×

Concert

04 november 2018

Jazzfest Berlin 2018

Indrukwekkend nieuw project Jason Moran op Berlin Jazz Fest

Geschreven door: Dick Hovenga

Jason Moran blijft immer imponeren. Zijn muzikale geldingsdrang is indrukwekkend en het in kaart brengen van de (muziek)geschiedenis al net zo. Nog maar een paar jaar terug zette hij met een prachtig program het werk van Fats Waller weer volop in het licht. Hetzelfde deed hij met Thelonious Monk, een al net zo’n grote held van hem. Daarnaast maakte hij als kunstenaar installaties voor de Biennale in Venetië waarin hij de verloren jazzclubs/ballrooms van Manhattan weer prachtig tot leven bracht. Ondertussen liet Moran zijn platencontract bij het grote Blue Note ontbinden omdat hij onafhankelijk wil zijn. Nu brengt hij zijn muziek online uit, wanneer hij wil en wat hij wil.

James Reece - The Harlem Hellfighters

Moran is tevens de man die de geschiedenis van de Afro-Amerikaanse bevolking in Amerika onder de aandacht blijft brengen. Vanavond brengt hij op Berlin Jazz Fest als Jason Moran – The Harlem Hellfighters onder de titel Jason Reese Europe & The Absence of Ruin een ode aan muzikant Jason Reese Europe (1880- 1919) die met zijn band gedurende de Eerste Wereldoorlog als soldaten voor het Franse leger de oorlog ingingen. Naast alle oorlogsontberingen, na de veldslagen maakte de band muziek.

Jason Reese Europe en zijn band speelden daarvóór in de luxe clubs in New York en waren een gevierde naam. Het besluit van Reese Europe om de oorlog in te gaan was meer dan een statement. Alle bandleden vonden dat zij moesten voorkomen dat de wereld ten onder zou gaan, maar als zwarte burgers mochten zij het Amerikaanse leger niet in (dat was destijds alleen voor blanken). Via het Franse leger mochten ze wel meevechten en ze besloten de boot naar Frankrijk te nemen om daar als burgers en muzikanten aan de oorlog deel te nemen. In de muziekgeschiedenis is deze band waarschijnlijk de eerste zwarte jazzband die het Europese publiek te zien kreeg. Na de oorlog werden Reese Europe en zijn mannen dan wel in de parades door Manhattan meegenomen om aan het volk te laten zien hoe ‘Amerikanen’ voor de wereldvrede hadden gevochten, maar een week later waren ze alweer vergeten.

Jason Moran - Jason Reese Europe & The Absence of Ruin

Het verhaal is al net zo bijzonder als de muziek die Moran voor deze voorstelling (of concert zoals je wilt) verzamelde en zelf geschreven heeft. Natuurlijk zijn er de composities van Reese Europe die de basis zijn van het stuk, maar Moran heeft daar fraaie eigen stukken doorheen verwerkt. Daarnaast zijn er boven de band beelden op een groot scherm te zien waarvan gedeelten werden geschoten door de zeer getalenteerde Bradford Young (Selma, Arrival) en geregisseerd door John Akomfrah, die de muziek en het verhaal nog meer lading geven. Met het orkest van Reese Europe op een boot onderweg als glorieus eindpunt.

Met Moran’s Bandwagon (Nasheet Waits op drums en Tarus Mateen op bas) als basis en leden van de jonge Britse Tomorrow’s Warriors als extra, wordt de muziek van Reese Europe, vooral door ragtime gedreven, maar door de vele blazers ook als dixieland te herkennen jazz, en vernieuwende, soms met electronica versterkte klanken van Moran, naar een nieuwe wereld gebracht.

Jason Moran

Met het ‘vergeten’ verhaal van Reese Europe – The Harlem Hellfighters op de achtergrond en de huidige sociale situatie van de zwarte bevolking in Amerika (hoeveel is er nu eigenlijk de afgelopen decennia echt veranderd?) maakt dit nieuwe project van Moran een indrukwekkend statement dat van begin tot einde boeit en emotioneert. Er wordt geweldig gespeeld, door alle muzikanten, en Moran met zijn rug naar het publiek achter de piano de band soms even dirigerend, trekt je vanaf het allereerste moment grandioos mee het verhaal in. Duidelijk: Het gaat niet om de muzikanten maar om de muziek en het verhaal.

James Reese Europe & The Absence of Ruin is een indrukwekkend project dat niet alleen een ‘vergeten’ hoofdstuk uit de geschiedenis vertelt, maar tevens een belangwekkend stuk jazzgeschiedenis vormt. Het bijzondere verhaal is vertaald naar een muzikaal manifest met beelden en ronduit geweldige muziek. Voordat ik het doorhad was er anderhalf uur verstreken en was ik muzikaal en geschiedkundig zoveel rijker als daarvoor. Hulde voor Moran om dit verhaal te vertellen. Dit is typisch zo’n belangrijk project dat op alle wereldpodia te zien en horen zou moeten zijn. Berlin Jazz Fest heeft in ieder geval een briljante keuze gemaakt dit te programmeren. Hoogtepunt van een kwalitatief wel heel erg goed festival.

Foto’s: Camille Blake

Meer Jazzfest Berlin 2018: