×

Artikel

01 mei 2017

Depeche Mode

Depeche Mode: Van hitkanon tot zoekend trio

Geschreven door: Edgar Kruize

Succes kan rare dingen met een mens doen. Sommige mensen zoeken hun heil in drank en drugs, anderen gaan zich te buiten aan een luxe levensstijl vol grote auto’s en luxe hotelovernachtingen. Vaak is het een combi. Anderen kunnen de druk niet aan en imploderen. Binnen Depeche Mode wrong het na het succes van het debuut Speak & Spell en met name de hit Just Can’t Get Enough twee kanten op. Waardoor een potentieel bloeiende carrière bijna in de dop gebroken werd.

dm_nme1981De band die begin 1980 nog slechts een veredeld hobbyclubje was, is een jaar later continu op tournee, met alle promotionele verplichtingen die daarbij horen. Frontman Dave Gahan ontpopt zich echt als het haantje en vindt dit allemaal prachtig. Vince Clarke, die het gros van het debuut schreef, voelt zich echter steeds minder lekker in zijn rol. Tijdens zo’n promotionele plichtpleging krijgt de band haar eerste cover op muziekblad NME, dat een jonge Nederlandse fotograaf genaamd Anton Corbijn op de band afstuurt. “Ik vond het fantastisch, onze eerste cover”, herinnert Gahan zich. “Tot we het blad binnenkregen en ik zag dat de hele band scherp op de foto stond, behalve ik. Ik snapte het niet!”

Toch is de aparte foto een startpunt van wat later de visuele identiteit van de band zou gaan worden. De hoes van het debuut, daar zijn de meningen over verdeeld. Sommigen vinden het prachtig, anderen… het feit dat het ooit is verkozen tot een van de lelijkste albumhoezen ooit spreekt boekdelen. Het NME interview in 1981 markeert ook een punt dat de bandleden wel aan beginnen te voelen dat Vince Clarke zich niet lekker voelt in de band. In het interview komt zijn ongemak duidelijk naar voren. De persaandacht is hem te veel, hij krijgt het gevoel dat succes een belangrijker drijfveer wordt dan muziek en heeft binnen de band eigenlijk geen echt klankbord. Martin Gore en Andy Fletcher vormen een hecht front, Dave Gahan leeft juist voor het succes en laat zich onderling regelmatig laatdunkend uit over Clarkes teksten. Het wringt en uiteindelijk besluit de toetsenist te vertrekken. Hij doet zijn verhaal bij Fletcher en meldt het daarna aan Gahan. “Ik moest het vervolgens van de anderen horen”, aldus Gore, die nooit rechtstreeks van Clarke heeft gehoord dat het klaar was. Niet veel later richt Clarke samen met Alison Moyet de band Yazoo op. Later start hij met Andy Bell synthpopduo Erasure. “De ideale combinatie voor een synthpopgroep is een duo”, aldus Clarke. “Je hebt in feite alleen een zanger of zangeres nodig, plus een toetsenist die alle muziek verzorgt.”

Het trio dat achterblijft schiet niet direct in de stress, laat zich niet afleiden door Clarkes uitspraken en houdt vast aan de groepsdynamiek van meerdere synthspelers. “We hebben in de maanden voorafgaand aan Vince’ vertrek onderhuids wel aangevoeld dat zijn rol in de band niet voor eeuwig was”, aldus Gore. “Hij was onze belangrijkste componist, maar als buffer had ik al wat nummers geschreven voor het moment dat hij zou stoppen. Die wou ik niet naar voren schuiven toen hij nog in de band zat.” Toch heeft hun label minder vertrouwen. De tracks van Gore op het debuut waren adequaat, maar hadden niet de hitpotentie van Just Can’t Get Enough. Album twee, A Broken Frame, wordt daarom iets uitgesteld en onderwijl wordt een anonieme advertentie geplaatst waarin een nieuw bandlid wordt gezocht. Alan Wilder uit Londen reageert en na enkele auditierondes wordt hij een vervangend tourbandlid. Officieel bestaat Depeche Mode uit de drie oerbandleden, die dan ook met zijn drieën in 1982 het tweede album maken. Dit uit zowel commercieel als artistiek oogpunt. Drie leden betekent een aantrekkelijker verdeling van de royalties. Belangrijker is echter dat ze niet de illusie willen wekken dat ze zonder Clarke niets zijn en direct een vervanger ‘moeten’ hebben. De band wil – ondanks het feit dat ze met Alan Wilder een ontegenzeggelijk sterke vierde kracht hebben aangetrokken – as drietal een punt maken.

Dat gaat met vallen en opstaan en onder enige druk. Clarke heeft namelijk vaart gezet achter Yazoo en scoort met Only You een megahit. Depeche Mode blijft met het stukken minder imposante, door Martin Gore geschreven, Save You creatief gezien toch achter. Commercieel is het met een zesde plek in de Britse hitlijsten echter lang geen gek resultaat en dat geeft het overgebleven drietal het vertrouwen om door te gaan.

https://www.youtube.com/watch?v=n0DHyV5Ap_I

Onder productionele leiding van Daniel Miller komt album twee uiteindelijk tot stand. “Wat heel fijn was, is dat hij ons liet zoeken”, herinnert Gore zich. “Hij heeft geen enkele keer gezegd ‘ik hoor geen hit’ en hij gaf ons het vertrouwen om door te gaan op ons eigen pad.” Dave Gahan vindt terugkijkend wel dat de zoektocht naar een nieuw geluid een maar matig gelukt album heeft opgeleverd. “Terugkijkend wellicht onze meest zwakke.” Toch is het als overgangsplaat een essentiële. Volgens Gore is het albumopener Leave In Silence die hem het vertrouwen geeft dat het wel goed gaat komen met Depeche Mode en hemzelf in de nieuwe rol van belangrijkste liedjesschrijver. Dat zelfvertrouwen zal in de jaren die volgen alleen maar groeien als ook Alan Wilder zijn plek in de band definitief vindt.