Hamid Drake meets …
Slagwerker Hamid Drake heeft a.s. zaterdag een Carte Blanche in het Amsterdamse Bimhuis. Hamid Drake? Hamid Drake, ja! Als je in jazz, wereldmuziek en aanverwante gebieden geïnteresseerd bent, is het haast onmogelijk de naam van percussionist Hamid Drake (1955) NIET ooit tegengekomen te zijn, hem NIET gehoord of gezien te hebben, was het nou met Lee ‘Scratch’ Perry en Bill Laswell, met Foday Muso Suso en Don Cherry, met Paolo Angeli en Antonello Salis, met Peter Brötzmann en William Parker, met Pharoah Sanders en Adam Rudolph, met Herbie Hancock en David Murray, met Iva Bittova en Michel Portal, met Mats Gustafsson, Luc Ex en John Dikeman, met Nils Petter Molvær en Eivind Aarset enz.. Ik zou nog even door kunnen gaan met het in de muziekwereld gebruikelijke spelletje van name dropping en het zou een nog breder spectrum opleveren.
Bandbreedte
Het is niet alleen zo dat Hamid Drake in deze bandbreedte tussen verschillende contreien heen en weer gaat. Hij is één van de weinigen die de substantie daarvan ook op een bijzondere manier en duidelijk hoor- en voelbaar in de praktijk van de vrije, open improvisatie inbrengt. Luisteren naar Drake’ verschillende kanten werken als ear-opener. Je hoort niet alleen verscheidenheid en verschillen maat je hoort ook duidelijk wat de verscheidenheid met elkaar verbindt. In de vrije, open improvisatie creëert Drake een ritmische circulatie waarin blazers hun klankexpedities kunnen uitleven. De klanken van Peter Brötzmann bijvoorbeeld krijgen daardoor een bijzondere, extra krachtige en diepe lading. Het is een kwestie van hoe elkaars fijne vertakkingen verbinding met elkaar maken.
Drake is vooral een exacte en ruimtelijke drummer in tegenstelling tot meer energetische op textuur gerichte drummers in dat genre. Omgekeerd brengt Drake in de andere contexten waarin hij speelt een diepere rauwheid en edge in die vanuit zijn speelpraktijk in de vrije improvisatie gevoed wordt. Daarbij komt zijn verschijning en statuur die van zijn ritmische werking en uitstraling niet te scheiden is. Het is een faraonische uitstraling met een majestueuze zachte glans en een elegant vloeiende glimlach – imaginair maar daarin zeer visceraal.
Fred Anderson
Het puurst komen deze eigenschappen tot uiting in Hamid Drake’s langdurige samenwerking met zijn ontdekker en langdurigste muzikale partner, de legendarische saxofonist Fred Anderson (1929-2010) uit Chicago. Hun laatste album From The River To the Ocean, verschenen bij het bekende Thrill Jockey label in Chicago, dateert van 2007. Mede van de partij: Tortoise gitarist Jeff Parker, bassist/cellist/pianist Harrison Bankhead en bassist Josh Abrams die hier ook Guimbri speelt, een driesnarige basluit die bekend is van de Marokkaanse Gnawa-muziek. In het titelstuk speelt Drake tabla en raamtrommel, Abrams guimbri en Bankhead cello. Het album bevat ook een hymnisch eerbetoon aan Chicago trompettist Malachi Thompson (niet te verwarren met bassist Malachi Favors van het Art Ensemble Of Chicago). Het is een modaal stuk waarin Hamid Drake in het Arabisch zingt. Op dit album dekken Anderson en Drake een hele bandbreedte van Blues via Aziatisch/Indiaas getinte stukken naar Noord-Afrikaans getinte muziek.
Op Nederlandse podia is Hamid Drake goed thuis en ook met zijn ontdekker en langdurigste muzikale partner, legendarisch saxofonist Fred Anderson te zien geweest. Drake en Anderson zijn beiden oorspronkelijk afkomstig uit Monroe, Louisiana, en kwamen allebei uiteindelijk in Chicago terecht. In de geschiedenis van het Bimhuis heeft Hamid Drake tot nu toe in wisselende bezettingen al 18 keer gespeeld.
Hamid Drake verdiepte zich net als zijn leeftijdsgenoot Adam Rudolph (1955) uit Chicago in Afrikaanse, Caraïbische en Indiaase percussie en zodoende belanden beiden in de tweede helft van de jaren 70 in de Mandingo Griot Society van kora-speler Foday Muso Suso uit Gambia die toen in Chicago was neergestreken. Wat om deze groep heen gebeurde waren de vroegste voorlopers van wereldmuziek en wereldjazz. Via de Mandingo Griot Society begon een intense samenwerking van Drake en Rudolph met drummer Ed Blackwell (1929-1992) en trompettist Don Cherry (1936-1995). Op het gelijknamige album van de Mandingo Griot Society met als gast Don Cherry zijn ook voorlopers van de muziek de drie legendarische CODONA-albums van Don Cherry met Collin Walcott en Nana Vasconcelos te horen die tussen 1978 en 1982 bij ECM verschenen. Na deze tijd gingen Drake en Rudolph ieder zijn eigen weg maar bleven wel door de jaren heen in de projecten van Adam Rudolph samenwerken. Nadere inspectie laat zien dat Adam Rudolph tot nu toe geen enkele keer in het Amsterdamse Bimhuis gespeeld heeft terwijl Hamid Drake er 18 keer op het podium heeft gestaan. Verbazingwekkend is dat de inspectie ook laat zien dat Don Cherry in 40 jaar Bimhuis maar één keer daar heeft opgetreden – samen met Ed Blackwell.
(Onder)belichte kanten
Hamid Drake werd hier vooral waargenomen in verbinding met zijn samenwerking met musici uit de vrije improvisatie scene. De andere kanten van Drake kwamen meer in Italië, Hongarije, Polen, Scandinavië en de VS tot uiting. Ook een indicatie voor een onderbelichting van dat gebied in Nederland.
Ook heeft Hamid Drake in Nederland nooit met zijn eigen groep Bindu opgetreden. In Bindu komt Drake’s sterke Reggae-kant en zijn meditatieve Aziatische kant tot uitdrukking. 2009 nam Drake samen met een reeks bekende impro-mensen uit Chicago waaronder Jeff Parker, Josh Abrams, trombonisten Jeb Bishop en Jeff Alber het album Reggaeology op. Hij werkte mee aan het comeback-album van Lee ‘Scratch’ Perry en toerde met Bill Laswell en de Ethiopische vocaliste Ejigayehu “Gigi” Shibabaw. Ook dat is aan het Nederlandse circuit voorbijgegaan. Er zijn dus nog een paar kanten aan Hamid Drake die tot nadere kennismaking uitnodigen (zie daarvoor beneden ook de link naar radioprogramma waarin voorbeelden van deze kant van Drake).
Carte Blanche Bimhuis
Een Carte Blanche van het Bimhuis kan op allerlei verschillende manieren gebruikt en ingevuld worden. Hamid Drake heeft weliswaar een stevige core waar hij met bevredigend en stimulerend resultaat op terug kan vallen maar hij is bepaald niet de man van herhaling van zetten. Hij is nog steeds de man van het vertrek naar nieuwe oevers. Zodoende kwam hij tot een waarlijk verrassende zet voor de Bimhuis-avond. Hij wilde zijn connectie met vrije improvisatoren hier verbinden met zijn betrokkenheid bij het Punkt gebeuren. Een logische uitkomst is dan een PUNKT live-remix van een concert van improvisatoren uit de Amsterdamse scene. Het zou de allereerste PUNKT live-remix in Nederland worden. Dat is wat nu daadwerkelijk op zaterdag, 23 januari, gaat gebeuren. Aan de Amsterdamse kant zijn dat een paar van de usual suspects, trombonist Wolter Wierbos, de saxofonisten Ab Baars en Michael Moore en bassist Ernst Glerum plus een nieuwe jonge stem, pianiste Kaja Draksler. Aan de PUNKT live-remix kant zijn dat: Jan Bang en Erik Honoré, gitarist Eivind Aarset en Hamid Drake.
Als initiërend vonk voor het geheel zal een duo van Hamid Drake met de Italiaanse vibrafonist Pasquale Mirra fungeren. Het duo dat sinds 2008 samenwerkt, staat voor Drake’s mediterrane kant en zijn collaboratie met andere percussionisten (zie VIDEO-links onderaan). Het zijn allemaal musici waaraan, zoals uit de links blijkt, in Written In Music aandacht is besteed en verdere informatie ingewonnen kan worden.
Vragen
Er zullen dus twee verschillende wijzen van improviseren op elkaar treffen waarbij open is wat de Amsterdamse improvisatoren in deze context zullen inbrengen, hoe ze zullen ageren en hoe een remix zal uitpakken, hoe beide benaderingen zich concreet tot elkaar zullen verhouden, hoe de een in het licht van de andere zal verschijnen.
Dit werpt drie vragen op:
1. Wat is een PUNKT live-remix, hoe werkt het en wat is de clou ervan?
2. Hoe kwam Hamid Drake bij deze invulling van zijn Carte Blanche?
3. Wat gaat er gebeuren en wat is het bijzondere eraan?
We kennen remixes van het werk in de studio. In de studio kun je zo lang als je maar wilt aan het knutselen aan en verbouwen van en opgenomen werk slaan. In een PUNKT live-remix wordt de studiopraktijk naar het podium gebracht en daar live door een team van musici in een real time performance uitgevoerd. Als “werkmateriaal” en input nemen de live-remixers muziek die net daarvoor door een andere groep musici live werd uitgevoerd en opgenomen.
Terwijl de input tot stand komt en zich ontrolt, zit de remix-crew klaar om mee te luisteren. De live remix-musici moeten daarbij in onderling overleg beslissen welke onderdelen, welke elementen van de input ze willen gebruiken en bewerken. De uitvoering van een live-remix gebeurt vervolgens volledig improviserend met een combinatie van elektronisch en akoestisch instrumentarium en mogelijk stem. De originele muziek die als input dient, ondergaat daarbij een meer of minder ingrijpende transformatie.
De input, het “werkmateriaal” van een live-remix kan van uiteenlopende origine zijn. Het kan (hard)rock/metal, wereldmuziek of klassiek/Eigentijds zijn, een duo, een groot/klein ensemble, een vocalist of een heel koor. Van alles zijn er voorbeelden. De praktijk van de live-remix is in 10 jaar tijd tijdens het jaarlijkse PUNKT-festival in het Noorse Kristiansand en een reeks satelliet PUNKT-events in andere Europese steden als London, Parijs, San Sebastian, Tallinn, Mannheim, Praag, Brno, en Wroclaw gegroeid. Uit een rondom het PUNKT-concept is inmiddels een groeiend Europees muzikaal netwerk van musici, groepen en podia ontstaan met uitwisseling en allerlei genre-overstijgende kruisbestuivingen.
Punkt is een multidisciplinair en multi-genre festival, opgericht in 2005 door Jan Bang en Erik Honoré: “The festival concept is centered around the concept Live Remix: All main stage concerts are immediately remixed by musicians/producers on another stage, where the audience can experience an interpretation/extension of the concert they just attended. The Live Remix concept is an extension of how the curators of the festival, Jan Bang and Erik Honoré, have worked with a range of Nordic and international musicians; with live sampling and live electronics, and as record producers and remixers for artists like David Sylvian, Arve Henriksen and Nils Petter Molvær, in addition to their own recording projects. Many prominent musicians and guest curators have contributed to the Punkt project, including Laurie Anderson, Brian Eno, David Sylvian and John Paul Jones.”
Het festival-programma is rijk geschakeerd, zie bijvoorbeeld HIER … 2014 en HIER … 2015. Vorig jaar is een documentaire van docu-maker Adrien le Gall over het festival verschenen waarvan hier de teaser:
PUNKT Documentary – Teaser from Adrien Le Gall on Vimeo.
De inzet van elektronica heeft zowel consequenties voor de manipulatie van klankkwaliteiten als voor muzikale geheugen en de operatieve tijd. Met elektronica kun je in het lopende speelproces makkelijker, sneller, meer synchroon en complexer gelaagd naar iets teruggrijpen dat eerder is gespeeld. Het concept van een duidelijk afgebakend opus krijgt een nieuwe lading, een veranderende operatieve status. Er is sprake van een vloeiender overgang van variatie naar variatie, van origineel naar reductie of expansie. Daarbij kunnen – net als in de praktijk van de bebop bijv. – nieuwe stukken ontstaan enz.. die weer gevarieerd kunnen worden enz.. Bij elektronica-gebruik kan men elementen uit verschillende tijdsmomenten stapelend simultaan gebruiken. Ook dat kan uiteraard puur akoestisch maar dan wel beduidend minder snel en complex in één hand!
Hamid Drake raakte in 2012 betrokken bij de Parijse editie van PUNKT. Deze vond plaats in het kader van het festival Banlieues Bleues op het podium van Le Dynamo. Hij trad in een trio met de Ethiopische zangeres Etenesh Wassié en de Franse gitarist Mathieu Sourisseau op en deed een live-remix samen met saxofonist Evan Parker, trompettist Nils Petter Molvaer, gitarist Eivind Aarset en de elektronica van Jan Bang en Erik Honoré – een rijk geschakeerd gezelschap dus. In 2013 speelde hij met Arve Henriksen, Eivind Aarset, Erik Honoré en Jan Bang op PUNKT Manzoni in Milaan, Italië, en in 2014 trad Hamid Drake als deel van een remix-crew met Nils Petter Molvær, Eivind Aarset en Jan Bang tijdens de 10e editie van het moederfestival van PUNKT in Kristiansand op. Gezien deze continuïteit zal duidelijk zijn dat Hamid Drake zich thuis voelt in deze context en nieuwe vorm van muziek maken – met name als men het in actie op de video’s bekijkt.
Jan Bang heeft weliswaar vaker in Nederland gewerkt maar nooit in PUNKT-kader dat een behoorlijke uitdaging voor de aanpak van improvisatie, gangbaar genre-denken en opvattingen over muzikale werken vormt. Nu het eindelijk in het kader van Hamid Drake’s Carte Blanche wordt opgepakt en een klein en voorzichtig begon wordt gemaakt het in uitvoering te brengen, is de vraag hoe het zal uitpakken en welke perspectieven het zal openen.
Hamid Drake Carte Blanche, Bimhuis Amsterdam, zaterdag, 23 januari, 20:30
RADIO ON DEMAND Hamid Drake (1) player → HIER … Player deel 1
RADIO Hamid Drake (2) → HIER …
VIDEO
Hamid Drake/Pasquale Mirra – Nickelsdorf 2015
Pasquale Mirra – Berlin
Pasquale Mirra – met Mop Mop (Bremen Jazzahead 2015)
VIDEO
PUNKT Parijs (Banlieue Bleu, Le Dynamo)
ARTIKEL over PUNKT op Written In Music … HIER
