×

Recensie

Eigentijds

13 november 2016

Raphaël Malfliet

Noumenon

Geschreven door: Philippe De Cleen

Uitgebracht door: Ruweh Records

Noumenon Raphaël Malfliet Eigentijds 4.5 Raphaël Malfliet – Noumenon Written in Music https://writteninmusic.com

Noumenon. Een wonderlijk woord waar we onze cursus filosofie even bij moeten halen. En daar komen we ene Immanuel Kant tegen die het noumenon, “das ding an sich” beschrijft dat zich ten opzichte van het fenomenale (observeerbare) positioneert. Dit om maar te illustreren dat het gelijknamige debuut van Raphael Malfliet geen voor de hand liggend album is.

Noumenon staat echt mijlenver weg van de trivialiteit van popmuziek of indie rock-‘n-‘roll en situeert zich eerder op het grensgebied tussen jazz en (modern) klassiek. Het is een raadselachtig album en – om op een beetje op de zaak vooruit te lopen – een meer dan indringende luisterervaring. Een erg bijzonder album ook, gezien het door Malfliet en Neufeuld geproduceerde Noumenon nog maar de derde release is op het sinds 2015 opererende Brooklynse Ruweh label. Vaste spil in al de releases is de Amerikaanse gitarist Todd Neufeld, die op Noumenon samenwerkt met de Belgische bassist Raphaël Malfliet en de Italiaanse Carlos Costa op drums en percussie.

Malfliet is naast bassist ook vooral een componist die met open ogen en oren op zoek ging naar een nieuwe sound voor dit trio. Bij dat onderzoek ging hij te rade bij hedendaagse compositietechnieken, maar vooral ook de relatie en interactie met improvisatie. Zo is dit werk heel duidelijk beïnvloed door het werk van Morton Feldman, Stockhausen en Ligeti, maar even goed ook door de New Yorkse improvisatiescène. Om dit album te kunnen maken vindt hij uitstekende partners in het gitaarspel van Todd Neufeld en de ritmische skills van Carlo Costa.

Het trio ontmoette elkaar in 2014 en onderzocht al improviserend verschillende mogelijkheden. Een jaar later, na een uitgebreide periode van repetities en discussies, leek de tijd rijp om Malfliets’ eigen composities te bewerken naar de triobezitting.

Het album moet het vooral hebben van ruimtelijkheid en van muzikale texturen. Dat wordt waanzinnig mooi geïllustreerd door de albumhoes van de in Ethiopië geboren, maar in New York residerende visuele artiest Julie Mehretu. Een kunstwerkje op zich.

Muzikaal is Noumenon in hoofdzaak een bijzondere geluidswereld. Ook voor wie in enige mate vertrouwd is met het werk van eerder vernoemde inspiratiebronnen is Noumenon een in eerste instantie ondoordringbaar album dat niet meteen zijn geheimen prijsgeeft. Moest het album een schilderwerk zijn, dan zouden we durven stellen dat het iets fijnzinnigs over zich heeft. Iets pointillistisch, waar de aandacht voor het detail van cruciaal belang is.

Het is ook muziek die bestaat uit de betrachting om stilte en leegte zo zinvol op te vullen. Het achterliggende plan was zeker niet om zo vol mogelijk te spelen, maar net door her en der verschillende technieken en (found) sounds te gebruiken. Waardoor er een meer dan uniek klankenlandschap ontstaat waarin het best heerlijk verdwalen is. Ten dele heeft dat te maken met de vele snaarexperimenten op bas en gitaar, maar ook op compositorisch vlak is het een opmerkelijk album.

In een klein uurtje speeltijd komen er 7 composities aan te pas. Zo is er de sfeerzettende opener Kandy (it’s a guitar/bass/drum Jim, but not as you know it), die meteen al achttien minuten lang is. Zo is het ook best schrikken als er tijdens de intro van My Name plots invloeden van Sonic Youth (die krakende stoorzenders) en John Zorn (die intense energie) opduiken, net als de erg atmosferische samples (nvdr: een lezing van Stockhausen over ‘intuïtive music’ die zo bewerkt werd dat welbepaalde woorden op de voorgrond zouden treden) waar het moeilijk grip op krijgen is. Als die geluidenstorm wat gaan liggen is, krijgen we een wat akoestischer geïnspireerde sound in het drieluik Kort, het verbindingsboogje Arcana en het her en der zelfs naar lichte flamencojazz ruikende Samen.

Naar het einde toe krijgen we ook nog een erg spannend Rotation dat zich in allerlei bochten draait en keert en het afsluitende Boog, waarmee het de zorgvuldig opgebouwde spanning in zijn geheel finaal kan lossen.

Noumenon is geen voor de hand liggend album, maar wie echt luisterbereid is vindt vast wel veel meer dan een enkele invalshoek. Bovendien is het album net als vele andere kunstwerken net zo ontworpen om alle details en zorgzaam aangebrachte nuances langzaam te laten doordringen.



  1. Kandy
  2. My Name
  3. Kort
  4. Arcana
  5. Samen
  6. Rotation
  7. Boog