×

Recensie

Jazz

22 maart 2015

Mathias Eick

Midwest

Geschreven door: Henning Bolte

Uitgebracht door: ECM Records

Midwest Mathias Eick Jazz 4 Mathias Eick – Midwest Written in Music https://writteninmusic.com

Het kan niet anders of de – zelfs in Nederland nu langzamerhand – bekende trompettist Mathias Eick is in zijn vroegere leven een vogel van het grotere soort geweest. Zijn muziek is één en al de lucht ingaan. Met grote vleugelslagen en dan maar glijden door suizende winden, in grandiose lichtspelingen. Glijden dan weer duiken, gedragen door opwaartse winden. Ooit uitgevonden door Pat Metheny zijn dit soort muzikale glijvluchten inmiddels gemeengoed geworden maar Mathias Eick tilt het met zijn enorme drive, zijn vloeiende instrumentale vaart en zijn melodieuze vermogens naar een nieuw niveau.

Eick beschikt over een sterk en natuurlijk muzikaal leiderschap dat zich in bands waarmee en waarin hij speelt onnadrukkelijk doet gelden. Midwest is opgenomen met een complete herbezetting van zijn al zo IMG_2486suksesvolle twee-drummer-kwintet met twee van de sterkste jongere Noorse drummers, Gard Nilssen en Torstein Lofthus die op Skala het voorganger-album te horen waren. En op Midwest is er maar één percussionist overgebleven en dat is Helge Norbakken, die veel in folk en klassieke muziek te horen is. Jon Balke, een sleutelfiguur van de oudere Noorse generatie is terug. Hij speelde al op The Door, Eicks ECM-debuut als leider. Echt nieuw in deze context is Gjermund Larsen, één van de meest vooraanstaande Noorse folk-violisten. Hij maakte tot voor kort o.a. deel uit van het sextet van pianist Christian Wallumrød. En last but not least Mats Eilertsen, de man met het fraaie akoestische basgeluid dat iedere goede groep op haar album wil horen klinken. Als men naar de talrijke concerten kijkt die Eick de afgelopen jaren in Nederland en België gegeven heeft, springt in het oog dat hij met constant wisselende bezettingen werkte (voor een verslag van recent NL-optreden van een Midwest-bezetting zie HIER). Dat maakte in dynamiek en kwaliteit niet uit. Die bleef onveranderd hoog maar dan wel met steeds nieuwe inkleuringen. Verbazingwekkend daarbij is hoe makkelijk de ene bezetting door een andere van even hoog niveau en muzikaal inlevingsvermogen uit een nagenoeg onuitputtelijk Noors reservoir van top-musici vervangbaar is. In deze dynamiek heeft een aantal Noorse topgroepen een functie als uitstralende aansporing en bij het klaarstomen van nieuwe kaders.

Eicks muziek heeft een hoge aantrekkingskracht waarin hij zij medemusici en het publiek weet meet te nemen, mee te voeren. De klank van zijn trompet stroomt aldoor. Goed voorbeeld is het stuk At Sea. Alle stukken hebben soepele doorlopende flow waarin de musici elkaar afwisselend ondersteunen. Hierbij ontstaat ‘vanzelf’ ruimte en gelaagdheid. Alle stukken leven van sterke melodische motieven die door middel van slimme herhaling ‘open gaan’. Een ander belangrijk element: goede breaks die spanning en drama erin brengen. Er wordt ook niet op de gewone manier gesoleerd. Na breaks ontstaat vanuit de doorlopende flow ruimte voor individuele stemmen die dan hun contour, hun signatuur erin brengen om vervolgens weer meegenomen te worden in de doorlopende flow. De responsiviteit op verschillende niveaus is zeer hoog wat bijdraagt tot het ontstaan van een sublieme flow. De specifieke waarneming van ruimte wordt hoorbaar door de zeer selectieve trommelslagen en cymbal-crashes van de percussionist. Hij is kudde-drijver noch cheerleader. Norbakken werkt hier zeer economisch en beperkt zich er toe de flow die vanuit de instrumenta- listen komt, op juiste momenten van accenten te voorzien of een setje te geven. Eick tenslotte is diegene die het gebeuren als geheel aanstuurt en zacht maar energiek duwend ervoor zorgt dat het als geheel door blijft schuiven.

Midwest, de titel(track) wijst op een tour die de groep in een gebied van de VS ondernam waar veel Noorse immigranten zich in tijden dat Noorwegen straatarm was, vestigden, namelijk in Noord-Dakota (bij de grens met Canada bij Winipeg).

“We’d started on the West Coast and were driving long distances every day. I was beginning to get very homesick. Then we reached the area called the Rural Midwest and I suddenly had the strange feeling that I was home. It mathias-weboccurred to me that some of the early settlers must have felt this way, when they looked at the rich soil of the plains and saw that this was wonderful land for farming. Parts of the Midwest remind me strongly of parts of Norway – including the southeast of Norway where I grew up.” This realization led to thinking about the ways in which both people and music had travelled. Almost a million Norwegians left for North America in the 19th and early 20th centuries, and eighty per cent of them settled in the Midwest. In Dakota a third of the population claims Norwegian ancestry.”

In de openingstrack met dezelfde titel worden we ook meteen met een bijzonder fraai samenspel van trompet en viool getrakteerd. Hem (naar huis) word gedragen door een onderliggend Noors folk-thema en is een goed voorbeeld van mooie gelaagdheid en de supportieve responsiviteit waardoor ze kan ontstaan.March is eerder een ronde-dans dan een mars en cirkelt fraai (misschien wordt ook de maand bedoeld). At Sea golft rustig en heeft trekken van een Joni Mitchell song. Dakota begint met een sterk piano-bas-percussie riff en biedt na een break nog een fraai trompet-viool samenspel. Lost heeft een echoënd structuur en een Oosterse stemming. Fargo is vernoemd naar de grootste stad van Noord-Dakota. Het heeft een bopachtig thema en een wals-gevoel. Echter zonder dat het stuk ooit echt begint te walsen. Het is op een spannende wijze ingehouden en ebt langzaam weg. November tenslotte begint met een lange inleidende piano-bas-percussie-sequentie. Eick’s trompet, nu heel dof van klank, komt pas op de helft binnen en laat het veld voor de afsluiting weer aan de piano van Jon Balke over. Na 43 minuten is de cirkel rond.

AUDIO

Foto 1 ©FoBo_HenningBolte

Foto 2 © Eick



  1. Midwest
  2. Hem
  3. March
  4. At Sea
  5. Dakota
  6. Lost
  7. Fargo
  8. November