Zoete vioolklanken klinken op donderdagmiddag door de repetitieruimte van het Fontys Tilburg Conservatorium. In de hoek staat Mercury Rev-frontman Jonathan Donahue. Van achter zijn bril glinsteren zijn ogen. Hij geniet er duidelijk van om zijn werk uit een batterij violen te horen komen. Tot er eentje pijnlijk de mist in gaat en het vioolarrangement ineens de bocht uit vliegt. Hij trekt heel even een grimas en glundert verder. “Dat komt morgen vast goed.”

Een dag, een rehearsal en een soundcheck later is het ook goed. Mercury Rev is een band die muzikaal op haar albums altijd het theatrale en het sprookjesachtige heeft opgezocht. Live is het echter steevast een ander beest geweest. Eentje die zich achter een dikke gitaarmuur verschool, waardoor hun muziek een volledig andere (maar nog steeds enerverende) dimensie kreeg. Gek genoeg had de band nog nooit met een orkest gespeeld en toen de uitnodiging van Incubate kwam om op het festival te spelen met het orkest van het Fontys Tilburg Conservatorium, werd deze dan ook met beide handen aangegrepen. Hoewel je merkt dat beide kampen niet vaak met elkaar hebben gespeeld en daardoor nog geen ultieme symbiose kunnen vormen, is de combinatie uitermate geslaagd.

Stampend
“Het zou jammer zijn als dit de enige keer is dat we op deze manier kunnen optreden”, zo vertelde gitarist Grasshopper aan WrittenInMusic tijdens de rehearsals. “Het voelt namelijk heel goed. Live werden we steevast meer een rockband dan op onze albums en in deze combinatie kleurt de muziek zichzelf heel anders in, zonder dat het rockgeluid verloren gaat.” Tijdens het concert is het echter zijn collega Donahue die het meest geniet. Naar het orkest gekeerd, handgebaren makend, met de voeten stampend en uiteindelijk ook op een kruk klimmend en van achter de dirigent met grote stok meedirigerend. Grasshopper focust zich op de avond zelf met name op zijn gitaarpartijen.

Spontane vertellingen
Frontman lijkt Donahue het speciale optreden aan te willen grijpen om tussen de liedjes door middels diverse verhalen de carrière van de band eens uit de doeken te doen. Het maakt dat het optreden een interessante mix wordt tussen een festivaloptreden en een aflevering van het inmiddels ter ziele gegane tv-programma VH1 Storytellers. Hierbij is heel duidelijk een muzikale en verhaaltechnische rode draad door het optreden verwerkt, maar de bedachtzame voordracht tussen de nummers door – regelmatig met lange denkpauzes om de juiste woorden te vinden – maken dat de verhalen volledig spontaan overkomen.

Zilververf
Voorafgaand aan de cover Love Yer Brain gaat een van deze verhalen terug naar de tijd dat Donahue nog onderdeel was van Wayne Coynes rariteitenkabinet The Flaming Lips. De warme, nieuwe trui die Donahues moeder bijna drie decennia geleden voor hem had gekocht toen hij voor het eerst op tournee ging, werd door Coyne en consorten nog voor hij de tourbus in stapte met zilververf bekliederd. Ook vertelt hij prachtanekdotes over de manier waarop de band de stroom in de kleine zaaltjes waar ze speelden moest omleggen, om zo de destijds provisorische lichtshow aan de praat te krijgen. Voor je het weet ben je tien minuten verder zonder dat er een seconde is gespeeld, maar het is machtig luistervoer.

Geen gimmick
Die praatjes tussen de nummers door blijken onverwacht de echte hoogtepunten van het optreden, dat vanwege de festivalsetting op de verstilde momenten soms wat te kampen heeft met in- en uitlopend publiek. Dat doet de spanningsboog soms helaas wat breken. Het gros van de bezoekers in het zeker niet tot de laatste stoel gevulde Theaters Tilburg lijkt echter bewust de keuze te hebben gemaakt om hier een volledige show mee te pikken. Het orkest is overigens geen gimmick in het grotere geheel en is zeker van toegevoegde waarde. Vooral omdat het subtiel wordt ingezet en verstilde momenten invult met details die anders niet naar voren komen in een livesetting. Maar als het moet, zoals in het theatrale The Dark Is Rising, dan blaast het ook voluit. Dat zijn de momenten dat alles écht klopt en het verder muzikaal vooral heel degelijke optreden even magisch wordt.

Mercury Rev + orkest Fontys Tilburg Conservatorium – 18 september 2015, Theaters Tilburg | Incubate

Binnenkort op WrittenInMusic een uitgebreid interview met Mercury Rev over het optreden, over hun nieuwe album en over de verraderlijke val die nostalgie kan zijn.