Van pop en mainstream tot en met vrije improvisatie is zo beetje het spectrum van de programmering van de derde editie van So What’s Next? dat afgelopen zaterdag plaatsvond in het Muziekgebouw van Eindhoven. Terwijl buiten het illuminatie festival Glow van start ging en zorgde voor grote drukte – kijkerspubliek – in het centrum, was het Muziekgebouw Eindhoven de plek voor muziekminnend publiek. Dát grote spectrum zorgt wel voor een heel gemêleerde schare aan liefhebbers. Liefhebbers van Jett Rebel, die het festival afsluit en altijd zorgt voor een grote schare aan fans. Maar ook liefhebbers van Jan Bang, die met de Nederlandse strijkers van Zapp 4 optreedt, dat is heel wat anders.

Nadat de binnenkomende bezoekers in de foyer worden getrakteerd op de feestmakers van Gallowstreet, is de opening in de grote zaal voor de band James Farm met Joshua Redman (sax), Aaron Parks (piano), Matt Penman (bas) en in plaats van vaste drummer Eric Harland speelt Gregory Hutchinson. Het viertal speelt overtuigend en strak. Zo beetje het hele repertoire van het laatste album City Folk passeert de revue en dat doen de heren op virtuoze wijze, net zoals eerder afgelopen week in het Muziekgebouw in Amsterdam. Maar ook een topper in Eindhoven.

Niet minder populair is Christian Scott met zijn band die net even later in de kleine zaal op komt. Dat zorgt nogal voor een verschuiving in het publiek, iets wat in het niet al te grote Eindhovense Muziekgebouw niet altijd even soepel gaat. In kleine zaal moet je er snel bij zijn, anders gaat hij op slot. Scott, die onlangs het album Stretch Music uitbracht, dat geen eensluidende recensies opleverde, staat met een grote band met maar liefst twee drumsets. Niet bepaald de kunst van het weglaten deze set. Lange solo’s, waarbij Scott meer dan voldoende ruimte geeft aan zijn bandleden, zetten de toon. Er valt niets af te doen aan de kwaliteiten van Scott en zijn makkers. En het publiek is enthousiast, maar het mist de balans en diepgang die je zou verwachten bij musici van zo’n grote naam. Het heeft toch iets van effectbejag, jammer, want het is niet nodig met zijn kwaliteit.

Meer diepgang zit er in het optreden van Kamasi Washington. Alleen zijn voorkomen imponeert al. De band vult de grote zaal vol met publiek en Washington maakt zijn reputatie waar. Gevoelige composities worden breed uitgewerkt met power en energie. Tegelijk kan het spel van Washington ook heel gevoelig en teder klinken. Misschien is het wel dit contrast die zijn muziek zo bijzonder maakt. Overigens de set van Washington maakt ook gebruik van twee drumsets. Maar zonder al te nadrukkelijk te domineren. Het werk wat ten gehore wordt gebracht komt vooral van zijn 172 minuten durende album The Epic, en dat zorgt dus voor genoeg materiaal om te benutten. De band die als machine staat is ook al een schouwspel om naar te kijken, naast het luisteren. Naast de meester zelf, zijn het bijvoorbeeld Brandon Coleman op keyboards en Miles Mosley op bas die indruk maken. En lead zangeres Patrice Quinn die wat toevoegt met haar prachtige stemgeluid en haar spirituele mimiek. Slagroomtoefje op de taart was het optreden van vader Washington – hij stamt uit een muzikale familie – op dwarsfluit. Bijzondere set.

In de Kleine Zaal is het vervolgens de beurt aan de mannen van Zapp 4, vier strijkers die zich band noemen, geen kwartet. Ze treden op – en deden dat al vaker – met de Noor Jan Bang. Ook al zijn er vaker optredens geweest in deze samenstelling, je hoort nooit het zelfde. De heren zijn ware meesters in improvisatie met een spirituele diepgang die je meeneemt in een achtbaan aan sferen. Luistermuziek ten top die je gewoon op je moet laten inwerken. Een totaal belevenis, die op momenten meditatief klinkt en op andere momenten als een fabriek uit de tijd van industrialisatie. Donkere werelden en Tibetaanse mantra’s zijn associaties die voorbijkomen als de mannen met hun stemmen klanken voortbrengen in de microfoons van de strijkinstrumenten, die vervolgens weer bewerkt worden door Bang met de knoppen aan zijn wonderbaarlijk klank- en effecten fabriek. Met dit aan de experimentele kant van het spectrum in het festival programma loopt de half volle zaal nog ‘s half leeg. Blijkbaar kan niet iedereen uit het brede publiek in Eindhoven dit waarderen, jammer.

Thomas Enhco (piano) speelt in het theater café. Ook daar een flinke rij om binnen te komen, het inmiddels volwassen wonderkind uit Frankrijk treedt op met zijn eigen trio. Prachtige nummers, knappe composities, zeer gevoelig met mooie harmonieën en uitgewerkte thema’s. Je Voulais te dire van zijn onlangs uitgebrachte solo album Feathers is zo’n nummer waarin je helemaal mee gezogen wordt. In een ander stuk heeft Enhco zich laten inspireren door Arabeske van zijn favoriete componist Robert Schumann. Zijn kwaliteit op klassiek gebied klinkt door in een prachtige interpretatie van dit thema. Nog zo’n mooi nummer waarin klassieke harmonieën doorklinken is You’re Just a Gost van het album Fireflies uit 2012. Het komt binnen en beklijft. Top dit optreden, daar willen we meer van horen!

In een overvolle foyer op de tweede verdieping is het podium waar, helemaal van down under, de band Hiatus Kaiyote speelt, met het bijzondere en soms schelle stemgeluid van zangeres Nai Palm. De band die de muziek zelf omschrijft als ‘Multi-Dimensional, Polyrythmic Gangster Shit’. Bijzondere cross-over van soul, hiphop en dubstep die het publiek snel enthousiast maakt.

De laatste set op het zelfde podium in de foyer boven is voor één van onze grote nieuwe helden, die zich ook al op de laatste editie van North Sea Jazz lieten gelden: Dawn of Midi, het grensverleggende trio uit Brooklyn die dit jaar volop imponeerden met hun tweede album Dysnomia. Weer zo’n performance die je op je moet laten inwerken. Eén set zonder pauzes, met muziek die zowel pulserend als donker, mystiek en minimalistisch is. In een bijna donkere uitlichting komt dit imponerende werk nóg meer binnen. Wat deze heren neerzetten is vernieuwend en indrukwekkend.

Goed om het brede publiek kennis te laten maken met deze nieuwe wegen in de jazz. De programmeurs van dit festival zijn er in geslaagd om een breed publiek kennis te laten maken met een breed spectrum aan jazz en geïmproviseerde muziek. Dat niet iedereen alles mooi vindt, nemen we daarbij voor lief.