Unesco International Jazzday – jaarlijks op 30 april – is in 2011 door Herbie Hancock in het leven geroepen om wereldwijd aandacht te schenken aan de rol die jazz heeft in het bevorderen van de vrijheid, de culturele dialoog en creativiteit. In Nederland wordt er relatief weinig aan gedaan, getuige de twee voorstellingen die prijken op de website van Unesco. Dat is anders in onze buurlanden zoals Duitsland. Voor de zesde maal organiseert Jazzklub Krefeld een concert ter gelegenheid van International Jazzday, in de idyllische omgeving van het middeleeuwse kasteel Burg Linn. In de ridderzaal zijn dit jaar twee acts geprogrammeerd, het duo Filippa Gojo/Sven Decker en het trio van pianist Marcus Schinkel.

Gojo is in september 1988 geboren in Bregenz aan de Bodensee en woont en werkt sinds enkele jaren in Keulen. Al op zeer jeugdige leeftijd kreeg ze de nickname Opernsängerin omdat ze als kleine meid, zittend én zingend in de kinderwagen, door de supermarkt bewoog. Al vroeg ontstond bij haar de passie voor jazz en geïmproviseerde muziek en vanaf haar 15e staat ze op de bühne in de regio van de Bodensee. Ze studeerde zowel in Keulen als Amsterdam en ontving met haar quartet en als soliste in 2015 de Neue Deutsche Jazzpreis. In dat zelfde jaar brengt ze samen met klarinettist Sven Decker het album Daheim uit, dat live is opgenomen in de Loft, Keulen. Decker is in 1979 geboren in het Saarland en studeerde aan de Folkwang Universiteit in Essen.

Nog voor het concert aanvangt is op het podium de creativiteit al te zien door de bijzondere instrumentenkeuze. Gojo bedient, naast haar virtuoze stem, de shrutibox, kalimba, kalimbula, megafoon en sensula. En Decker speelt klarinet, basklarinet, melodica en een klein klokkenspel. Geen doorsnee combinatie van instrumenten, maar het staat voor eerlijke klanken om de luisteraars te betoveren en mee te nemen op een klankreis door de Kosmos.

Het duo zet in met het nummer Blues for Bud. Een frisse en vrolijke improvisatie, waarbij ze elkaar perfect in de melodielijn volgen, Gojo scattend en Decker op zijn basklarinet. De combinatie van het frisse stemgeluid van Gojo contrasteert heerlijk met de donkere, vibrerende klanken van Decker’s zijn basklarinet. Summer Song, eveneens van het genoemde album, volgt een klassiek getint thema waarbij Decker de melodica heeft verruild voor zijn basklarinet. Gojo begeleidt haar stem met minimalistische, maar mooie triolen op kalimba, waarbij Decker later op klokkenspel bijvalt. Met een bescheiden notenpatroon laten ze horen dat eenvoud kan staan voor pure schoonheid.

In de olifant ziet Gojo mooie eigenschappen zoals behoedzaamheid, zorgzaamheid die ze ook graag in mensen ziet. Dat bewoog haar tot de compositie Elephants Walk. Met een expressieve melodie vol dynamiek neemt het duo de luisteraars mee naar de Afrikaanse steppen en horen we trillende oertonen, geritsel en kabbelend water. Gojo maakt erbij gebruik van een kleine megafoon voor mooie speelse effecten. Nog zo’n schitterend nummer is New Friends met Gojo op kalimbula en Decker wederom op basklarinet. Zonder percussie zijn ze in staat om deze compositie bijzonder ritmisch en syncopisch tot uitvoering te brengen. Filippa Gojo doet qua stemgeluid en instrumentengebruik denken aan haar plaatsgenoot Simin Tander. Maar dat niet alleen, in de manier waarop ze scat hoor je duidelijk de invloed van de meester op dit gebied, Bobby McFerrin. Gojo en Decker zijn prachtig op elkaar ingespeeld en laten bijzonder creatief werk horen dat tot de verbeelding spreekt, vooral als je het ook kunt zien. Hetgeen perfect aansluit op de doelstellingen van International Jazzday.

Na de pauze is het de beurt aan het trio van de uit Bonn afkomstige Marcus Schinkel. Naast pianist Schinkel bestaat het trio uit de in Arnhem residerende Wim de Vries op drums en Fritz Roppel op akoestische en elektrische bas. Het trio brengt stukken gebaseerd op het werk van Beethoven. En dat past uiteraard prima in de sprookjesachtige bühne in de ridderzaal van Burg Linn. Schinkel begon al op jeugdige leeftijd met zijn trio, waar De Vries al sinds die tijd deel van uitmaakt. De bas werd in de beginjaren bespeeld door Bas Rietmeijer. Schinkel studeerde klassiek en jazz onder andere in Dortmund en Arnhem. Hij is naast zijn trio vooral actief in theaterproducties in Bonn. Schinkel vertelt tijdens het concert tussen de nummers door veelvuldig en geanimeerd over het leven van Beethoven. Het is dus niet alleen muziek, maar tegelijk een lezing vol anekdotes over het leven van Beethoven, waarvan Schinkel de vaste overtuiging heeft dat wanneer de componist in deze tijd had geleefd, hij zeker een groot improvisator en jazzmusicus was geweest.

De meeste nummers die het trio ten gehore brengt zijn afkomstig van het album Crossover Beethoven, waarin Schinkel overduidelijk een synthese maakt van klassiek, jazz en rock. Hij varieert op bekende thema’s van Beethoven zoals in het openingsnummer Minor Mood, dat gebaseerd is op Beethoven’s sonate nummer 19 in g-mineur, opus 49. Fraai melodieus spel, waar Schinkel knap effecten bij toevoegt op het keyboard dat boven op de vleugel ligt. Het baswerk van Roppel daarbij is heel knap en gevoelig. De Vries drumt virtuoos, wat een drummer. Opvallend hoe zijn lichaam statisch en stil blijft, terwijl al de energie uit zijn polsen lijkt te komen.

Nog zo’n heerlijk in het gehoor liggend nummer is Die Wuth über den verlorenen Euro met een stevige cadans, ritme en aansprekend ronddraaiend motief dat ontleend is aan het rondo capriccio van Beethoven. Ook de bekende sonate pathetique kan niet ontbreken aan het repertoire in Schinkel’s bewerking Ballade Pathetique. Bewogen, zoals pathetique pleegt te zijn met een diepe gelaagdheid, die tot uitdrukking komt in de gave jazzharmonie. En ook geen Beethoven zonder het bekende thema van zijn 5e symfonie. Nu verwerkt in een stevig stuk waarbij het thema in talloze variaties terugkomt. In With Ludwig van in Halong horen we fraaie fusion in de traditie van Steps Ahead en Yellow Jackets met een Aziatische inslag. Het nummer werd gecomponeerd tijdens een tour die het trio door Vietnam maakte. Technisch een zeer knap trio, dat een goed totaalconcept neer zet met de vermakelijke lezingen van Schinkel over Beethoven.

Na het trio krijgt het publiek in de volle ridderzaal nog een toegift. Schinkel heeft vooraf de wens geuit om samen met het duo Gojo/Decker op te treden. En dat gebeurt met de prachtige standard Peace van Horace Silver. Buitengewoon knap gezongen door Gojo en begeleid door het gelegenheidskwartet Schinkel/Decker. Een prachtige en toepasselijke afsluiter van International Jazzday in Krefeld, georganiseerd door Jazzklub Krefeld, die altijd weer verrassende artiesten op het podium krijgt.