×

Interview

20 februari 2012

Stuart A. Staples (Tindersticks) interview

Geschreven door: Edgar Kruize

Label: V2

Met het imposante en melancholische album The Something Rain rondt Tindersticks naar eigen zeggen een periode af. Pratend over dit negende studioalbum dronk WrittenInMusic op een toepasselijk koude winteravond met frontman Stuart A. Staples een goed glas rode wijn.

Staples heeft wel iets weg van een dandy als we hem treffen in de hoofdstad. Gesoigneerde outfit, haren strak gekamd, zorgvuldig gecoiffeerde snor, flinterdunne shaggies rokend… Hij heeft er al een hele dag interviews op zitten, maar is het praten nog lang niet beu. “Ik ben op een punt beland dat ik dit hele promotiecircus weer heel leuk vind”, zo legt hij glimlachend uit, terwijl er weer zo’n rokertje ter dikte van een kleine spijker wordt aangejaagd in de hotelbar waar uitdrukkelijk niet gerookt mag worden.

WiM: Is er een tijd geweest dat je het allemaal niet meer leuk vond dan?
Dat was de hele reden dat Tindersticks op een gegeven moment even niet meer bestond. Je draait mee in een tredmolen, maakt een album, doet promo, gaat op tournee, maakt weer een album… Et cetera. Op een gegeven moment weet je niet meer waarom hetgeen je aan het doen was ook alweer een passie was en word je alleen maar depressief bij de gedachte dat je weer op pad ‘moet’. Dat voorkomen we nu door afwisseling te zoeken.

WiM: Is dat ook een reden dat het opnameproces van The Something Rain zo lang geduurd heeft? Uit de liner-notes van het album blijkt dat het ruim een jaar geduurd heeft, tussen mei 2010 en augustus 2011…
Precies. We hebben in die periode wereldwijd veel optredens gedaan rondom de soundtracks die we voor de films van Claire Denis films hebben gedaan en die toen als verzamelbox waren verschenen. Dat was een immense productie, die tevens dusdanig ‘anders’  was dat het voor ons enorm inspirerend was. Tussendoor kwamen we steeds bijeen om te werken aan The Something Rain.

WiM: Mis je als band het ‘momentum’ niet als je een album zo versnipperd opneemt?
Verre van, je komt er steeds weer met een frisse blik in en steeds weer zie je de liedjes waar je aan werkt groeien. Het ‘momentum’ was altijd daar zodra we in de studio zaten, puur omdat we er zaten vanwege het daadwerkelijk daar willen zijn met zijn allen. Als je op tournee bent, wil je de studio in. Zit je in de studio, wil je de planken op. Juist door het af te wisselen pikten we voor onszelf het beste uit twee werelden op. Op een gegeven moment – zelfs al zit er maanden tussen de diverse opnames – beginnen nummers dan tegen elkaar te praten, is er een natuurlijke manier waarop een album vorm krijgt en liedjes naar elkaar toe trekken, terwijl andere tracks worden buitengesloten. We hebben dus nog genoeg restmateriaal. Absoluut niet slecht, maar niet voor dit album.

Tindersticks_Group_AgouWiM: Een soundtrack – zowel op album als live – kan je nooit echt los op gaan. De muziek staat van begin tot eind ter ondersteuning van de beelden en kan geen minuut langer duren. Is het feit dat jullie simultaan aan de opnames die soundtrack concerten aan het doen waren de reden dat er relatief veel lange nummers op The Something Rain staan?
Ja en nee. Natuurlijk heeft het zijn weerslag. Omdat je er met zijn allen middenin zit. Dus zodra je voor jezelf iets maakt wat niet voor een film is bedoeld, voel je een bepaalde vrijheid. Tegelijkertijd zijn gaat bij ons altijd in de eerste plaats om muzikale ideeën en hoe lang die nodig hebben om zichzelf te ontwikkelen. Deze keer hadden de nummers meer ruimte nodig, maar dat betekent niet dat we niet meedogenloos waren. We hebben elk nummer ingekort tot het uiterste minimum. In het verleden hebben we de fout gemaakt dat niet te doen, waardoor bijvoorbeeld de langere nummers op ons album Can Our Love… verbloemde egotrips waren. Dus we denken er tegenwoordig goed over na. Medicine had een twee maal zo lang einde. Klonk prachtig, maar was voor dit album niet noodzakelijk. Daarnaast, we werken altijd met plaatkanten. Let maar op, alle Tindersticks-cd’s zijn zo gemaakt dat ze precies op twee kanten vinyl passen. We kwamen met een langer Medicine ruimte te kort op ‘kant a’ van de vinylversie, dus we moesten wel knippen.

WiM: Is dat in een tijd dat iedereen digitaal gaat en liefst de hele dag muziek heeft niet hopeloos ouderwets?
Het maken van een LP is een kunstvorm. Een kunstvorm die wij allemaal heel hoog hebben zitten en die voor ons persoonlijk dus ook in ere gehouden moet worden. We willen de luisteraar beetpakken en na een muzikale rit aan het eind weer loslaten. Het boetseren en naar een climax toewerken, daar gaat veel tijd in zitten. Je merkt dat er een omslag gaande is. Vooral jonge muziekliefhebbers willen ook daadwerkelijk weer iets in handen hebben van hun favoriete artiest. Een echte cd en vaak ook een echte LP, zoals ‘vroeger’. Overigens, steeds meer jonge artiesten grijpen nu terug op tape en het analoog opnemen in de studio. Het is een natuurlijke tegenbeweging in een koude maatschappij, op zoek naar de warmte van weleer. Met name de LP is daardoor met een enorme comeback bezig. De LP als muziekdrager zal natuurlijk nooit meer de norm worden, maar het wordt wel een bewuste keuze voor steeds meer muziekliefhebbers.

WiM: Over climaxen gesproken, opener Chocolate – voorgedragen door jullie toetsenist David Boulter – is erg opvallend. Zo’n nummer waar je aanvankelijk even onthutst van bent, maar ook een ‘skipmomentje’ voor een volgende keer wellicht omdat je als luisteraar weet waar het heen gaat.
We konden er geen andere plek voor vinden dan aan het begin van het album. Chocolate brengt de luisteraar in een stemming, waarna muzikaal alles mogelijk is. Of de luisteraar het vervolgens skipt, daar heb ik geen zeggingskracht over, maar het is de perfecte opener van de muzikale rit die we van The Something Rain hebben willen maken.

tindersticks the something rainWiM: Op de albumhoes staat dat de mensen die jullie de afgelopen twee jaar ontvallen zijn het hart van The Something Rain zijn. Hoe uit zich dat?
Als je jong bent, dan is het een soort natuurlijk gegeven dat ‘oudere mensen’ dood gaan. Nu zijn we iets ouder – maar nog steeds niet oud – en zijn we voor het eerst geconfronteerd met mensen van onze eigen leeftijd die we kwijt raken. Soms door ziekte, soms zelf gekozen en soms ook volledig onverwacht en ogenschijnlijk zinloos. Het nieuwe album is geen rouwplaat. Maar het stelt wel vragen die je hierdoor krijgt. Je gaat je leven tot nu toe overzien, beseft de eindigheid en maakt de balans op. Vervolgens bouwen we daar onze nummers omheen.

WiM: Als je de teksten er op naslaat, is het nogal cryptisch allemaal…
“Ik hou mijn teksten bewust vaag, zodat iedereen ze zelf een eigen interpretatie kan geven. Het enige wat ik probeer is een gevoel te vangen. Maar alleen omdat het vaag is, betekent het niet dat de boodschap niet belangrijk is.”

WiM: Een van de sleuteltracks op het album is This Fire Of Autumn, waarop Gina Foster meezingt. Het valt op hoe jouw donkere stem mooi kleurt bij een vrouwenstem. Nooit overwogen een volledig album te maken met een vrouw als tweede stem?
Ik heb dat daadwerkelijk een keer overwogen als solo project. Er is echter maar een iemand met wie ik dat kan… Of kon… En dat was Lhasa de Sela, die ook op enkele tracks van mijn solo albums te horen is. Muziek maken heeft veel, zo niet alles, te maken met het over en weer een connectie voelen. Die connectie voelde ik met Lhasa, zij was de enige met wie ik een dusdanige vertrouwensband had in de studio dat ik met haar een heel album op zou kunnen nemen. Daar was ooit ook op prematuur niveau sprake van, maar ja… Ze is niet langer meer onder ons…

Staples neemt een flinke teug van zijn rode wijn en bestelt meteen en nieuwe. Hij vindt de herinnering duidelijk moeilijk, zelfs twee jaar na het overlijden van de zangeres.

WiM: Kunnen we er vanuit gaan dat Lhasa de Sela een van de dierbaren is die het hart vormen van The Something Rain?
[Staples knikt en kijkt in zijn nog lege glas]

Weet je wat het is? Zij en de anderen zitten in je hart. Het is onvermijdelijk dat je wat er om je heen gebeurt niet meeneemt in de muziek die je maakt. Je zingt er niet expliciet over, maar het is aanwezig. Je hebt een innerlijke worsteling met gebeurtenissen die je niet kan negeren. Zelfs al zing je over iets heel anders, neem je dat er toch in mee. Boosheid, verdriet, verwarring, het zit nu eenmaal in je. Maar het gaat er niet direct over.”

WiM: Dus om de aanwezigheid van die gevoelens te erkennen hebben jullie die boodschap geplaatst over de mensen die het hart vormen geplaatst?
Precies. Wij zijn er nog, wij lachen nog, we maken muziek en drinken samen. Maar zij die er niet meer zijn, blijven een wezenlijk onderdeel ook al worden ze niet bij naam genoemd of rechtstreeks bezongen.

(Interview wordt vervolgd na de video van Medicine)

WiM: Laten we het over vrolijker zaken hebben, hoe zien jullie de toekomst van Tindersticks voor je? Maken jullie daar plannen over?
Nee, in het geheel niet. Waar dat me vroeger heel erg zou verontrusten, vind ik dat nu een heel fijn gevoel. Wat er ook gebeurt, is goed.  In het verleden beschouwen we alles wat we deden als potentie voor wat we zouden kunnen bereiken. De reden dat de oorspronkelijke line-up van Tindersticks uiteen viel, is dat we dat gevoel van potentie kwijt raakten. Niet omdat we er al waren, maar omdat we niet verder kwamen. We konden simpelweg in die samenstelling niet bereiken wat we voor ogen hadden. Na de doorstart in 2006 was dat gevoel er wel weer. We hebben allemaal heel erg het gevoel dat de vorige twee albums de weg geplaveid hebben voor The Something Rain. Het is een eindpunt, op een bepaalde manier. Alles klopt nu. Het album, de manier waarop we werken en in het leven staan… We zijn ons daar ook heel bewust van, terwijl we ons vroeger nergens van bewust waren en maar doorploeterden. Dus het is goed zoals het is nu. Heel bewust. We maken er geen groots statement van dat dit het dan was, of is. Maar wel weet ik dat elke volgende stap die we gaan maken ‘anders’ wordt dan hoe we tot nu toe hebben gewerkt. Hoe we dus verder gaan, we zien het wel…

WiM: Je hebt een heel duidelijk idee over hoe je eigen muziek moet klinken. Hoe luister je naar het werk van anderen?
Liefst op LP. Ik ga er graag voor zitten. In een kamer afgesloten en heel bewust luisterend. Het kan wel dat ik tegelijk iets anders doe, bijvoorbeeld lezen. Maar ik luister goed. Ik luister veel niet-Engelstalige zangers en zangeressen. Vaak heb ik geen idee wat ze zingen, maar de toonzetting en frasering intrigeren me enorm. Waarna ik eigenlijk regelmatig al heel snel weer terugkom op mijn eigen muziek en bedenk hoe ik dergelijke invloeden kan verwerken in mijn eigen werk. Daarnaast merk ik ook dat ik steeds minder muziek om me heen wil, juist om het optimaal te kunnen waarderen.

WiM: Muziek – en geluid in het algemeen – bestaat dan ook bij gratie van stilte…
Precies. Ik irriteer me meer en meer aan het feit we in een wereld leven waar elke vorm van stilte met muziek opgevuld wordt. Muziek degraderen tot muzikaal behang devalueert de waarde enorm en dat vind ik zonde. Maar ook daar bemerk je een omslag. Muziek wordt weer specialer. Kwaliteit boven kwantiteit. Muziek hoeft voor steeds meer mensen niet meer altijd en overal. Al ben ik in mijn eigen huis een roepende in de woestijn. Onze woning zoemt onophoudelijk, want mijn kinderen hebben de hele dag muziek op staan, dwars door elkaar heen. Het ergste is nog dat ze op een leeftijd zijn dat ze de muziek ontdekken die ook mij enorm lief is. Ik ben dol op Joy Division. Maar niet [Staples slaat ritmisch op de tafel] de-hele-dag-door-nog-een-keer-en-nog-een-keer-en-nog-een-keer kant twee van Closer! Alsjeblieft! Zoek een moment en geniet er gepast van! [Lacht] Tegelijk kan ik er ook niet op tegen zijn, want het is muziek waarvan ik zielsveel hou, dus ik ben trots dat mijn kinderen het uit zichzelf ontdekt hebben.

WiM: Wat vinden je kinderen eigenlijk van jouw muziek?
Dat is lastig te zeggen. Ze zijn er mee opgegroeid, het was en is altijd aanwezig. Dus ik denk dat ze er weinig objectief naar kunnen luisteren. Wel leer ik veel van mijn zoon. Ook over muziek van nu, hij heeft een heel verfijnde smaak voor iemand van 16. Hij luistert naar Bon Iver, Grizzly Bear, dat soort werk. Ik weet dat hij van ons in ieder geval This Fire Of Autumn een mooi nummer vindt. Hoe dan ook, hij kan enorm goed gitaar spelen en zit de hele dag te pingelen. Terwijl ik alleen en gitaar oppak als ik een liedje schrijf en dan ook alleen nog maar basisakkoorden speel om zo snel mogelijk het idee van het liedje vast te leggen. ‘Je zou heel goed kunnen zijn, pa. Als je nou eens wat meer zou oefenen’, zegt mijn zoon dan. Misschien moest ik dat maar eens doen, ha ha…