×

Recensie

Alternative

24 november 2016

R.E.M. – (deluxe

Out of Time

Geschreven door: Dick Hovenga

Uitgebracht door: R.E.M.

Out of Time R.E.M. Alternative 4.5 R.E.M. – Out of Time (deluxe edition) Written in Music https://writteninmusic.com

Dat R.E.M er na het album Green (1988) en de daarop volgende tour even helemaal klaar mee was is een vaak verteld verhaal. Dat ze na ruim tien jaar het muzikaal over een heel andere boeg wilden gooien ook. Dat dit een briljante popplaat opleverde ook. Out of Time is en blijft een absolute klassieker.

Voordat ze met Out Of Time begonnen dachten zanger Michael Stipe, gitarist Peter Buck, bassist Mike Mills en drummer Bill Berry dat het album Green, dat een groot succes was en in Amerika zelfs een platina status behaalde, het hoogst haalbare was. Hoe raar dat ook was, want Green kon als album eigenlijk niet opwegen tegen absoluut weergaloze albums als Murmur, Reckoning, Fables Of The Reconstruction, Life, Rich, Pageant en Document. Moegestreden maar voldaan door het eindelijke succes namen de mannen rust in hun thuisbasis Athens. Al snel kwamen er echter alweer nieuwe muzikale ideeën en doken de mannen de studio in.

Besloten werd om alles wat in hun oren voorspelbaar klonk, zeg maar als de oude R.E.M., overboord te gooien en echt nieuwe dingen uit te proberen. Veelal akoestisch en met orgel. Dat dit een enorme creativiteit opleverde mag duidelijk zijn. Op Out Of Time zijn er maar een paar songs die als de oude R.E.M. klinken. Want nadat de band een enorme trits aan nieuwe songs had geschreven werd overlegd hoe deze op te nemen. De grote verscheidenheid aan sferen in songs werd uiteindelijk, met toevoeging van fraaie strijkarrangementen, door de geweldige producer Scott Litt tot een coherent album gekneed.

Om het album rustig te lanceren werd als eerste single Losing My Religion gekozen. Niet echt een hitsingle dacht de band – want hoe zou dat gaan lukken met een mandoline als hoofdinstrument? – en daarom een mooie kennismaking met het nieuwe R.E.M.. De band had echter buiten het destijds immens populaire MTV gerekend. De arty clip van Tarsem Singh voor de song werd door de muziek tv zender namelijk gelijk opgepakt en al vrij snel op veler vraag in stevige rotatie doorgepakt. De band wist niet wat hun overkwam. Een akoestische R.E.M.-song met een mandoline als basis en ze hadden een wereldhit te pakken. De andere singles die van het album werden getrokken (Shiny Happy People, Near Wild Heaven, Radio Song) werden niet alleen opnieuw zeer grote hits maar maakten R.E.M. nu ook echt een van de grootste bands van de wereld.

Out of Time is en blijft een tijdloos album. R.E.M. bleek in alle rust een geweldige trits melodieuze songs geschreven te hebben die vanuit een andere oorsprong leken te komen. De songs klinken meer dan ooit als pop en de band klonk muzikaal optimistisch. Misschien gevoed door de rust en het ontbreken van tourdrukte. Want ook na het onverwacht grote succes van Out Of Time besloot de band zich te houden aan het plan om niet weer op een uitputtende wereldtour te gaan. De band gaf later zelfs aan dat ze waarschijnlijk geploft waren als ze dat wel hadden gedaan. Na het daarop volgende, het nog sterkere Automatic For The People, deed de band dat trouwens ook niet. Het was de rust die R.E.M op deze albums tot grootse hoogten deed komen.

Het idee om niet de geijkte R.E.M.-paden te kiezen deed de band goed. Out Of Time blijft een verrassend album. Het zeer fris klinkende Radio Song, met legendarische rapper KRS-One, gevolgd door het ingetogen Losing My Religion en het donkere, elektrische Low blijft toch een wel zeer opmerkelijk en opvallend openingstrio. Opmerkelijk voor een succesalbum ook. Een fris Near Wild Heaven, opvallend genoeg met Mike Mills als leadzanger en het vrijwel instrumentale Endgame (met een tekstloos zingende Stipe en trompet) blijven al net zulke vreemde succesnummers.

Shiny Happy People was, vooral ook door die altijd zo super aanstekelijke zang van B52’s Kate Pierson naast Stipe, de grootste breuk met het verleden. Zo poppy had R.E.M. nog nooit geklonken. Maar de band kwam er mee weg. Shiny Happy People heeft dan ook een ontzettend aanstekelijke gitaarloop en het inbrengen van Pierson geeft zoveel energie aan de song dat het een onontkoombare wordt. Het wederom vrijwel instrumentale Belong sluit daar mooi op aan. Maar het is een song als het akoestische, met wederom mandoline maar ook met fraai orgelspel opgesierde, bloedmooie Half A World Away dat Out Of Time helemaal optilt. Stipe zingt op zijn allermooist.

Texarkana, wederom door Mills gezongen, is weer zo’n aanstekelijke R.E.M.-song nieuwe stijl. Die weergaloze samenzang toch! Het dromerige, wat donkere, Country Feedback is misschien wel de mooiste song hier. Geweldig elektrisch gitaarspel van Buck en een fascinerende zanglijn van Stipe, zoals alleen hij dat kan. Absolute R.E.M.-klassieker. Albumafsluiter Me In Honey is vintage R.E.M.. Een song die zo ook op een oud album had kunnen staan, eigenlijk anders is omdat het akoestisch blijft en nogmaals Pierson op zang erbij kent. Erg fijne song toch ook weer.

Out Of Time blijft een onverwacht succesalbum. Natuurlijk zijn het de opvallende singles, met Losing My Religion als grootse voorbode, geweest die R.E.M. een grote band maakten maar de rest van het album heeft een fijne onvoorspelbaarheid. Juist dat maakt Out Of Time tot een groots album. Dat producer Scott Litt een zeer voorname rol op dit album heeft gespeeld mag duidelijk zijn. Van wie het idee kwam om strijkers op veel van de songs te gebruiken is wat onduidelijk (of het Scott of de band of een gezamenlijke beslissing was) maar dat bleek de meesterlijke zet die de songs goed konden gebruiken en R.E.M. met Out Of Time echt de grote zet voorwaarts gaven. Zonder corny te gaan klinken waren de strijkers precies het juiste element om de songs hun grootsheid mee te geven. Dat is ook duidelijk te horen als je de demo’s van de songs beluistert. Bij de deluxe edition van het album is een extra album bijgesloten waarop deze staan. Vaak zonder de zang van Stipe of maar gedeeltelijk, wordt duidelijk dat de songs wel wat extra structuur nodig hadden. Dat dit subliem gebeurde mag het wonder van muziek genoemd worden. Out Of Time blijft een tijdloos meesterwerk.

Tracklisting Out of Time (deluxe edition):

CD 1:

  1. Radio Song
  2. Losing My Religion
  3. Low
  4. Near Wild Heaven
  5. Endgame
  6. Shiny Happy People
  7. Belong
  8. Half A World Away
  9. Texarkana
  10. Country Feedback
  11. Me In Honey

CD 2:

  1. Losing My Religion 1 (demo)
  2. Near Wild Heaven 1 (demo)
  3. Shiny Happy People 1 (demo)
  4. Texarkana 1 (demo)
  5. Untitled 2 (demo)
  6. Radio – acoustic (radio song 1 demo)
  7. Near Wild Heaven 2 (demo)
  8. Shiny Happy People 2 (demo)
  9. Slow Sad Rocker (endgame demo)
  10. Radio – band (radio song 3 demo)
  11. Losing My Religion 2 (demo)
  12. Belong (demo)
  13. Blackbirds (half a world away demo)
  14. Texarkana (demo)
  15. Country Feedback (demo)
  16. Me On Keyboard (me in honey demo)
  17. Low (demo)
  18. 40 sec. (40 second song demo)
  19. Fretless 1 (demo)


  1. Radio Song
  2. Losing My Religion
  3. Low
  4. Near Wild Heaven
  5. Endgame
  6. Shiny Happy People
  7. Belong
  8. Half A World Away
  9. Texarkana
  10. Country Feedback
  11. Me In Honey