×

Artikel

31 december 2018

Terugblik rock- en metaljaar 2018

Geschreven door: Richard Verbrugge

Het jaar 2018 zal vooral herinnerd worden door de recordhitte op het noordelijk halfrond waarin het in West Europa bijna twee maanden lang droog bleef. Ook in de muziekwereld had dat gevolgen zoals een verzengende hitte op menig festival en enorme omzetten bij de bier- en frisdrankkraampjes. Eind vorig jaar voorspelden we dat 2018 het beste metal- en rockjaar sinds de eeuwwisseling zou worden. Die voorspelling is door uitstel van veelbelovende albums niet helemaal uitgekomen, maar het aanbod concerten, festivals en albums was wel een stuk beter dan veel andere jaren die beginnen met 20. Muzikaal boerden vooral de combinaties van diverse genres, zoals doom, sludge, black, prog, psychedelica en stoner goed terwijl in traditionele subgenres zoals AOR en thrash metal het aanbod ronduit pover was. Vorig jaar meldden we al dat diverse roemruchte gitaarbouwers het moeilijk hadden. In 2018 werd het nog een graadje erger want Gibson ging failliet. Een stuk leuker was de tamelijk ridicule bedreiging die Crematory uitte aan het adres van hun fans. Als zij (de fans) niet massaal het nieuwe album zouden kopen, zou de band uit elkaar gaan. Dat leverde flinke lachsalvo’s en een hard “Doei” op. Bijzonder was Klassik ’78 die iets deden wat nog niemand had gedaan. Bij gebrek aan een passende kwalificatie hebben wij dat maar een parallel band genoemd. Vanuit de veronderstelling dat de vier Kiss leden in 1978 geen solo albums hadden gemaakt, namen ze een album op dat klinkt alsof Kiss daadwerkelijk een nieuw studioalbum had gemaakt. Het resultaat was zelfs beter dan veel albums die Kiss zelf opnam. Minstens zo opmerkelijk was de bruut beukende ode aan de countrymuziek door Devildriver. Deze ‘covers’ veranderen elk line-dancing event prompt in een wall of death.

Een verschijnsel dat in 2018 prominent de kop opstak was de Spoken Word tournee. Diverse zangers reizen tegenwoordig de wereld rond om anekdotes te vertellen, hun politieke mening te ventileren of commentaar te geven op de muziekscene. Voor die optredens volstaat een barkruk, een microfoon en versterker maar dat zie je in de ticketprijs niet terug. Sterker nog, sommige Spoken Word optredens zijn duurder dan een optreden van diezelfde zanger met complete band! Over geld gesproken, wat te denken van Within Temptation die zich verwikkeld zag in een witwasaffaire die zelfs de nationale media haalde. De band verschoof zelfs de release van hun nieuwe album door te schuiven van december naar febuari.

Er was veel lof voor Judas Priest die hun beste album in ruim dertig jaar afleverden, al was er tegelijk een teleurstellende nieuws dat Glenn Tipton lijdt aan Parkinson en ontpopte voormalig bandlid KK Downing zich tot een enorme zeurpiet die geen gelegenheid voorbij liet gaan om te klagen over van alles en nog wat. Minder fraai was het nieuws rondom Manowar gitarist Karl Logan die een gevaarlijke obsessie met blote peuters bleek te hebben. Voormalig Manowar gitarist David Shankle was er als de kippen bij om zijn plekje terug te veroveren. We zijn benieuwd of Ross The Boss ook nog een centje wil bijverdienen. De split van Machine Head was een dag nieuws, maar toen herriepen de heren dat besluit en zei Robb Flynn dat twee leden na de tour opstappen en hij op zoek gaat naar nieuwe muzikanten. Kortom, Robb Flynn kan op les bij Dave Mustaine die heel veel ervaring heeft bij het vervangen van bandleden. Het zou ons niet verbazen als ook Cannibal Corpse op zoek moet naar een nieuwe gitarist nadat Pat O’Brien politieagenten met een mes te lijf ging en zijn huis tot een arsenaal had omgetoverd. Na een weekje brommen werd hij op borgtocht vrijgelaten, maar dat incident krijgt vast nog wel een staartje.

De samenwerkingsverbanden van (sterke) drankproducenten en metal bands was ook in 2018 weer alomtegenwoordig. Nadat alle grote bands hun naam wel ergens aan verbonden hebben, is het nu tijd voor de generatie bands die het geld goed kan gebruiken zoals Death Angel en Armored Saint. Het bleef niet beperkt tot bier of sterkere drank, want diverse bands leenden hun naam aan zaken als horloges, skateboards en kleding. Ook de scheepvaart is in trek want diverse bands kondigden hun eigen cruise aan. Voor het eerst in tijden was er ook weer eens een enorme hype rond een nieuwe band. Greta van Fleet werd bestempeld tot de “redders van de rock n’ roll” en verkochten prompt middelgrote zalen uit in Europa nog voor het debuutalbum was verschenen. De band lijkt toch wel erg op Led Zeppelin, maar ontbeert de originaliteit van de Engelse meesters. We zullen zien of ze echt uitgroeien tot de megastatus die hen wordt toebedacht.

Albums

De oogst aan goede albums was in 2018 een stuk groter dan vorig jaar. Al vroeg in het jaar werden we blij verrast door sterke albums van Corrosion of Conformity, Judas Priest, Tribulation, Kamelot en daar bleef het niet bij. Ihsahn, Tremonti, Ghost, Amorphis, Behemoth, Night Flight Orchestra, Sleep, Alice in Chains, Slash, Mayan, Rolo Tomassi, Riverside en Metal Church zijn slechts een paar namen uit het kwalitatief goede aanbod dit jaar. Ook de oudjes van Saxon en Loudness konden dit jaar overtuigen. Teleurstellingen waren er natuurlijk ook. Aerosmith gitarist Joe Perry bracht een futloze plaat uit, bij Ace Frehley is het beste eraf, Satriani is veel te voorspelbaar geworden en voormalig Journey zanger Steve Perry bracht een plaat uit die zo zoet was dat je die waarschijnlijk alleen bij Jamin kan kopen. In dat opzicht deed Myles Kennedy het gelukkig een stuk beter. Qua verkoopcijfers waren er dit jaar echter maar weinig bands die een potje konden breken. Judas Priest haalde de top 5 in veel landen en ook Ghost deed het commercieel gezien goed, maar dan hebben we het al een eind gehad. 2018 was ook het jaar van uitstel voor veel artiesten. De nieuwe plaat van Whitesnake werd 10 maanden uitgesteld in verband met technische problemen (of waren het de nieuwe knieën van Coverdale), Queensryche en Tesla schoven hun releases door naar 2019, John Sykes bleef weer een jaartje thuis, de opnamen van David Lee Roth en John5 vergaarden nog wat meer stof en Tool vervolgde hun slakkentempo al lijkt het eind van de tunnel nu toch echt in zicht. Dark Angel maakte het nog bonter en moet zelfs nog beginnen met de opnamen.

Concerten

Het aanbod aan concerten en festivals was dit jaar wederom overweldigend. Werp een blik op de bill van Graspop en over tien jaar zullen ze nog spreken over het jaar met Guns N’ Roses, Iron Maiden, Volbeat en Ozzy Osbourne. Eerstgenoemde staat inmiddels in de top 5 van meest succesvolle tournees aller tijden. Publieksfavoriet Iron Maiden deed een retro-tour en oogstte alom lof en waardering. De Nederlandse festivals was het vrijwel overal prachtig weer en viel er weer veel te genieten. De terugkeer van Fortarock was zeer welkom en ook andere festivals slaagden erin een fijne bill in elkaar te zetten. Het aanbod clubconcerten was overweldigend en wederom waren het de brabo’s die het vaakst in hun provincie konden genieten van allerlei shows. Vooral 013 slaagde erin heel wat prominente namen te boeken waaronder een show van Gene Simmons die tussen het uitreiken van zijn peperdure boxset wat optredens deed in Europa en zonder opsmuk een stuk vermakelijker was dan met. In die zaal bevestigden o.a. Halestorm en Myrkur dat ze een flinke sprong in populariteit hebben gemaakt en Within Temptation dat ze een aanzienlijke fanschare hebben opgebouwd.

RIP

Het heavy genre bestaat inmiddels vijftig jaar en dus is het logisch dat het aantal overleden muzikanten elk jaar stevig doorgroeit. In 2018 overleed Eddie Clarke, het laatste lid van de klassieke Motörhead line-up. Een overlijden dat nogal wat publiciteit met zich meebracht was dat van drummer Vinnie Paul (Pantera, Damageplan). Die man bleek in opmerkelijk veel kringen geliefd en zelfs de haatdragende Phil Anselmo toonde plotsklaps medeleven. Een stuk minder geliefd was oud Judas Priest drummer Dave Holland omdat die nogal losse handjes had richting de verkeerde doelgroep. In dit ondermaanse waren er weer jonge muzikanten die het leven lieten zoals Kyle Pavone (We Came As Romans) en hen die al een leven achter de rug hadden zoals Ed King (Lynyrd Skynyrd) en Mark Shelton (Manilla Road). De lijst telt echter veel meer namen: Gregg Analla, Pat Torpey, Tim Calvert, Ralph Santolla, Randy Rampage, Richard Bateman, Oli Herbert en Willy Langenhuizen om er een paar te noemen.

Data

Herinnert u zich nog de agitatie van Metallica tegen Napster? Door de jaren heen hebben honderden artiesten zich beklaagd over P-2-P downloaden en Torrent sites. Ook de streamingdiensten als Spotify, Deezer e.a. waren vaak het mikpunt van kritiek omdat de verdiensten uiterst mager zijn voor de mensen die muziek bedenken en opnemen. 2018 was het begin van de ommekeer om een tweetal redenen. Ten eerste omdat Spotify artiesten de mogelijkheid gaat bieden om zelf muziek te gaan delen met luisteraars en royalties te verdienen. Tot op heden werkte Spotify met licentiedeals van muziekuitgevers en platenlabels. Straks kunnen artiesten dus zelf een bedrag vragen voor hun muziek. De tweede reden is dat data van streamingdiensten ongelooflijk veel inzichten bieden aan artiesten. Dankzij de data die beschikbaar komt, weten artiesten precies waar hun muziek populair is en welke nummers het meest geluisterd worden. Met die info wordt het tourschema opgesteld en wordt de setlist voor een deel bepaald. Zo zijn er al voorbeelden van artiesten die in Scandinavië grote zalen uitverkopen in steden waar ze voorheen nooit waren geweest of zelfs maar hadden overwogen om die te bezoeken. Metallica is een voorbeeld van een band die de setlist aanpast op basis van lokale voorkeuren. Dit is echter nog maar het begin. Data gaat voor een ommekeer in alle populaire muziekgenres zorgen. Floor Jansen (Nightwish) en David Draiman (Disturbed) zijn slechts twee voorbeelden van artiesten die de toekomst hoopvol tegemoet zien en de kracht van streaming diensten en data onderkennen.

In eerdere terugblikken meldden we al dat vinyl steeds populairder wordt. Zakenblad Forbes schreef er een artikel over en leverde overtuigende argumenten aan die de comeback onderstrepen en veel groter is dan aanvankelijk werd aangenomen. Het tactiele element dat bij de oudere generaties nostalgische gevoelens aanwakkert, spreekt steeds meer jongeren aan. Het gevoel om een lp op te zetten is toch heel anders dan een mp3 of stream aanklikken op een smartphone of tablet.

Lafaards

Na een tegenvallend album van Dimmu Borgir is Behemoth nu de populairste band in het black metal genre. Hoewel hun nieuwe album niet het niveau van de vermaarde voorganger haalde, werd de bulderende muziek weer met veel lof door fans en critici ontvangen. Net als op hun voorgaande platen en bij veel andere black metal bands waren de (rooms katholieke) kerk en het christelijk geloof weer mikpunt van kritische en blasfemische teksten. Nu had de kerk wel andere zorgen met al die pedofiele priesters die blijkbaar heel wat anders uit hun soutane steken dan uitgestoken armen. Het zou van meer lef betuigen als de heren muzikanten die storm van kritiek eens loslieten op de islam of het polytheïstische stromingen als het hindoeïsme. Helaas durven ze dat niet. Dat kunnen we ons natuurlijk wel voorstellen, wij zijn ook de moedigste niet. In Pakistan gaan fanatiekelingen massaal de straat op voor een cartoonwedstrijd. Stel je voor dat Behemoth zo te keer zou gaan tegen de Mohammed als tegen Christus. Dan rollen hun koppen snel door de Poolse straten. Het meest waarschijnlijke scenario is dat het allemaal theater is, zoals Deicide’s Glenn Benton onlangs bekende. Dat hele satanisme is niets meer dan een publiciteitsstunt, een commerciële gimmick om aandacht te trekken.

Afscheidstournees

Dit jaar waren er weer diverse bands die hun afscheidstournee aankondigden. Ozzy doopte zijn tournee heel toepasselijk “No More Tours” en haalde wijselijk Zakk Wylde terug. Lynyrd Skynyrd begon aan hun laatste rondje, maar de meest besproken afscheidstour was die van Slayer. Het kwartet is inmiddels al een eind onderweg en hebben in tal van landen waaronder Nederland, hun laatste show al gespeeld. In 2019 volgen nog wat festival shows en daarna gaat Tom Araya zich bezighouden met huishoudelijke taken en hobbies. Kerry King zal wel weer ergens opduiken en Gary Holt gaat eindelijk met Exodus een nieuwe plaat opnemen.

Comebacks

Diverse bands uit de jaren tachtig en negentig meldden zich onverwacht weer terug aan het front. Vermoedelijk zijn de kinderen de deur uit, slaat de verveling toe en pakt men de instrumenten weer op en gaat weer muziek maken. Progrockformatie Heir Apparent leverde na dertig jaar plotsklaps een nieuw album af en op de valreep was er een album van Deverill en Purser, twee leden uit de geschiedenis van Tygers of Pan Tang. Het doodgewaande A Perfect Circle kwam met een nieuw album en wereldtournee op de proppen en ook Smashing Pumpkins herrees. De originele bezetting van Kingdom Come minus zanger Lenny Wolf, kwam ook bij elkaar voor een tournee. De comeback van het jaar was echter die van Fifth Angel. Een ijzersterke schijf met krachtige songs, sterke riffs, flitsende gitaarsolo’s en zangpartijen die doen denken aan wijlen Ronnie James Dio.