Is introductie van deze levende legende eigenlijk nog nodig? Moet er strafwerk worden gegeven als de naam Wayne Shorter vragende reacties oproept? Beter is het om de onkundigen te vertellen wie Wayne Shorter is en waarom hij ertoe doet. Omdat hij met big names als Art Blakey en Freddie Hubbard zijn carrière startte, met het tweede grote kwartet van Miles Davis de trompettist het eerste deel van de 60’s virtuoos doorsluisde, in de 70’s opnieuw historie schreef met de oprichting van Weather Report en sinds de 80’s zijn muzikale loopbaan solo voortzette en verder werkte aan zijn toch al indrukwekkende legacy. Dit jaar wordt Shorter 80, maar heeft hij nog geen zin om ermee te kappen. Integendeel. Met zijn nieuwe album zet hij zijn zoveelste statement neer.

Solo betekent in het geval van Shorter dat hij formeel geen deel uitmaakt van een band, alhoewel hij zich alweer een jaar of 10 met dezelfde muzikanten omringt: drummer Brian Blade, pianist Danilo Perez en bassist John Pattitucci. Een kwartet dus dat enkel uit muzikale überkrachtpatsers bestaat en in deze samenstelling maar weinig concurrentie te duchten heeft. Maar enkel een excellente instrumentbeheersing en alles kunnen spelen wat wordt voorgeschoteld, is natuurlijk niet genoeg: chemie tussen die Grote Jongens is een vereiste en ook in de weg zittende ego’s moeten even opzij kunnen worden gezet. Gelukkig hebben de heren van dat laatste gelukkig geen last.

Without A Net is pas het derde album van dit collectief en binnen een tijdspanne van tien jaar kan nu niet echt gezegd worden dat de heren in deze samenstelling erg productief zijn. Blade, Pattitucci en Perez hebben ook nog hun eigen loopbaan en projecten en vinden optredens belangrijker dan in studio’s kruipen om albums te maken. Without A Net is een live registratie en bevat het opnames die gemaakt zijn tijdens hun toer uit 2011. Voor Shorter is Without A Net na 43 jaar een terugkeer bij Blue Note voor welk label hij tussen 1964 en 1970 twaalf albums opnam. En zijn return naar het roemruchte jazzlabel wordt meteen enorm kracht bij gezet met een majestueus album.

Slechts negen nummers telt Without A Net met composities die in tijd variëren tussen 3 en 23 minuten en uit drie herinterpretaties en zes nieuwe composities bestaat. De opener nu was ook de opener van toen: Shorter’s schreef Orbits, dat voor het eerst te vinden was op Miles Smiles (1967) van Miles Davis. Met monumentaal pianospel van Perez improviseert Shorter, wat Orbits een sereen karakter geeft. Nu al wordt duidelijk dat dit het begin is van een album waar naar geluisterd moet worden en pas na meerdere keren zijn geheimen prijsgeeft. Het drumwerk van Blade is bij vlagen onnavolgbaar, Danilo Perez’ piano kabbelt en spettert, Pattitucci lijkt onzichtbaar aanwezig, maar zijn basspel speelt wel degelijk een essentiële rol. En Wayne Shorter? Die laat ook nu weer horen dat zijn saxofoonspel zo karakteristiek is en vooral gebaseerd is op gevoel en emotie. Verwacht van dit kwartet geen platgetreden paden, maar ook geen kijk-mij-eens-hoe-goed-ik-ben-jazz. Wat wel? Zeker geen gemakkelijke muziek, maar zorgvuldig gespeelde tonen en soms behoorlijk breekbare en verstilde improvisaties. Zoals het van Weather Report bekende Plaza Real, dat nu in een bijna niet herkenbaar ander arrangement terugkeert. Het slechts drie minuten durende Myrrh lijkt maar niet op gang te komen en wordt daardoor de spanning behoorlijk opgebouwd in een duel tussen Shorter en Blade.

Klapstuk vormt het ruim 23 minuten durende Pegasus, waarin Shorter’s kwartet wordt bijgestaan door het New Yorkse kamerensemble Imani Winds. Een gloedvolle opbouw, veel climaxen, ruig blaasvuurwerk en van een meeslepende intensiteit. Of zoals één van de Imani Winds het uitschreeuwt na een lange uithaal van Shorter: Oh my God!

Wayne Shorter mag best wel wat vaker nieuwe albums mag uitbrengen, tegelijkertijd is het materiaal wat voorhanden is van zo’n hoogstaand niveau dat de tijd, die er ruim wordt genomen tussen het uitgebracht materiaal, goed doorgekomen kan worden. Geen gemakkelijke kost wat er op Without A Net is te vinden, maar wie de moeite neemt om een uur aandachtig te luisteren naar wat er op het album gepresteerd wordt kan maar tot één conclusie komen: zeldzame klasse.