×

Recensie

Jazz

10 juli 2012

Return To Forever

The Mothership Returns

Geschreven door: Ron de Joode

Uitgebracht door: Eagle

The Mothership Returns Return To Forever Jazz 4 Return To Forever – The Mothership Returns Written in Music https://writteninmusic.com

Return To Forever kon op een bepaald moment in de 70’s al eigenlijk niet meer. Want niemand zat meer te wachten op nummers van 20 minuten, die bol stonden van de solo’s en andere muzikale egotripperij. Return To Forever was soms meer wiskunde dan muziek en dan ook nog eens vooral muzikantenmuziek. Vreemd was dat eigenlijk niet, want de band bestond uit allerlei zwaargewichten, die hun sporen al reeds hadden uitgezet op Bitches Brew, Miles Davis’ 70’s landmark dat het begin inluidde van de jazzrock en voor zoveel tweespalt zorgde in vooral de jazzwereld.

Jazzrock beleefde vooral het hoogtepunt in de eerste helft van de jaren ’70. Praktisch alle muzikanten die te horen waren op Bitches Brew gingen allemaal hun eigen weg en richtten allerlei nieuwe bands op, die ieder hun eigen aandeel hadden in de doorontwikkeling van deze nieuwe stijlvorm. Chick Corea startte Return To Forever, waar Stanley Clarke, Al Di Meola, Flora Purim, Steve Gadd en Lenny White voor werden gerekruteerd. John McLaughlin was de baas van het Mahavishnu Orchestra en Joe Zawinul en Wayne Shorter vormde de harde kern van Weather Report.

Return To Forever kapte in 1977 ermee en één van de laatste jazzrock dinosaurussen was verleden tijd. Alle leden zetten hun carrière voort en bleven actief in aan jazz verwante muziekstijlen,waarbij vooral Chick Corea het meest productief was. Het was ook Corea die in 2008 het initiatief nam om Return To Forever nieuw leven in te blazen en samen met Clarke, Di Meola en White werd een toertocht gemaakt en een registratie daarvan verscheen op zowel een dubbele live CD als DVD.

De Return To Forever reïncarnatie beviel Corea zo goed dat hij bleef samenspelen met Clarke en White, en het trio en passant in 2009 nog een live-CD uitbracht en voorbereidingen werden getroffen voor opnieuw een Return To Forever tournee, waarbij Di Meola werd vervangen door de van Corea’s Elektric Band bekende Frank Gambale en violist Jean-Luc Ponty werd toegevoegd en Return To Forever IV een feit was.

Natuurlijk is Return To Forever grotendeels nostalgie en alhoewel het repertoire enkel bestaat uit oud materiaal, ademt het toch niet de sfeer die vaak zo kenmerkend is voor reünie-bands. Return To Forever IV is gewoon een doorstart van een band die bestaat uit een paar doorgewinterde muzikanten, wiens muzikale chemie nog niks aan kracht heeft ingeboet en daardoor besloten om de banden opnieuw aan te halen. En afgaande op het succes van de tournees in zowel 2008 als 2011 is er nog voldoende animo voor deze logge jazzrock en krijgen degenen die het in de 70’s gemist hebben alsnog een kans om een stelletje muzikanten aan het werk te zien, die behoren tot ’s werelds grote virtuozen en waarvan de oorspronkelijke leden een grote stempel hebben gedrukt op diverse op jazzattitudes gebaseerde muzikale crossovers en die als voorbeeld hebben gediend voor veel latere muzikanten. Dus alleen al vanuit historisch oogpunt is de wederopstanding van Return To Forever van belang.

The Mothership Returns is het logisch vervolg op het in 2009 verschenen dubbele live-album Returns en het als Corea, Clarke & White in 2011 verschenen Forever, met daarop live- en studiomateriaal en bestaat uit twee live opgenomen CD’s en een bonus DVD met daarop een ruim één durende documentaire en nog eens twee live tracks, alles bij elkaar meer dan drie uur jazzrocktestostoron.

Het live-album bevat slechts 9 nummers, die verdeeld zijn over twee discs en dat betekent dat voor sommige composities ruim de tijd wordt genomen: gemiddelde speelduur per track vaak boven de 10 minuten. Zonder één noot te hebben gehoord of kennis te hebben van het gebodene wordt al snel duidelijk dat dit geen muziek is dat ‘even’ wordt opgezet of kan dienen als achtergrondmuziek. Nee, The Mothership Returns vergt uiterste concentratie van de luisteraar, want er gebeurt veel in de ruim 100 durende liveset.

De tracklisting bevat een bloemlezing uit praktisch het hele oeuvre van Return To Forever: van het tweede album Light As Feather tot het voorlaatste album Romantic Warrior worden nummers geplukt. Daarnaast is er ook nog een lang uitgesponnen versie van Clarke’s monumentale School Days te vinden en wordt ook nog het van Ponty bekende Renaissance gespeeld.

Stuk voor stuk zijn de nummers minireisjes, die bol staan van de instrumentale hoogstandjes, die op het allerhoogste niveau en met de grootst mogelijke precisie worden gespeeld. Hier zijn mannen aan het werk, die én zo goed op elkaar zijn ingespeeld én wiens instrumenten al lang geen geheimen meer kennen. Het resultaat is een zinderende technisch perfecte jazzrock orgie vol duizelingwekkende solo’s en indrukwekkende improvisaties. Voor de gemiddelde luisteraar zal het allemaal over de top zijn, voor degenen die met jazzrock zijn opgegroeid klinkt The Motherhip Returns als één lange natte jazzrockdroom die weer eens uitkomt. En hebben de inmiddels ruim 40 jaar oude composities nog niks aan kracht ingeboet.

Bands als Return To Forever kennen ondanks de enorme overdaad aan muzikaliteit en virtuositeit maar al te vaak het gevaar van een overload aan ego’s, die vooral de hele tijd proberen te imponeren. Alhoewel de heren natuurlijk op allerlei mogelijke manieren willen laten horen hoe goed ze zijn, is het vooral het enthousiasme dat de boventoon voert, hetgeen ook terug te zien is in de documentaire. Komt ook nog eens bij dat er niks meer bewezen hoeft te worden. Natuurlijk eist die virtuositeit bij de eerste draaibeurten van het album alle aandacht op, maar hoe groter de gewenning aan The Mothership Returns, hoe beter het allemaal te verteren is. En alhoewel de basis van veel composities voortkomt uit de invloed die Scientology-baas L. Ron Hubbard had op Chick Corea (die al sinds de jaren ’70 een groot bewonderaar is van de Scientologyleider), is het toch vooral de muziek waar het hier om draait.

Echte uitschieters kent The Mothership Returns niet, er is slechts plaats voor twee uitersten: het is niks of het is alles. Een set die door de complexiteit van de muziek meerdere draaibeurten nodig heeft en niet voor iedereen even geschikt is. Wie echter openstaat voor de jazzrock van deze legendarische band zal veel plezier hebben aan dit pak muzikale krachtpatserij.

Tracklisting The Mothership Returns:

Disc1

  1. Medieval Overture (The Romantic Warrior – 1976)
  2. Señor Mouse (Hymn Of The Seventh Galaxy – 1973)
  3. The Shadow Of Lo / Sorceress (Where Have I Known You Before – 1974)
  4. Renaissance (Aurora – 1976)

Disc2

  1. After The Cosmic Rain (Hymn Of The Seventh Galaxy – 1973)
  2. The Romantic Warrior (The Romantic Warrior – 1976
  3. Spain (Light As Feather – 1972)
  4. School Days (School Days – 1976)
  5. Beyond The Seventh Galaxy (Where Have I Known You Before – 1974)

DVD

  1. Inside The Music (film)
  2. After The Cosmic Rain (Live – Austin, Texas)
  3. The Romantic Warrior (Live – Montreux, Switzerland)
  4. The Return To Forever Story Trailer