Als er één muzikant is die met zijn albums op ECM een grote muzikale diversiteit laat horen is het de Italiaanse pianist Stefano Battaglia wel. Na vanaf zijn 18de reeds tientallen albums bij verschillende labels uitgebracht te hebben, verscheen in 2005 het album Raccalto op ECM. Een album waarop piano en percussie de basis is en de viool of bas het extra instrument. Het bleek gelijk een zeer belangrijk en invloedrijk album. Opvolgalbum re:Pasolini was een muzikaal nog uitdagender en meesterlijk muzikaal project, geheel gewijd aan de legendarische Italiaanse schrijver/filmmaker Pier Paolo Pasolini. Hij breidde vervolgens zijn ECM-oeuvre uit met prachtig melodische tegelijk uitdagende jazzalbums met zijn trio. Daar tussendoor maakte hij met Pastorale een revolutionair album met percussionist/electronica genie Michele Rabbia. Om zijn muzikale diversiteit nog prominenter te maken verschijnt er komend najaar dan ook nog een (baanbrekend) solo-pianoalbum van hem uit.

We spreken de uit het Toscaanse Siena afkomstige Battaglia opvallend genoeg in het Spaanse Madrid waar hij die avond in het Italiaanse Teatro Valdoca, een Italiaans kunstinstituut in de Spaanse hoofdstad, Mariangela Gualtiere, de beste verkopende poëet van Italië, zal begeleiden. Een fraaie mogelijkheid dus om de ondoorgrondelijke muzikale wegen van Battaglia weer eens optimaal te aanschouwen. We hebben elkaar de afgelopen tien jaar al meerdere malen gesproken en de verwelkoming in het theater is dan ook warm en allerhartelijkst. Ik krijg gelijk een rondleiding door het majestueuze gebouw en Stefano vertelt ondertussen dat hij hier al vele keren geweest is. ‘Het culturele erfgoed van landen als Italië en Spanje is en blijft bijzonder groot en ze zien het als hun taak om in andere landen hun ‘vrienden’ optimaal op de hoogte te houden van datgene wat er in hun land van afkomst gebeurt. Voor mij is het heel interessant om zoals vanavond, met een poëet op te treden. Ik ben in deze puur de pianist die kleur geeft aan haar fraaie gedichten. Interessant proces waarvoor ik toch maar even wat stukken uitgeschreven heb (lacht). Normaliter zou ik dit op improvisatie kunnen doen, dat doe ik tenslotte al vanaf mijn 8ste, maar dit voelde wat zekerder’.

Het mooie van deze uitdaging ligt zeker in het verlengde van het solo-pianoalbum dat in het najaar uit gaat komen. ‘Ik heb begin dit jaar de stukken al opgenomen. Ik was met Manfred (Eicher, de eigenaar van zijn platenlabel ECM) al lang in gesprek over een pianoalbum maar de juiste tijd en plek moest nog gevonden worden. Toen ik in mei dit jaar werd uitgenodigd om te spelen in de fameuze Fazioli Concert Hall (gelegen in Sacile, dichtbij Venetië) begreep ik dat dit de ideale plek was om zo’n album op te nemen. Prachtige zaal en geweldige akoestiek. Manfred haalde zijn ECM- opnameteam en mobiele studio naar de zaal en hij stelde voor om een gedeelte op te nemen als de zaal nog leeg was en een ander gedeelte als het publiek erbij was. Mijn inspiratie was in de aanloop en op de dag enorm en in totaal hebben we zes uur aan muziek opgenomen. Twee weken geleden hebben we in Lugano (waar één van de vaste ECM-studioplekken gevestigd is) het album geluisterd. Uit de zes uur muziek die we hadden heeft Manfred twee uur gehaald en deze wordt nu op een dubbelalbum vastgelegd. Alle muziek, de volle zes uur, is me even dierbaar. Ik wilde geen keuze hoeven maken. Maar Manfred heeft een formidabele klus geklaard’.

‘Het gehele project heeft een overliggend thema dat geheel aansluit op het sociale gedachtegoed van Battaglia. ‘Het album verhaalt over migratie, over verplaatsing’ vertelt hij ‘en dan vooral in deze toe gespitst op alles wat er momenteel in Europa en op en langs de Middellandse Zee gebeurt. Zoals je weet is mijn muziek altijd zeer beïnvloed geweest door alles wat zich in die gebieden muzikaal afspeelt. Die oosterse en Afrikaanse invloeden prikkelen ongelooflijk. Maar nu de mensen hun landen moeten ontvluchten om welke reden dan ook, politiek, religieus, sociaal of zelfs cultureel en alle verschrikkelijke toestanden die daarmee samenhangen, wilde ik met mijn muziek een statement maken. Ik heb geprobeerd om alle complexe gevoelens die het thema met zich meebrengt en datgene wat ze in mij oproepen in muziek te vatten. De titels van de composities zijn datgene waar ik aan dacht toen ik speelde. Het is muziek heel erg dicht bij me, daarom was het ook zo moeilijk om uit die 6 uur muziek, allemaal origineel niets dubbel, een selectie te maken’.

Dat Battaglia breed georiënteerd is geeft zijn muzikale carrière vanaf het begin aan. ‘Ik ben opgegroeid in een muzikaal vreselijk interessante periode. De jaren 70 waren muzikaal gouden tijden natuurlijk, vooral binnen de pop en rock en later ook de punk. Maar ik door via ECM ook de jazz in. Natuurlijk kocht ik al snel van alle platenlabels jazz maar ECM had muzikaal iets wat me extra prikkelde. Muziek zo divers in stijl maar wel als ECM herkenbaar. Het heeft mijn manier van muziek maken ook optimaal beïnvloed. Ik denk dat Manfred mij daarom ook bij het label wilde hebben. Hij geeft mij de vrije hand in wat ik wil en we overleggen vervolgens samen wat we uit kunnen brengen. We zijn nu bijvoorbeeld bezig met een heel spannend project waarbij de Iraanse zangeres Sahar Lotfi de vocalen verzorgt. Ik ontmoete haar op een jazzfestival in Teheran een aantal jaren terug en ze vertelde me dat ze mijn werk bewonderde. We raakten later pas goed in contact en ze bracht me in contact met Iraanse liederen en poëzie. Heel rijke poëzie. In haar eigen land mag ze niet met mannen optreden, in de meeste moslimlanden niet, en dus treden we op in Europa. We zijn eigenlijk net begonnen maar het is zeer inspirerend. Wel heel erg moeilijk ook omdat als Sahir over haar land praat je toch automatisch gaan denken aan het feit dat haar familie en haar vrienden dit nooit kunnen horen. Het zijn intense tegelijk prachtig emotionele concerten. We moeten absoluut nog een manier vinden om het publiek de teksten ook mee te laten beleven trouwens. Dat maakt de concerten nog mooier’.

Bij de komende concerten in januari 2017 in Nederland zal de nadruk natuurlijk op de albums liggen die hij met zijn trio maakte. ‘We maken bij elk concert een keuze uit alles wat we ooit hebben gemaakt. In totaal hebben we nu drie albums via ECM uit (The River of Anyder, Songways en In The Morning: Music of Alec Wilder) maar op andere labels hebben we over de jaren al veel meer uitgebracht. Er is dus heel veel muziek die we kunnen spelen. Hoewel we ook verschillende projecten afzonderlijk van elkaar doen is er tussen Salvatore, Roberto en mij altijd weer die muzikale chemie die ervoor zorgt dat samenspelen met hen weer vreselijk veel energie en inspiratie geeft. De perfecte basis dus om steeds weer onszelf en het publiek te verrassen. Omdat we nu voor het eerst in Nederland spelen willen we een zeer compleet beeld geven van wat we met het trio in ons hebben. Ik wil dat alles zo goed gaat dat we daarna heel snel terug mogen komen’.