De albums Gentlemen Take Polaroids en Tin Drum van het Britse Japan zijn opnieuw op vinyl verschenen. Op half-speed mastering klinken de songs van de onnavolgbare band als nooit tevoren.

Het blijft een bizar gegeven. Bands die met een handvol albums hun oeuvre opbouwen die niet alleen een volledig eigen geluid maar ook nog eens de muzikale groei naar absolute meesterwerken laten horen. Albums die vandaag de dag gezien worden als de pilaren van de muziekgeschiedenis en grote inspiratie bleken voor vele bands die na hen kwamen.

Het Britse Japan (opgericht in Catford, Zuid-Londen) was zo’n band die zichzelf met vijf albums een plek in de muziekgeschiedenis vergaarde. Begonnen als rockband beïnvloed door glam en psychedelica op de albums Adolescent Sex (1978) en Obscure Alternatives (1978) bleek het door eurodisco en elektronica gedreven en in een fijn tegendraadsheid gestoken album Quiet Life (1979) de opmaat naar de door oosterse invloeden gedreven meesterwerken Gentlemen Take Polaroids (1980) en Tin Drum (1982). De albums die de sound van de band definieerden. Het daarop volgende live-album Oil On Canvas markeerde hun afscheid.

Quiet Life, hun derde album dat een jaar daarvoor was uitgekomen, bleek de grote ommekeer. Vanuit de glamrock groeide de band, onder invloed van Bowie’s Berlijn-trilogie, door naar een meer door keyboards en synthesizers en electronic gedreven arty sound. Het was het album waarop David Sylvian zijn echte zangstem vond, Mick Karn zijn zo kenmerkende diepe fretloze bassound naar de eeuwigheid bracht, Richard Barbieri de ongekroonde koning van de synths werd en Steve Jansen de drive and force op drums bleek. Songs als het meesterlijke In Vogue lieten een nieuwe en wel heel intrigerende muzikaal volwassen geworden Japan horen.

Het een jaar daarna uitgebrachte vierde album Gentlemen Take Polaroids definieerde de sound van Japan met Quiet Life ingezet en bleek het eerste meesterwerk dat de band in zich had. Wat een heerlijke muzikale zelfverzekerdheid straalt de band op dit album toch uit. Wars van alles dat er om je heen in de muziekwereld gebeurt je volledig op je eigen muzikale pad verder ontwikkelen en een zo volslagen eigen geluid creëren.

Mooie hulp kwam van multi-instrumentalist en groots muziektalent Ryuichi Sakamoto (Yelow Magic Orchestra), waar Sylvian als groot YMO-fan vriendschap mee had gesloten. Met hem in de gelederen werd een oorspronkelijke Japanse sfeer in de songs getrokken en durfde de band muzikaal nog vele stappen verder te gaan.

Gentlemen Take Polaroids is een meesterlijk album. De songs van Sylvian zijn allen van grote schoonheid. Immer origineel in opzet met veel ruimte voor veranderende sferen en rijk in spel. Dat Japan meesterlijke muzikanten had (ook gitarist van het eerste uur Rob Dean was op dit album nog aanwezig) en dat deze in de composities hun volledig eigen herkenbare spel konden spelen maakte Japan ook al zo bijzonder. Sylvian schreef dan wel alle songs, de uitvoeringen waren immer de som der muzikanten.

Zeer belangrijk voor de nieuwe sound van Japan, vooral vanaf Quiet Life, was toetsenman Richard Barbieri. Hij was de man naast Sylvian, die vanaf het derde album naast gitaar ook piano, synths en keyboards bespeelde, die met vervreemdende geluiden uit zijn keyboards en synths de sound van Japan optimaal veranderde, zelfs een Japanse sfeer meegaf. En ook de ritmetandem Jansen en Karn klinkt bovennatuurlijk op het vierde Japan album. Als je een song Swing titelt moet deze ook swingen natuurlijk. De manier waarop Jansen en Karn drums en bas van lekker hoekig zo swingend kunnen maken is onnavolgbaar. En natuurlijk helpt dat sax-arrangement van Karn daar optimaal aan mee.

Het album staat vol Japan klassiekers. Van de titelsong en Swing volgen daar nog het geweldige Methods of Dance, hun volledig eigen weergaloze versie van Smokey Robinson’s Ain’t That Peculiar en het fascinerende Taking Islands In Africa op. En natuurlijk is daar de Japan evergreen Nightporter, waarbij Sylvian zijn liefde voor de Franse componist Eric Satie de muzikale vrijheid gaf. Onvergetelijke track ook. Daartussendoor zijn er dan tracks als Burning Bridges (volop door de B kant van Bowie’s Low album beïnvloed maar met slim synthwerk de Japan kant opgeschoven) en het al net zo prachtige en spannende My New Career.

Gentlemen Take Polaroids is een band op de top van zijn kunnen. Een album zo origineel en anders als je zelfs in die muzikaal zo heerlijk roerige jaren (eind zeventig/begin tachtig) niet hoorde. Een tijd waarin zo ongelooflijk veel bands nog echt anders wilden en durfden te klinken en juist door platenmaatschappijen werden getekend omdat ze echt anders klonken.

Gentlemen Take Polaroids is en blijft ook een ontdekalbum. En het is in dit geval Karn die je aan het werk zet. Bekend als het fretloze baswonder druk hij met zijn hobo spel, een instrument dat je maar weinig in de popmuziek hoor, een heerlijke stempel op de titeltrack. Met de sax duwt hij dan weer het refrein van Swing geniaal uit de startblokken. Geweldig arrangement. Ook die prachtige fluitpartij op het einde van Ain’t That Peculair is van hem afkomstig. Als volgroeide muzikanten durften de mannen van Japan op Gentlemen Take Polaroids helemaal voluit te gaan. Het maakte de songs van Sylvian er alleen nog maar beter en mooier op.

Het blijft een ongelooflijk gegeven dat Japan zich binnen vier albums in nog geen twee jaar tijd, muzikaal zo hard ontwikkelde. Als je hun eerste single Adolescent Sex (1978) tegenover een song als Nightporter (1980) zet, kun je, je niet voorstellen dat de tijd daartussen zo kort is. Dat Sylvian als songschrijver zo hard doorgroeide was al buitengewoon maar dat de muzikanten dat al net zo snel deden, en binnen twee jaar op hun instrument hun legendarische status neerlegden, is ronduit verbijsterend. Gentlemen Take Polaroids is een album voor de eeuwigheid. Volslagen origineel en anders als alles wat je daarvoor en daarna hoorde.

Over het vinyl: Gentlemen Take Polaroid is, net als het tevens uitgebrachte Tim Drum van een jaar later, uitgebracht op dubbelvinyl in de zogenaamde Half-Speed Remastered geluid en zijn op 45 toeren af te draaien. Geperst op lekker zwaar 180-grams vinyl laten de albums de meest optimale geluidskwaliteit horen. Het vinyl werd voor half speed bewerkt in de Abbey Road Studios door Miles Showell. Juist door deze expertise in te schakelen klinken de Japan albums nu beter dan ooit. De vinyl edities zijn uitgevoerd in lekker dikke hoezen met het originele artwork en alle teksten zijn in de binnenhoes afgedrukt.

Tracklisting Gentlemen Take Polaroids (half-speed double vinyl):

Side A:

1. Gentlemen Take Polaroids
2. Swing

Side B:

1. Burning Bridges
2. My New Career

Side C:

1. Methods of Dance
2. Ain’t That Peculiar

Side D:

1. Nightporter
2. Taking Islands in Africa