Hier is die al weer, Alexey Kruglov, de indrukwekkende allround rietblazer uit Moskau, deze keer op sopraan- en altsax, basset horn, blokfluit en vocals samen met het Jaak Sooäär Trio uit Tallinn op het Russische label SoLyd Records van Andrej Gavrilov. Het trio, dat zijn gitarist Jaak Sooäär, Mihkel Mälgand, bas en Tanel Ruben, drums/percussion drie van de meest actieve jazzmusici uit Est- land. En om meteen nog een grote naam te laten vallen, het viertal start op dit album met Ballad about Love, een lied van de dichter/acteur Vladimir Vysotsky (1938-1980), tevens de grootste Russische chansonnier van de laatste eeuw*.

Luisterend naar de zes stukken ontglipte mij de ene naar de andere keer een opluchtend “prachtig!” (ik ben niet zo’n prachtig-roeper). Dat heeft alles met de dramaturgische kwaliteiten van deze muziek, van het spel van dit viertal te maken. Er zit niet alleen iedere keer een ‘gewone’ spanningsboog in de muziek. Nee, ieder stuk is een drama dat zich ontrolt, met zijn eigen suspense en ontknopingen, zijn hoogtepunten en vormen van berusting, van bezwering en spot, van vrees en pure vreugde. Het wonderbaarlijke is dat deze kwaliteiten – anders dan bij veel muziektheater – steeds uit de muziek en het samenspel zelf voortkomen! Kruglov muzi- kale experimenteerlust is ook hier ongebreideld maar hij ageert ook hier steeds dramaturgisch. Voorbeel- den te over wat hij met de basset-horn, een speciale klarinet (verschilt iets van een basklarinet), in een thematisch kader, zoals in Sea Colours en Love, alle- maal uithaalt. Hij gaat (heel ver) voor de pure klank maar het staat nooit op zichzelf. In alle stukken zitten bovendien (nonopdringerig) liedachtige, songachtige elementen. Dat maakt veel uit en bindt in allerlei op- zichten. Bijvoorbeeld maakt het uit voor de betrok- kenheid van de luisteraar en diens beleving van heftige, ijle, ronde, dwaze klanken.

Vysotskys Ballad about Love begint met een tekst-declamatie door Kruglov die overgaat in een melancholiek melodie op saxofoon omspeelt door Sooäärs elektrische gitaarklanken**. De saxofoonklank krijgt iets van de grainy, korrelige stem van Vysotski, een mooie reminiscentie in een lied dat de groep verder gaaf uitspeelt. Het volgende Sea Colours van Sooäär is een rijk tone poem met een bijzondere opbouw. Het begint met slag- werk in de hoofdrol(de klotsende zee als je wilt). Gitaar en sax (de luchten als je wilt) voegen zich erbij. Pas na twee minuten komt de bas erin en krijgen we een zingend arco-solo met dreigende en bezwerende onder- tonen. Ondertussen gaat de basset-horn stormachtig tekeer. Alle temperamenten verenigen zich vervolgens weer in het gave thema van het stuk. Ook het volgende stuk Waltz (from the snow-storm) werkt verbluffend. Het thema is een gentle waltz, musette-achtig á la Reinhardts Nuages. Het duurt niet lang en het Schneege- stöber barst los. Er is niets mooiers dan walsjes uit de rails te laten lopen! En spannend hoe je het dan weer terug in de draaiende pas krijgt. Heerlijk hoe dat hier gebeurt! Het gaat hier trouwens om een stuk van de Russische componist Georgy Sviridov (1915-1998). Song For Myra leunt op een bekend melodie-motief en wordt mooi gestretched. Een gave lyrische lijn van Kruglov en een heel bijzonder samenspel tussen Sooäär en Mälgand, waarbij de bas de melodie speelt en de gitaar kleurt. De laatste twee stukken, Poet en Love zijn van Kruglov. Poet zet in met bas en een tekst-recitatie door Kruglov waarna het overgaat in een (prachtige, ja) melodievoering door bas en altsax, afgewisseld door gitaar-drum-interplay dat overgaat in een gitaarsolo waar Sooäär haast in Ribot-mode schakelt. De afsluiting is dan van Kruglov en die neemt het ervan. Love begint met een dialoog tussen de lage met de (ultra)hoge registers van de basset-hoorn. Verbazingwekkend, raak. Na deze spannende intro bluesachtige klankvelden met een gloeiende altsax die het geheel tot grote hoogte opstuwt. Spannend natuurlijk, welke draai er op het eind aan gegeven wordt …

* Vysotsky had een nogal turbulent, leven. Duizelingwekkend als je zijn levens- loop leest. Vergeleken bij Vysotsky lijken Jim Morrison e.a. koorknaapjes.

** Sommige passages herinneren aan de tijd dat Bill Frisell deel uitmaakte van de groep van Jan Garbarek.

.

Tracklisting Sea Colours

1. Ballad about Love
2. Sea Colours
3. Waltz (from the Snow-Storm)
4. Song For Myra
5. Poet
6. Love

<