×

Recensie

Alternative

22 januari 2018

Wilco

Being There (deluxe edition)

Geschreven door: Philippe De Cleen

Uitgebracht door: Sire

Being There (deluxe edition) Wilco Alternative 5 Wilco – Being There (deluxe edition) Written in Music https://writteninmusic.com

Om gelijk maar duidelijk te zijn voor iedereen die het nog niet weet: Wilco’s tweede album Being There (1996) is een klassieker. Een album dat niet enkel voor de grote doorbraak van de band zorgde, maar alt-country als genre herdefinieerde. Grote verschillen met voorganger A.M.: de niets ontziende alles-of-niets attitude, maar bovenal het aanboren van een nieuwe sound die soms terugplooide op de rijke geschiedenis van het Amerikaanse lied (het rurale zuiden, de Dust Bowl, Woody Guthrie,..), maar daar tezelfdertijd ook iets nieuw mee deed: mede door de inbreng van multi-instrumentalist Bennett ging Wilco voor een veel experimentelere klank en sloot dat genadeloos aan op 240 volt punkenergie, waardoor heel Being There baadt in een gloeiende, koortsige energie met woeste, psychedelische gitaarrock die de band nadien nooit écht meer voor elkaar kreeg.

Being There moest en zou helemaal het verschil gaan maken. Als dat album niets deed, dan was het volledig over and out en kon de groep een kruis maken over haar muzikale carrière. Om die reden deed de band alsnog één toegeving: de dubbelset (wat een gedurfde meesterzet!) zou verkocht worden aan de prijs van een enkel schijfje. Die strategie werkte: het album verkocht bijzonder goed en gaandeweg groeide het uit tot een van de meest bepalende albums van de nineties, naast Beck’s Odelay, U2’s Achtung Baby en Radioheads’ Ok Computer, om er maar een paar te noemen.

Overigens: niet te vergeten is dat de omstandigheden er destijds ook naar waren om een dergelijke plaat de wereld in te katapulteren. Nirvana (Nevermind) en Pearl Jam (Ten) vochten een robbertje uit op het graf van de grunge en Wilco nam die volledig dolgedraaide prikkeldraadenergie op om er haar sobere, rootsy countryrock- en americanasound op experimentele wijze mee te verrijken, waardoor je deels op traditie gestoelde songs krijgt met gemene country- en fiddlepartijen zoals Forget The Flowers, maar ook lichte psychedelica (Red Eyed And Blue) en in blues gedrenkte gitaarrock (Kingpin).

Wat het album zo goed maakt is de combinatie tussen het jarenlang tot rijping gekomen songschrijversambacht van Tweedy en de honger en ambitie van de hele groep om te gaan experimenteren en Wilco als band naar een véél hoger plan te trekken. Neem alleen al die door chaotische noise en knetterende distortion gekenmerkte opener Misunderstood. Daarmee trok de groep een dikke streep onder het soms net iets aanmodderende verleden en schreeuwde het uit alle mogelijke macht : “Do you still love rock n’ roll?”.

De roots bleven dezelfde, maar de uitvoering was groter in dimensie en danig aangepookt door torenhoge ambities. Qua inspiraties kreeg je niet enkel Big Star voor de kiezen, maar ook Neil Young (o.a. het door steelgitaar van Bob Egan opgetuigde Far, Far Away), The Replacements en de door een mengsel van heroïne en cocaïne opgefokte (country)rock van The Rolling Stones (de potige rockriff waar Monday aan opgehangen is vintage Keef). Minstens zo opvallend was de énorme hoeveelheid aan songmateriaal waardoor een eerder bluesy nummer als Kingpin niet eens zo erg hard opviel binnen het groter geheel, of neem Outtasite (Outta Mind) dat klinkt als Uncle Tupelo op speed.

Dit Being There album is een grote, weergaloze, glorieuze ode aan Amerika. Het verenigde in plaats van te verdelen. Het werkte tegenstellingen weg, gewoon omdat het allemaal stuk voor stuk prachtliedjes met een universeel karakter zijn. Rijk in kleur, maar ook en vooral in emotie. Net dat maakt dit album zo bijzonder: hoor Jeff Tweedy zachtjes verzuchten dat ondanks alles alle moeilijkheden overwonnen kunnen worden (“deep in my heart /I know it’s alright”) of de manier waarop hij in sleutelsong Sunken Treasure verscheurde hopeloosheid beet heeft (“I’m so out of tune without you”, je zou er spontaan een zakdoek bij zou willen nemen).

Net daarom is het goed dat het surreëel-psychedelische Being There nu wordt heruitgegeven. En dat in de vorm van een mooi uitgegeven box met lekker veel extra’s en lekkernijen waar de fans royaal mee bediend worden. De reissue graait dan ook lekker diep in de archieven. Zo valt aan de bonus schijfjes onder meer op dat er (vrijwel) geen overlap is met de in 2014 verschenen Alpha Mike Foxtrot box, wat nog maar eens aangeeft dat Jeff Tweedy een veelschrijver is die over een gigantisch songarchief beschikt.

Is het nu echt de moeite om die box te kopen?, zo vraag je jezelf wellicht af. Het antwoord is tweeledig: ja, omdat Being There natuurlijk tot een van dé fonkelende hoogtepunten in het oeuvre van de band gerekend moet worden. En anderzijds : welja, de liveschijfjes zijn erg leuk, maar zijn bedoeld voor de echte verzamelaars en voegen geen echt wezenlijke meerwaarde toe. Daar staat dan wel tegenover dat je wel een inzicht krijgt in hoe de band anno 1996 klonk (met uiteraard veel werk uit die nieuwe klassieker) én hoe toen al duidelijk was dat Wilco een énorm grote band zou gaan worden.

Rest nog: het schijfje met de bonustracks. En tussen het onuitgegeven werk vinden we dan nog weer wat mooie pareltjes terug, zoals Capitol City dat op The Whole Love heropgepikt geraakte en Dynamite My Soul. Elders hoor je hoe de groep volop dingen uitprobeerde, zoals met I Got You (Dobro Mix Warzone) en de party horns in Monday. Ook hier geldt : heel aardige toevoegingen, maar toch vooral bedoeld om fans een blik achter de schermen te gunnen.



  1. Misunderstood
  2. Far, Far Away
  3. Monday
  4. Outtasite (Outta Mind)
  5. Forget the Flowers
  6. Red Eyed and Blue
  7. I Got You (At the End of the Century)
  8. What's the World Got in Story
  9. Hotel Arizona
  10. Say You Miss Me


  1. Sunken Treaure
  2. Someday Soon
  3. Outta Mind (Outta Site)
  4. Someone Else's Song
  5. Kingpin
  6. (Was I) In Your Dreams
  7. Why Would You Wanna Live
  8. The Lonely 1
  9. Dreamer in My Dreams


  1. Late Blooming Son
  2. I’ve Got You (Dobro Mix Warzone)
  3. Out Of Sight, Out Of Mind (Alternate)
  4. Far, Far Away (Dark Side Of The Room)
  5. Dynamite My Soul
  6. Losing Interest
  7. Why Would You Wanna Live (Alternate)
  8. Sun’s A Star
  9. Capitol City
  10. Better When I’m Gone
  11. Dreamer In My Dreams (Alternate Rough Take)
  12. Say You Miss Me (Alternate)
  13. I Got You (Alternate)
  14. Monday (Party Horn Version)
  15. I Can’t Keep From Talking


  1. Sunken Treasure
  2. Red-Eyed and Blue
  3. I Got You (At The End Of The Century)
  4. Someone Else’s Song
  5. Someday Soon
  6. Forget The Flowers
  7. New Madrid
  8. I Must Be High
  9. Passenger Side (Punk Version)
  10. Passenger Side
  11. Hotel Arizona
  12. Monday
  13. Say You Miss Me


  1. Outtasite (Outta Mind)
  2. The Long Cut
  3. Kingpin
  4. Misunderstood
  5. Far, Far Away
  6. Give Back The Key To My Heart
  7. Gun
  8. Sunken Treasure *
  9. Red-Eyed and Blue *
  10. Far, Far Away *
  11. Will You Love Me Tomorrow *