Voordat de Noorse progressieve metal band Enslaved op zou treden in de Kade te Zaandam, waarvan een live-verslag eerder gepubliceerd is, had ik een gesprek met Grutle Kjellson (zanger/bassist) en Ivar Bjørnson (gitarist). Enslaved werd in 1991 door deze twee muzikanten opgericht toen ze respectievelijk 17 en 13 jaar oud waren. Hun laatste CD Axioma Ethica Odini is in september 2010 verschenen en deze tournee was ter promotie van dit album.

WiM: Het concert van vanavond zou eigenlijk al eerder plaatsvinden, maar werd uitgesteld door de tour met Dimmu Borgir. Hoe verliep deze?
Grutle: Het was prachtig en ontspannen om met oude vrienden op pad te zijn. Er waren weinig persoonlijke conflicten tussen de bands onderling en in de band zelf. Het geheel was erg goed georganiseerd en het was een mooie ervaring.
Ivar: Het was opvallend hoe goed de fans van Dimmu Borgir op onze muziek reageerden. Zij zitten toch meer aan de traditionele heavy metal kant, terwijl wij meer in de jaren ’70 hangen. Het publiek reageerde zeer positief op onze muziek.

WiM: Nu we het toch over de muziek hebben. Enslaved was altijd al de meer melodische band binnen de vroege black metal scene. Sinds die tijd zijn jullie geëvolueerd naar een meer progressieve metal band. Was dat een bewust proces of een meer natuurlijke ontwikkeling?
Ivar: Het was meer een gevolg van onze muzikale inspiratie. Vooral de laatste zeven tot tien jaar, sinds het moment waarop we de huidige line-up hebben, is er veel input gekomen van allerlei verschillende soorten muziek. In het bijzonder vanuit de progressieve kant van de ontwikkeling. Ice Dale (Arve Isdal, gitarist) heeft een meer traditionele hardrock inbreng, Cato (Bekkevold, drummer) is extreem klassiek georiënteerd. En dat alles tezamen geeft ons de mogelijkheid om de muzikale vraagstukken op verschillende manieren op te lossen. Het is dus meer een reflectie van de muziekverzamelingen van de bandleden dan een berekende beslissing om een bepaalde muzikale richting op te gaan.

WiM: Zouden jullie wat van je muzikale invloeden op kunnen noemen?
Ivar: We doen een concert eind mei in Oslo waar we een aantal coversongs spelen van voor ons belangrijke bands, zoals Rush, King Crimson, Pink Floyd, Led Zeppelin. Dat hadden net zo goed andere bands kunnen zijn, maar deze hebben we gekozen. Verder luister ik naar bands als Bathory, Morbid Angel en Darkthrone.

WiM: Laten we het hebben over de nieuwe CD Axioma Ethica Odini. Zouden jullie wat meer kunnen vertellen over de titel?
Grutle: Je weet wat een axioma is: een onomstotelijke filosofische waarheid. En de rode lijn door de teksten op deze CD is een gedicht van 104 verzen genaamd Hávamál waarin adviezen gegeven worden. Het zijn geen wetten! Het is gebaseerd op gezond verstand, wijsheid uit de oudheid, de interactie tussen natuur, dieren, mensen en het spirituele leven. Dit gedicht werd in de zestiende eeuw vertaald in het Latijn. De titel die het toen kreeg was Ethica Odini.

WiM: Luisteren jullie naar jullie eigen CD’s?
Grutle: Als we ze net uitgebracht hebben beluister ik ze erg vaak om de teksten te leren. Daarna steeds minder. En dat is goed, want als ik ze na een lange tijd weer hoor bedenk ik me hoe goed ze eigenlijk zijn. Dan kun je ze beluisteren zonder zo kritisch te zijn. Je hebt er dan meer afstand van genomen. Er zijn natuurlijk details die je irriteren als ze pas uitgebracht zijn, dingen die je had willen veranderen. Na een tijd krijg je een meer ontspannen relatie met je eigen muziek.
Ivar: Er is zoveel variatie in onze muziek dat het weer interessant wordt om die oude CD’s te beluisteren. Ik beluister ze ook niet meer als componist of schrijver, maar meer als een toehoorder. Door de afstand die je ervan kunt nemen kun je er meer van genieten.

WiM: Zijn er details op de laatste CD die je nu eigenlijk nog zou willen corrigeren?
Ivar: Nee, ik denk het niet. We zijn er eigenlijk heel tevreden mee. Er zijn momenten waarop we iets proberen waar we eigenlijk niet helemaal achter staan, maar op een manier kunnen we daar voldoende afstand van nemen zonder het te willen veranderen. We wilden die dingen niet overdoen, maar eigenlijk is het niet optimaal als je het niet veranderen wil.
Grutle: We hadden dit keer eigenlijk veel tijd voor de voorbereidingen. We hebben alle nummers kunnen beluisteren voor ze gemixt werden. We hadden daarna de tijd om de nummers bij te schaven om ze zo optimaal mogelijk op de CD te krijgen.

WiM: Sommige bands neigen ernaar om de underground scene te idealiseren. Wat is jullie mening hierover?
Ivar: Dat is een moeilijk onderwerp. Wat is underground? Voor sommige mensen is underground een bepaald aantal platen wat je mag verkopen voordat je mainstream wordt. Voor anderen dient het als vermomming voor hun falen en voor sommigen is het een zaak van eer. Wij komen van origine uit een underground scene. Maar het op een artistiek verantwoorde manier zo veel mogelijk mensen weten te bereiken is ons belangrijkste doel. Het is geen doel op zich, maar een belangrijke factor. Uiteraard wil je als band op een groot festival spelen en veel CD’s verkopen. Het gaat er niet om om geheim te blijven. Er zijn zoveel webforums waarop tieners commentaar leveren op bands die volgens hun zichzelf te grabbel gooien, omdat ze op grote festivals spelen.
Grutle: Als je vindt dat het te veel op een circus gaat lijken, dan moet je er niet naar kijken. Er is nog steeds een uit-knop!

WiM: Stel je even voor dat ik een jonge muzikant ben die een band wil beginnen. Wat voor advies zou je geven?
Grutle: Breek de regels! Doe wat je wil doen; maak de muziek die je wil maken. Blijf origineel! En niet om het origineel zijn zelf, maar wees trouw aan jezelf. Maak geen muziek om je geld mee te verdienen. Als je vindt dat je muziek prima klinkt, verander het dan niet omdat anderen dat zeggen.
Ivar: Als je een baan hebt die je bevalt, hou die dan zo lang mogelijk. Verwacht niet dat je kunt leven van je band. Op het moment dat je afhankelijk bent van je muziek om te overleven, dan maak je de verkeerde beslissingen. En dan kun je niet de muziek maken die je eigenlijk zou willen maken.

WiM: Kunnen jullie leven van Enslaved of hebben jullie nog steeds een baan ernaast?
Grutle: We hebben allemaal een baan naast Enslaved.
Ivar: Als we op tournee gaan, dan verdienen we geld met Enslaved. Het hebben van een baan zorgt ervoor dat we ook wel eens niet op tournee hoeven. Dan kunnen we ervoor kiezen om thuis te blijven bij onze gezinnen. Eerlijk gezegd kom ik liever thuis van een dag werken dan dat ik voor langere tijd op tournee ben.