×

Concert

29 augustus 2017

Jazzfietstour in Groningen wederom een groot succes

Geschreven door: Tom Beetz

• fotografie door Tom Beetz

Eenendertig jaar geleden werd hij voor het eerst gehouden en nu meer dan ooit is de zomerjazzfietstocht een groot succes geworden. Altijd worden de randen van jazz en impro opgezocht, maar wat je daar ook van vindt, in elk geval is dit het meest bijzondere festival van Nederland. Een kleine dertig concerten in kerkjes en in boerenschuren waar je op hooibalen zit, verspreid over het prachtige landschap ten noorden van Groningen. Honderden fietsers spoeden zich van het ene naar het ander optreden, soms slechts een kwartiertje fietsen, dan weer meer dan een half uur, dit jaar onder optimale weersomstandigheden met voor Groningse begrippen weinig tegenwind.

Han Bennink

Zoals de laatste jaren gebruikelijk wordt de fietstour een dag eerder voorafgegaan door een proloog waar je in elk geval al twee groepen kunt horen, wat wel handig is gezien de afstanden van de tour waar je al tevreden mag zijn als je vijf concerten haalt. In Huis de Beurs, een prachtige zaal waar de laatste vijftig jaar niets meer veranderd is, werd de opening gedaan door de Sloveense tubaspeler Goran Krmac. Er waren dit jaar meer groepen uit het Oostblok en vooral onbekende groepen uit Frankrijk, maar dit was net niet de beste keus. De bezetting leek interessant met accordeon en harp, maar de harpist Eduardo Raon kwam niet verder dan wat accenten aanbrengen zonder de muziek op enige manier te beïnvloeden. Misschien dat zijn excuus was dat hij die middag in het Groningse ziekenhuis twee nierstenen operatief had laten verwijderen.

Ray AndersonBassdrumbone daarna maakte de avond echter meer dan goed. Ray Anderson op trombone, Mark Helias op bas en Gerry Hemingway achter de drums weten hoe je muziek spannend moet maken. Dit trio bestaat al veertig jaar en na een lange periode van stilte speelt het de laatste tijd weer vaker. Deze mannen voelen elkaar feilloos aan en weten hoe ze het maximale uit elkaar kunnen halen, wat tot indringende post-moderne jazz leidt waar sound en ritme, een vleugje post-bop en een snufje blues je op het puntje van je stoel doen zitten. Een avond om de spieren nog even te ontspannen, om de volgende dag de trappers goed in te drukken voor een van de zes openingsconcerten. De keuze daarvan bepaalde voor een groot deel de rest van de dag, want afstanden spelen hier een grotere rol dan muzikale voorkeuren.

In elk geval was het in de schuur van Hans meer dan bomvol toen Han Bennink (drums), Benjamin Herman (altsax), Ernst Glerum (bas) en Peter Beets (piano) aftrapten met werk van Misja Mengelberg. Een concert waarbij niet alleen het plezier er van afspatte maar dankzij de geniale composities van Mengelberg bebop, swing en romantiek elkaar afwisselden tot een uiterst smakelijk jazzontbijt. De eclatante feestvreugde stond in contrast tot het intieme optreden van de Duitse bastrombonist Connie Bauer. Hij ging uit van eenvoudige motiefjes die hij ontwikkelde met een oneindig palet aan klanken die hij uit zijn trombone toverde. Van het diepste knorrende geluid van een beer in winterslaap tot een schor kippengeluid waarbij de akoestiek van het kerkje van Den Ham een verlengstuk van zijn trombone werd.

Zo subtiel en intens als dit optreden, zo exuberant was de groep van de Franse gitarist Gilles Coronado, waarin drummer Franck Vaillant net zo creatief met geluiden bezig was als Bauer en zijn drums zowel kon laten klinken als een boomzaag en een kloppende specht. De frenetieke rockachtige jazz was hard en bleef toch melodieus, overschreed diverse jazzgrenzen en had een elektrificerende kwaliteit waaraan je je niet kon onttrekken. Zulke intensiteit overtreffen lijkt moeilijk maar het trio van John Dikeman (tenorsax), William Parker (bas) en Hamid Drake (drums) lukte het schijnbaar moeiteloos. De bassist en drummer kwamen ingevlogen uit New York en hadden een ernstige vertraging.

John DikemanToen de eerste set eigenlijk afgelopen had moeten zijn kwamen ze met een scheurend busje aan. Geen soundcheck maar meteen beginnen. De adrenaline spoot uit hun oren en de groep begon op het hoogst denkbare energieniveau, deed daar nog een schepje bovenop zodat een PA installatie er uit zou knallen, ware het niet dat dit onwaarschijnlijke geluidsniveau volledig akoestisch werd bereikt. In de kerkjes hadden we al grafstenen gezien waar de overledenen op hun wederopstanding wachten, maar met Alber Ayler is dit echt gebeurd, al ziet hij er nu anders uit en noemt hij zich John Dikeman. Hij komt uit Wyoming, woont al tien jaar in Amsterdam en het wordt tijd hem als de nieuwe Ayler in onze armen te sluiten. En laten we Parker en Drake ook maar meteen hier naar toe halen want hun energie en creativiteit speelde een cruciale rol bij dit grandioze einde van de zomerjazzfietstour 2017.