×

Concert

03 november 2018

Jazzfest Berlin 2018

Berlin Jazz Fest: Een avond volle aandacht op Chicago

Geschreven door: Dick Hovenga

Label: International Anthem

Een erg mooi initiatief om op de vrijdag van Berlin Jazz Fest een volledige avond in de grote zaal van de Haus der Berliner Festspiele te wijden aan de hard groeiende nieuwe lichting jazzmuzikanten die vanuit het in Chicago gevestigde platenlabel International Anthem hun albums droppen. En om daar als klapper nog even het legendarische Art Ensemble of Chicago als afsluiting bij te krijgen.

Irreversible Entanglements

Strakke programmering ook. Om 7 uur exact staat Irreversible Entanglements als eerste op het podium. De band verraste met hun eigenzinnige debuutalbum al eerder dit jaar en op het podium is dat niet anders. Het concert is als één lange set opgezet met een avontuurlijkheid die veel te weinig op de grote podia te vinden is.

De band, waarvan de muziek op het in Chicago gevestigde label International Anthem verschijnt, maar waarvan de leden uit Philadelphia, Washington en New York afkomstig zijn, heeft het geluid van de stad optimaal in haar jazz verwerkt. Alle vrijheid die de jazz biedt, vermengd met de haast en chaos die een grote stad eenmaal in zich heeft. En ook nog eens met een politieke boodschap die door zanger Camae Ayewa in fijne flows over de muziek wordt heengedropt.

Het levert een set op dat, nog meer als het ijzersterke gelijknamige album, uit zijn voegen barst van de creativiteit. Avontuurlijke jazz vol inspiratie die je weer vol de muziek in duwt. Even is er niets anders in deze wereld, tegelijkertijd word je vol in het bewustzijn van de nieuwe tijd plaatst. Muziek en teksten met een indringendheid die je zowel vol raakt als je een flinke oorwassing geeft. Wat is er mooier na een volle week werken? Het publiek laaft zich.

Die muzikale oorwassing gaat nog even door als poëet Moor Mother en saxofonist Roscoe Mitchell (mede-grondlegger van The Art Ensemble of Chicago) elkaar vinden in de compositie Black Drop die als baanbrekend intermezzo na Irreversible Entanglements en voor het optreden van trompettiste Jamie Branch is geplaatst. Mitchell krast en piept op zijn sax onder de teksten van Moor Mother (drop… drop… drop….) alsof het een lieve lust is en de dreiging die vanuit het experiment opstijgt laat zich niet ongemoeid.

Jamie Branch

Jamie Branch en haar band daarna is andere koek. Met de flair en wijsheid van de straat die ze in zich heeft (de fucks zijn in vrijwel elke zin die ze uitspreekt terug te horen) zijn haar teksten prominent binnen het bandgeluid. Maar gelukkig haar spel ook. Met Chad Taylor, zeer belangrijk voor de Chicago jazzscene in de laatste jaren, op drums klinkt de band strakker dan ooit. Dat mag ook wel, want de band en vooral ook Branch kan af en toe wat morsig klinken.

Natuurlijk staat het werk van het album Fly or Die uitgekomen op International Anthem, waarmee Branch zich in de voorste linie van de vanuit Chicago opkomende jazz plaatste, centraal. De fijne weerbarstigheid van die plaat, die de attitude van hiphop en de drive en vrijheid van de jazz heeft, krijgt een fijne bewerking op het podium. Branch speelt met lef, niet altijd raak, maar wel met veel durf en energie en het concert heeft een wel heel fijne uitwerking op het eerst nogal afwachtende publiek. De toegift mag dan een vreemdsoortige blamage zijn (snapt de bassist nu echt niet in welke toonsoort ze spelen?), het publiek heeft Branch dan allang in het hart gesloten.

De liefde van het publiek voor The Art Ensemble of Chicago is groot, hoewel de groep al 27 jaar (!!) niet meer in Berlijn heeft opgetreden. Hoogste tijd dus om de band weer eens aan het werk te zien. De invloed van de groep is immer geldend geweest. Iedereen die vanuit Chicago de wereld overtrok om zijn/haar muziek te spelen had de groep als referentiekader zo leek wel.

The Art Ensemble of Chicago

The Art Ensemble of Chicago, opgericht in de jaren zestig, heeft altijd de muzikale bakens willen verzetten en was daar vooral in de begin decennia uitermate creatief in. Revolutionaire muziek had dit gevolg. Natuurlijk kan dat niet eeuwig blijven duren. Genoeg muzikanten die de muziek van TAEOC als uitgangspunt nemen en dan zelf een andere, eigen diepte induiken.

Dat The Art Ensemble of Chicago nog wel degelijk eigenzinnig bezig is, maakte vanavond duidelijk. Met de toevoeging van electronica ontstond er een fijn weerbarstig geluid dat met onder meer twee contrabassen en Afrikaans geïnspireerde percussie een diepe onderlaag kreeg. Het experiment hield de overhand, wat met een lang durend, piepend en knarsend dwars tussengedeelte een deel van het publiek de zaal uit deed lopen. Maar dat is navenant als je muziek speelt die een blik op de toekomst heeft.

Degene die wel bleven zitten en de volle aandacht gaven kregen een dik uur muziek die intrigeerde, soms dwars tegen je gevoel inging dan weer je hart opende. Een bijzondere band blijft The Art Ensemble of Chicago ten alle tijden. En hoewel belangrijke leden als trompettist Lester Bowie en bassist Malachin Favors ons allang hebben verlaten voor het eeuwige, blijft Mitchell de reddende creatieve angel. Niets wat hij maakt is voorspelbaar, dwarsheid immer zijn reden muziek te maken. Soms met rake vlagen melodie vergezeld, is zijn spel immer een grote inspiratie voor een ieder die losheid, creativiteit, eigenheid, innovatie, dwarsheid en eigenzinnigheid tot een geheel weet te maken. Hulde!

Foto’s: Camille Blake

Meer Jazzfest Berlin 2018: