×

Concert

12 juli 2019

De ACT stal floreert in Krefeld met Bałdych en Wollny.

Geschreven door: Wouter Schenk

• fotografie door Wouter Schenk

Op de altijd zeer tot de verbeelding sprekende locatie van het kasteelpark rond Burg Linn, in Krefeld, vond op zaterdag 6 juli de 35ste editie van Jazz an einem Sommerabend plaats. Sommerabend is vanavond niet helemaal zoals het hoort, jammer genoeg passeert er net een koufront met wat regen op deze zomeravond in de Niederreinische plaats niet ver van Düsseldorf. Jazz Klub Krefeld heeft drie mooie acts weten te strikken.

Markus TürkOm te beginnen CHEOP, een project met Markus Türk (trompet), Manfred Heinen (keyboards), Tim Isfort (bas) en Tobi Lessnow (drums) dat in deze samenstelling een première vormt in Krefeld.. Tim Isfort kennen we als cultureel leider van het Moers Festival. Markus Türk, woonachtig in Grefrath, niet ver van Krefeld vertrouwt ons toe dat de naam CHEOP is ontstaan tijdens een hypnose sessie, waarbij hij werd gevraagd een naam voor zijn innerlijke zelf te noemen. Spontaan kwam daar CHEOP uit, iets wat hij nu gebruikt als zoektocht van het innerlijke zelf van deze groep muzikanten die vooral improviseren met veel elektronica en effecten. Türk studeerde af aan het conservatorium van Arnhem en heeft een lange lijst van projecten op zijn naam staan, waaronder The Free Electric Band, waarin Türk met streekgenoten Heinen uit Mönchengladbach en Isfort uit Duisburg een trio vormen.

Ze hebben geen titels om aan te kondigen, de composities ontstaan op het podium. Het eerste stuk begint met een mooie intro waarin veel funky elementen doorklinken. Lessnow, die ook bekend is als DJ Baldower, voegt subtiel drumwerk bij en het meer thematische werk komt van Türk, die met elektronische effecten zijn trompet geluid spannend maakt. Het toetsen werk van Heinen doet denken aan Deodato. Langzaam wordt het stuk ruiger en het associeert met Deodato’s vertolking van Richard Strauss’s Also Sprach Zarathustra. Het volume zwelt langzaamaan, met vleugjes avant-garde en strijkwerk op de bas met klassieke ondertonen. Het stuk dat zo’n 25 minuten duurt komt uiteindelijk weer tot muzikale rust met wat meer structuur en vertrouwde jazz harmonieën.

De dynamiek en variatie is groot wat het viertal ten gehore brengt. Het tweede nummer is wat spiritueler en gevoeliger van aard met prachtige echo-effecten en meer diepgang. Ook het werk van Lessnow op drums wordt elektronisch bewerkt waardoor een gelaagde sfeer in de muziek ontstaat die het publiek in het kasteelpark in zinrijke sfeer brengt. De improvisaties zijn vrij, maar niet zonder dat de bandleden elkaar in de gaten houden. Ze spelen goed op elkaar in waardoor er synergie in de spontane composities ontstaat. Het derde stuk ontstaat uit een harmonisch thema ingezet door Heinen op zijn stage piano, waarbij hij kiest voor het klassieke geluid van grand piano. Isdorf zet er een stevig bassound onder en ook hier neemt de energie toe in het werk waarbij het meer naar freejazz en avant-garde gaat neigen. De stijlinvloeden zijn heel breed met als gevolg dat het publiek zich telkens weer laat verrassen met veel variatie in de frisse impro’s. Maar ook met muzikale humor als de sound uit zowel trompet als keyboard met behulp van de effecten koddig gaat klinken. Een bijzondere première van dit kwartet.

Adam BałdychMet Adam Bałdych heeft Jazz Klub Krefeld één van de grootste jazz violisten weten te strikken, zo niet de grootste. De in 1986 in Gorzów Wlkp geboren Bałdych uit de stal van ACT werd al snel een wonderkind genoemd en startte op zijn 16e met zijn internationale carrière. Na zijn studie aan het conservatorium in Katowice verbleef hij enige tijd in de USA waar hij een studiebeurs kreeg aan het vermaarde Berklee College in Boston. In maart bracht hij zijn nieuwste album Sacrum Profanum uit, met de bezetting waarmee hij vanavond ook in Krefeld staat: Krzysztof Dis (piano), Michał Barański (bas) en Dawid Fortuna (drums). Het album is een verkenning van sacrale muziek met een tijdloze schoonheid in een mystieke moderne vertaling. Bałdych brengt zowel werk van het nieuwe album als van oudere stukken bij zijn (eerste) kennismaking met het publiek in Krefeld. Het eerste stuk Polesie is een prachtig uitgewerkt thema waarin je de roots van de Poolse volksmuziek terug hoort in een harmonische en meeslepende tred. Bałdych laat gelijk zijn enorm goed ontwikkelde techniek zien en horen, met meerstemmige frases en een ongekende vingervlugheid en timing.

O Virga ac Diadema van het nieuwe album is gebaseerd op een middeleeuwse compositie van Hildegard von Bingen, abt en mysticus van het beroemde klooster op de Rupertsberg bij het huidige Bingen am Rhein. De sprookjesachtige interpretatie begint met triolen op de vleugel, gespeeld door de zeer begaafde Dys, waarbij Bałdych zeer subtiel zijn viool bespeelt als percussie instrument door haar zacht met de strijkstok te betikken. Langzaam ontwikkelen zich meerdere lagen in de compositie, zorgvuldig opgebouwd met licht wisselende ritmes waarbij Barański het thema overneemt op de bas. Een wonderlijke apotheose van middeleeuwse contemplatieve muziek geïnterpreteerd in een hedendaags arrangement.

Profundus is een heerlijk spannend stuk met een opwindend thema, snel ritme en gevoelige jazz harmonieën, ook van het album Sacrum Profanum. Met Sleep Safe And Warm zet Bałdych een geweldige interpretatie neer van de compositie die de vermaarde landgenoot Krzysztof Komeda maakte voor Roman Polanski’s film Rosemary’s Baby in 1968. Het stuk heeft al verschillende Poolse jazzmusici geïnspireerd tot eigen interpretaties, zoals Tomas Stanko in 1997, Leszek Możdżer in 2011 en Marcin Wasilewski met zijn trio in 2014 op het album Spark of Life. Bałdych doet helemaal niets onder voor zijn Poolse voorgangers in zijn versie, met subtiel en gevoelig vioolwerk, van dit prachtige stuk. Met nog twee nummers van Sacrum Profanum, Repetition en Miracle of ’87 sluit het Adam Bałdych af en laat een geweldige indruk achter bij het publiek. Wij waren al onder de indruk en Bałdych laat zien dat hij nog verder is gegroeid in muzikale volwassenheid.

Michael WollnyDe tweede coryfee uit de stal van ACT Music vanavond is Michael Wollny. En wel met zijn eigen trio dat verder bestaat uit Christian Weber op bas en Eric Shaeffer op drums. Wollny wordt inmiddels gezien als één van de grootste jazzpianisten en -componisten in Duitsland, die met zijn enorm brede genre een alleskunner is die ook ver buiten zijn geboorteland een stormachtige carrière doormaakt. Hij is geboren in 1978 in Schweinfurt en studeerde aan het conservatorium van Würzburg. Later vestigde hij zich in Leipzig, waar hij leraar werd aan de Hochschule für Musik und Theater. Zijn veelzijdigheid blijkt alleen al uit het scala aan projecten en albums waaraan hij medewerking verleende. Ook bij ACT verschijnen er regelmatig albums met wisselende samenstellingen en stijlen. Eerder dit jaar verzorgde hij een gehele compositie voor de officiële opening van 100 jaar Bauhaus in Berlijn. En dat doet het in Krefeld ook goed waar Ludwich Mies van der Rohe enkele iconische gebouwen in de stijl van Bauhaus heeft ontworpen.

Het trio zet in met Questions in a World of Blue dat ook te vinden is op het live trio album Klangspuren van 2016. Een opening met klassiek getinte motieven door Wollny ingetogen gespeeld op e vleugel, dat rust en harmonie uitstraalt. Het nummer gaat zonder onderbreking over in De Desconfort net zoals op het genoemde album, waarmee een hele andere sfeer ontplooid. Dissonante en complexe tempowisselingen zorgen voor een geheimzinnige ambiance bij het Kasteel Burg Linn. Wollny zijn triomaten zijn stuk voor stuk grootheden, net zoals Wollny zelf. Ze letten heel goed op elkaar en zorgen voor synergie in de performance.

Wollny laat zich vaak door klassieke muziek inspireren. Zo ook met zijn interpretatie van Rufe in der Horchenden Nacht. Van de Duitse componist Paul Hindemith. In 2014 bracht hij dit stuk uit op het album Weltraum. Het bestaat uit complexe thema’s en ritmes die op een fantastisch manier zijn gearrangeerd. Het nummer is spannend van begin tot het einde en je wordt meegezogen in de diepere lagen die de originele compositie ook kent. Van mysterieuze naar spirituele sferen op een fundament van geweldig bas- en ritmewerk. Nog zo’n prachtig nummer waarop het publiek in Krefeld wordt getrakteerd is When the Sleeper Wakes met een waterval aan tonen, een ongekende dynamiek en opnieuw een weergaloze techniek met een enorme vingervlugheid van Wollny. Telkens weer komen andere stijlinvloeden om de hoek kijken wat het tot een wonderlijk geheel maakt. Absolute klasse het Michael Wollny Trio, die willen we zeker ook in Nederland gaan zien!