Fo(u)r Alto is in meerdere opzichten onconventioneel. Het kwartet verschilt van het klassieke kwartet-formaat. Ten eerste zijn Frank Gratkowski, Florian Bergmann, Benjamin Weidekamp en Christian Weidner allemaal saxofonisten afkomstig uit de jazz- en improvisatiewereld en ten tweede spelen ze in dit ensemble allemaal hetzelfde instrument, de altsaxofoon. Deze ver- menigvuldiging van hetzelfde instrument opent andere mogelijkheden dan het klassieke formaat met verschillendsoortige saxofoons uit het gehele register.

Met deze gelijksoortige verviervoudiging kun je microtonaal (d.w.z. met af- standen kleiner dan een halve toon) werken, microtonale afstanden met elkaar combineren, over elkaar heen leggen etc.. Je kunt erin en eruit glijden en akkoorden spelen. Je krijgt elektronica-achtige floating, oscillating sounds zoals in het stuk Sound 1, het langste en meeste bijzondere stuk van het album. Sound 1 oscilleert als een noorderlicht en blijft dertig minuten lang door het oneindig rijke klankspectrum floaten. Het levert een uitzonderlijke, kosmische luister- ervaring op. Het roept associaties met orgelwerken van Messiaen op en kan aan Sun Ra, La Monte Young en Stockhausen doen denken.

24 multiphonics worden in dit stuk zodanig door iedere speler in 24 verschillende lengtes geïntoneerd dat de indruk ontstaat dat het van één bron afkomstig is die eindeloos door kan blijven ademen en door kan floaten. Terwijl alle stemmen hier samensmelten, zijn de andere stukken ‘opener’ in die zin dat onderscheidbaarheid van de afzonderlijke instrumentalisten met hun bewegingen naar elkaar toe even belangrijk is als de momenten van het in elkaar glijden van klanken. In Tam Tam 4a, het openingsstuk, zijn alle mogelijkheden gecombineerd. Het album schrijdt dus voort van diversificatie (Molto fluttuante) naar unificatie (Likewise) en uiteindelijk volledige amalgamatie (Sound 1). Een belangrijke rol speelt, naar men zich kan voorstellen, ook de ruimte waarin deze muziek klinkt even als de positionering van publiek en musici.

Het is een bijzonder fascinerende luisterervaring hoe de verschillende mogelijkheden hier gerealiseerd zijn. Vooral Sound 1 (waarschuwing!) kan een verslavende werking hebben. Fo(u)r Alto onderscheidt zich duidelijk van eerdere aanzetten in soortgelijke spectrale richting zoals die van het vrij statische Franse (meersoortige) Propagations saxofoonkwartet en het hoogdynamische Little Woman met altsaxofonist Darius Jones, tenorsaxofonist Travis Laplante, gitarist Andrew Smiley en slagwerker Jason Nazary. Fo(u)r Alto dient iedere zich zelf respecterende klankavonturier gehoord of gezien te hebben!

WEBSITE
Fo(u)r Alto

VIDEO
Tam Tam 4a