×

Recensie

Alternative

22 oktober 2018

Broeder Dieleman

komma

Geschreven door: Marcel Hartenberg

Uitgebracht door: Snowstar Records

komma Broeder Dieleman Broeder Dieleman Alternative 5 Broeder Dieleman – komma Written in Music https://writteninmusic.com

Broeder Dieleman. In het dagelijks leven Toon of Tonnie Dieleman. Eigenzinnige muzikant, dichter, zanger, kunstenaar, bezield mens en Zeeuw. Niet zomaar. Uit Zeeuws-Vlaanderen. Broeder Dieleman brengt albums uit die alle zeer fraai vormgegeven en handgemaakt zijn, door Toon Dieleman zelf. Naast die creativiteit waarmee Toon zich al onderscheidt, gaat het bij zijn releases om gelimiteerde uitgaven. In het geval van zijn album Kleinpolderplein uit 2016 ging het daarbij zelfs om unieke exemplaren. Alle voorzien door een foto zelf gemaakt door de artiest. Dat maakt hem een uniek kunstenaar in de muziekwereld. Bevlogen over de thema’s waar hij over zingt, bevlogen in hoe hij zijn muziek maakt.

Zeeuws-Vlaanderen is zijn thuisbasis. Daarin is hij stevig geworteld. Het is ook de taal waarin hij zingt. Dat maakt dat de muziek niet voor iedereen even toegankelijk lijkt. Tegelijk vraagt de muziek van Broeder Dielemans vooral aandacht. Dezelfde aandacht waarmee de muziek is gemaakt, dezelfde aandacht waarmee het album is gemaakt, is zeker wat je er als luisteraar tegenover mag zetten. Een schitterend boekwerkje bij de dubbel-cd, met prachtige foto’s van Toon die daarvoor dagen op pad is geweest, met fototoestel, met opname-apparatuur om het geluid van het leven in de kreken van het land van Axel vast te leggen. Geschiedenis loopt er dwars door heen. Dwars door het land van Axel, dwars door de foto’s, dwars door de muziek op het album. Verbonden zijn met het land van Axel. Dat hoor je aan alles.

Het album kent nog een andere pijler: Omèr Gielliet, pastoor en beeldhouwer, te Breskens en waar Toon op dit album een nummer aan opdraagt. Geloven of niet? Het is mooi dat Toon zijn inleidende woorden bij het album afsluit met ‘Vrede zij met u.’ Als vrede staat voor in alle rust het album beluisteren en genieten, dan is het een mooie wens. Als vrede staat voor evenwicht en balans in je bestaan, ook dat is een mooie wens. De tijd ervoor nemen. Dat is in elk geval wat van belang is als je het album beluistert. De muziek van broeder Dieleman laat zich niet voorspellen en is ook niet eenvoudig te vangen in een hokje. Alsof dat ook maar wenselijk zou zijn. Het album opent met Christoforus, een ballade over een dronkaard met religieuze beleving waar de stem van Broeder Dieleman prachtig klinkt tegenover een subtiele instrumentatie op de achtergrond en de achtergrondstemmen van in elk geval van Janine van Osta. Naast zang bespeelt zij ook de shrutibox. Het nummer werkt langzaam naar een climax toe met daarin een hoofdrol voor de stem van Janine.

De groeten is de single van het album. Een mooie traag openende track, die de Zeeuwse lucht ademt en die tegelijk bijzonder donker is vanwege de gedachte dat alles wat weg is, nooit meer terug komt. De foto’s erbij bekijkend, de stem van Toon tot je nemend, het ritme van het nummer en de subtiele instrumentatie en het beeld van Zeeland is je niet moeilijk voor de geest te nemen. Dat is een grote kracht van het album: het weet de brug te slaan tussen waar je bent en het Zeeland van Toon Dieleman. Het Grote Donkere Water Van De Nacht sluit daar gevoel helemaal op aan. De banjo van Toon als richtinggevend instrument, de stem van Janine van Osta die hem begeleidt en de instrumenten die daar subtiel op aansluiten. Van grote pracht dit nummer. Jane Pape handelt over een vrouw die als heks werd gezien. Het nummer rammelt en kolkt en geeft met de eigenwijze instrumentatie en de zang van Janine een sterke invulling aan die beleving.

De muzikanten die met Toon het album zo bijzonder hebben gemaakt, zijn naast de al eerder genoemde Janine, Pim van de Werken op piano en zang, Adam Casey op bas en zang, Leo Fabriek op drums en zang en René Everts op saxofoon, klarinet en zang. Het is Toon gegeven acht nummers op de eerste cd te zetten die alle, in hun teksten, diep geworteld zijn, net als hij, in Zeeuws-Vlaanderen. Daarbij weet hij, mede door de geweldige instrumentatie een grote authenticiteit aan de muziek te geven. De banjo maakt dat de muziek folky klinkt, tegelijkertijd zit er zoveel donkerte in de muziek, dat de term folk de lading zeker niet dekt. De heerlijke drumpartijen van Leo Fabriek zetten steeds fraaie accenten. Die vinden we ook in de meestentijds subtiele bijdragen van de andere muzikanten. Fraai hoe de saxofoon en de klarinetklanken zijn ingepast en hoe de stem van Janine in feite ook als instrument wordt gebruikt. Neem de tijd om het album te beluisteren; je zult verrast zijn door hoe het album je weet te pakken. Voor muziek verbonden met het land, authentiek, melancholisch en intens ben je bij Broeder Dieleman aan het juiste adres. Maar er is meer. Ook de tweede cd heeft zijn eigen karakter. Hier vind je de geluidsopnamen die Broeder Dieleman buiten maakte. Geluidsopnamen met ruimte voor muziek en waar we ook de klanken van het beeldhouwen van Omèr vinden. Twee composities met als naam ‘T Gat Van Pinte, deel I en II, een ode aan de Zeeuws-Vlaamsche natuur die uitnodigen om stil te luisteren en je te vereenzelvigen met de beleving van Zeeuws-Vlaanderen. Een album dat op en top af is, in alle oprechtheid verbonden aan de wortels van een bijzondere Zeeuwse zanger. Erg mooi album.

 

Fotocredits: Mechteld Jansen



  1. Christoforus
  2. De Groeten
  3. Het Grote Donkere Water Van De Nacht
  4. Jane Pape
  5. Alles Is Beweging
  6. Onaf Pad
  7. Omer II
  8. Leve De Wind


  1. 'T Gat Van Pinte I
  2. 'T Gat Van Pinte II