×

Recensie

Klassiek

22 maart 2014

Ton Koopman – Buxtehude Vocal Works

Buxtehude - Opera Omnia XVIII

Geschreven door: Robert Spannenberg

Uitgebracht door: Challenge Classics

Buxtehude - Opera Omnia XVIII Klassiek 4.5 Ton Koopman – Buxtehude Vocal Works 8 Written in Music https://writteninmusic.com

Met deze release – Opera Omnia XVIII, Vocal Works 8 – voltooit Ton Koopman zijn serie opnamen van alle werken van Dietrich Buxtehude. Een enorme klus, die niet voltooid lijkt, getuige het eerdere voornemen om na nr. 17 nog drie boxen uit te geven, in plaats van slechts deze ene. Mijn grote nieuwsgierigheid naar (de reden van het uitblijven van) deze twee resterende edities werd – in elk geval voorlopig – tot zwijgen gebracht door de muziek op de onlangs verschenen box.

Het betreft 15 geestelijke werken van de Noord-Duitse Componist en twee delen uit een fragmentarisch overgeleverde cantate.

Aan de muziek is doorgaans prima te horen wanneer het litanie of lofprijzing betreft, maar hier en daar lijkt een passage onder de verkeerde noten terechtgekomen. Dit is te verklaren: Lutherse tekstschrijvers vonden religieus geluk in droefenis, maar werelds jolijt was beschamend. Voor een componist als Buxtehude was het verklanken van dit (en ander) soort paradoxale godsdienstige principes onderdeel van zijn ambacht. Hij was nog niet gebonden aan het latere banale onderscheid in grote en kleine terts om het verschil tussen vrolijk en verdrietig uit te drukken en laat vele tussenvormen de revue passeren. Als rechtgeaard artiest is hij modern en smokkelt stijlen uit de opera zijn geestelijke muziek binnen – zoals in het wulpse sopranen-duet in BuxWV 99. Dat schaadt zijn reputatie als kerkmusicus nauwelijks, want de meeste vocale muziek van Buxtehude is niet voor de kerkdienst geschreven, maar voor de commerciële Abendmusiken. Het grote voordeel: de muziek wordt er interessanter door.

Ton Koopman voert de zo-even geschetste paradox feilloos door in zijn muzikale behandeling van de partituur; droevige muziek is nergens slepend of zwaarmoedig, zodat de uitvoering opmerkelijk licht(voetig) en helder is. En vrolijkheid wordt nergens vertaald in pompeuze uitbundigheid. Zo is het een album die – zoals we van Koopman kunnen verwachten – uitmunt in evenwicht en souplesse. Zijn ster-cast met onder meer sopraan Bettina Pahn, altus Maarten Engeltjes en de bas Klaus Mehrtens laat de Nederlandse grootmeester van de barokke uitvoeringspraktijk niet in de steek.

De cantate Gott Hilf Mir, Den Das Wasser Geht Mir Bis An Die Seele BuxWV 34 vormt de afsluiting van de volledige Buxtehude Opera Omnia. Is dat – met het oog op het niet verschijnen van 19 en 20 – symbolisch?

Tracklisting Buxtehude – Vocal Works 8:

CD 1:

  1. Wachet Auf, Ruft Uns Die Stimme, BuxWV 101
  2. O Clemens, O Mitis, BuxWV 82
  3. Gen Himmel Zu Dem Vater Mein, BuxWV 32
  4. Surrexit Christus Hodie, BuxWV 99
  5. Lauda Anima Mea Dominum, BuxWV 67
  6. Mein Herz Ist Bereit, BuxWV 73
  7. Singet Dem Herrn Ein Neues Lied, BuxWV 98
  8. Canon, BuxWV 121
  9. Gigue, BuxWV 121

CD 2:

  1. Meine Seele, Willtu Ruhn, BuxWV 74
  2. Herr, Ich Lasse Dich Nicht, BuxWV 36
  3. Wachet Auf, Ruft Uns Die Stimme, BuxWV 100
  4. O Gottes Stadt, O Güldnes Licht, BuxWV 87
  5. Wie Soll Ich Dich Empfangen, BuxWV 109
  6. Sicut Moses Exaltavit Serpentem, BuxWV 97
  7. Salve Desiderium, Salve Clamor Gentium, BuxWV 93
  8. Gott Hilf Mir, Denn Das Wasser Geht Mir Bis An Die Seele, BuxWV 34