Vroeger
  12. Het Land Van Maas En Waal
  13. Testament
  14. Onder Ons
  15. Verdronken Vlinder
  16. Beneden Alle Peil
  17. Picknick
  18. Ballade Van De Vriendinnen Van Een Nacht
  19. Prikkebeen (Met Elly Nieman)
  20. Eva
  21. Waterdrager
  22. Als De Rook Om Je Hoofd Is Verdwenen
  23. De Nachtwacht
  24. Aan Het Einde
  25. Aeneas Nu
  26. Wie Kan Me Nog Vertellen

CD 2:

  1. The Tower – In Your Life
  2. The Tower – Slow Motion Mind
  3. The Tower – Captain Decker
  4. The Tower – Steps Into Space
  5. Session – Moonstruck
  6. Session – Ballad Of A Minstrel
  7. Jimmy
  8. Onderweg
  9. Ik Ben Ik
  10. Buiten
  11. Of Niet Soms
  12. Wegen
  13. Travestie
  14. De Verbouwing
  15. Calypso
  16. De Kinderballade
  17. Een Tip Van De Sluier
  18. De Zwemmer
  19. Vertrek
  20. Nooit Meer Terug
  21. Aeneas Nu (Thuis Opname)
  22. De Verbouwing (Thuis Opname)