Nicole Mitchell
awakening
Nicole Mitchell (1967) uit Chicago is de jazzfluitiste par excellence. Als instrumentaliste is zij uitsluitend op fluit te horen en voert inmiddels de Downbeat-ranglijst voor dit instrument aan. Mitchell werkt in en met een aantal groepen van musici voornamelijk uit Chicago waarin zij als componiste, bandleidster en ensemblelid fungeert, o.a. in het indrukwekkende twaalfkoppige Exploding Star Orchestra, een verzameling musici uit Chicago, met wie ik haar voor het eerst live heb zien spelen.
Op dit album heeft Mitchell voor een kleine kerngroep van top notch musici uit Chicago gekozen, te weten gitarist Jeff Parker, bassist Harrison Bankhead en percussionist Avreeayl Ra, om haar fluitspel een centrale rol te laten vervullen. 
“With this quartet I tried to put the flute more out front than usual, which is why I decided to just name the project ‘Nicole Mitchell’. I wanted to dig back into the old-school jazz a bit and yet still make room to branch out into never-never land,” zo Mitchell volgens de linernotes van Chicago jazzcriticus Peter Margasak. Mitchell is gevormd door daad en geest van de Chicago-beweging, de in 1965 opgerichte AACM*, waarvan ze zelf tot voor kort voorzitster was. Kenmerk van deze door musici opgerichte organisatie voor musici is hun polystilistische benadering en hun integratie van Afrikaanse heritage met modern klassieke tradities en werkwijzen. Bovendien zijn AACM-musici veel minder behept met het in stand houden van hun aureool en sterker op het functioneren van muzikale kollektieven gericht.
Op deze achtergrond is Mitchells opmerking over de richting van dit album te duiden. Old school stukken staan naast stukken met opener structuren en extended techniques of allebei schuiven in hetzelfde stuk samen. Parker, Bankhead en Ra zijn fantastische musici die een even luchtige als stevige groove trekken die Mitchell fraaie mogelijkheden biedt met haar instrument uit te strekken en te stralen. Ra en Bankhead zijn polyritmische meesters die met een weidse genereuze swing spelen. Jeff Parker is een zeer ervaren (en ondergewaardeerde) eerste-liga-gitarist die even goed omhullend ondersteunt als voorwaarts drijft of schitterend soleert. Alle drie musici zorgen niet alleen voor de bedding maar gaan op gepaste momenten in verstrengelende interactie.
Vanaf het eerste moment wordt de luisteraar door de straalkracht en energie van het spel meegevoerd en kan die opgaan in de kleur- en stemmingsverschuivingen, in glijdende en duizelingwekkende vluchten, in spanningsopbouw en –ontlading. Als het ineens afgelopen is, merk je als luisteraar pas goed hoe je ín de muziek gezeten hebt. Wat Mitchell in haar inventief en dynamisch spel allemaal met en op de fluit doet – je komt er pas bij herhaaldelijke beluistering allemaal aan toe (en achter). Zo kan het ook, is de gedachte die post vat. Op een continuüm van vooraf vastgelegd naar open, van uitwaaierend naar straight etc.. Mitchell weet haar instrument langs het hele continuüm steeds weer op overtuigende wijze een duidelijke rol te geven.
Het is mooi dat zij nu hier in de impro-context in een combinatie met saxofonist Peter van Bergen, bassist Wilbert de Joode en haar veelvuldige muzikale partner uit Chicago, percussionist Hamid Drake haar opwachting maakt. Haar zeggingskracht en uitstraling zal ongetwijfeld ertoe kunnen bijdragen het hier zo verfoeide instrument van zijn merkwaardig image te ontdoen. Zo men wil …
Nicole Mitchell treedt deze maand onder de noemer THE NOW op in Leiden (Hothouse, 21 april) en Amster- dam (Bimhuis, 22 april) met saxofonist Peter van Bergen, bassist Wilbert de Joode en percussionist Hamid Drake: dOeK Festival #10
* AACM – Association For The Advancement Of Creative Musicians, 1965 opgericht door Muhal Richard Abrams, Malachi Favors, Fred Anderson e.a..
*George Lewis, A Power Stronger Than Itself. The AACM and American Experimental Music. The University of Chicago Press. 2008.
Foto N. Mitchell © Henning Bolte ©
